پیشینه
نوزادان در بخش مراقبتهای ویژه نوزادان به دارو و مایعات وریدی نیاز دارند. برای انجام این کار، یک لوله کوچک (که کاتتر ورید مرکزی نامیده میشود (central venous catheter; CVC)) از طریق بند ناف یا از طریق پوست وارد ورید نوزاد میشود. این لوله درست خارج از قلب قرار میگیرد. سپس از این لوله برای دادن دارو و مایعات بدون ایجاد ناراحتی استفاده میشود. با این حال، این لوله منجر به افزایش خطر عفونتی میشود که میتواند زندگی نوزاد را تهدید کند. اقدامات زیادی برای پیشگیری از این امر انجام شده، اما هنوز هم عفونت رخ میدهد. این مرور به یکی از راههای پیشگیری از بروز این عفونت، یعنی قرار دادن محلول آنتیبیوتیک در لوله و رها کردن آن برای ماندن برای مدت معینی (به نام آنتیبیوتیک لاک (antibiotic lock)) در مقایسه با محلولی که حاوی آنتیبیوتیک نیست، میپردازد.
ویژگیهای مطالعه
سه مطالعه را وارد کردیم که 271 نوزاد را در این مرور وارد کردند.
یافتههای کلیدی
این مطالعات نشان دادند نوزادانی که لولههای حاوی محلول آنتیبیوتیکی دارند، کمتر به عفونت مبتلا میشوند. یکی از عوارض جانبی این درمان میتواند ایجاد اَبَر‐میکروب (super' bugs') باشد. اَبَر‐میکروبها باعث ایجاد نوعی عفونت میشوند که برخی از آنتیبیوتیکها ممکن است نتوانند با آن مبارزه کنند. مطالعات واردشده هیچ شواهدی را نشان ندادند مبنی بر اینکه آنتیبیوتیک لاک در مقایسه با عدم استفاده از آن، کم و بیش باعث بروز اَبَر‐میکروبها میشوند، اما برای اثبات قطعی این موضوع، مطالعات باید بسیار بزرگتر باشند. نرخ مرگومیر ناشی از عفونت ایجادشده در لولهها با آنتیبیوتیک لاک کاهش نیافتند.
کیفیت شواهد
نوزادان نسبتا کمی در سه مطالعه واردشده ثبتنام شدند. دو مورد از سه مطالعه واردشده بهطور کلی در معرض خطر پائین سوگیری قرار داشتند، و مطالعه باقیمانده دارای خطر بالای سوگیری (bias) ناشی از دو منبع بود: i). سوگیری انتخاب (selection bias)، یعنی روشی که در آن تخصیص گروه صورت گرفت (بر اساس اتاقی که نوزادان در آن پرستاری شده بودند)، نگرانی عمدهای را در مورد اینکه تخصیص واقعا تصادفی بوده یا خیر، ایجاد کرد، و ii). سوگیری عملکرد (performance bias)، یعنی عدم انجام کورسازی (blinding) افرادی که در مراقبت از نوزادان دخیل بودند، ممکن است به ارائه مراقبتهای متفاوت و/یا انتظاراتی که ممکن است بر نتایج تاثیر بگذارند، منجر شده باشند.
نتیجهگیریها
بر اساس تعداد کمی از کارآزماییها و نوزادان، به نظر میرسد محلول آنتیبیوتیک لاک در پیشگیری از عفونتهای خونی مرتبط با کاتتر در نوزادان موثر باشد. با این حال، از آنجایی که هر مطالعه از آنتیبیوتیکهای متفاوتی استفاده کرد و مقاومت آنتیبیوتیکی را نمیتوان بهطور قابل اعتمادی ارزیابی کرد، شواهد تا به امروز برای تعیین تاثیرات آنتیبیوتیک لاک بر عفونتها در نوزادان کافی نیست.
بر اساس تعداد کمی از کارآزماییها و نوزادان، استفاده از محلول آنتیبیوتیک لاک در پیشگیری از CRBSI در جمعیت نوزادان موثر به نظر میرسد. با این حال، از آنجایی که هر مطالعه از آنتیبیوتیکهای متفاوتی استفاده کرد و مقاومت آنتیبیوتیکی را نمیتوان بهطور قابل اعتمادی ارزیابی کرد، شواهد تا به امروز برای تعیین تاثیرات آنتیبیوتیک لاک بر عفونتها در نوزادان کافی نیست.
استفاده از کاتتر ورید مرکزی (central venous catheter; CVC) در نوزادان با افزایش عفونت بیمارستانی (nosocomial) همراه است. راهبردهای متعددی برای پیشگیری از عفونت جریان خون مرتبط با کاتتر (catheter-related bloodstream infection; CRBSI) وجود دارند؛ با این حال، CRBSI همچنان یک مشکل اساسی به شمار میآید. کاتترهای مسدود کننده آنتیبیوتیکی یک درمان جدید و امیدوارکننده است که بهطور بالقوه از بروز این وضعیت شدید پیشگیری میکنند.
ارزیابی اثربخشی آنتیبیوتیک لاک (antibiotic lock) در برابر عدم استفاده از آن یا آنتیبیوتیک لاک جایگزین در پیشگیری از بروز عفونتهای مرتبط با کاتتر در نوزادان تازه متولدشده در هر سن بارداری در طول مدت بستری اولیه در بخش نوزادان و مطالعه هر گونه عوارض جانبی مرتبط با درمان آنتیبیوتیک لاک.
از روشهای گروه مرور نوزادان در کاکرین (CNRG) استفاده شد. تا اپریل 2015، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترلشده کاکرین ( کتابخانه کاکرین ، شماره 5، سال 2014)؛ MEDLINE (از طریق PubMed)؛ EMBASE (میزبانی توسط EBCHOST)؛ CINAHL؛ چکیدههایی از مقالات انجمنهای آکادمیک کودکان، انجمن اروپایی پژوهشهای کودکان و پایگاههای ثبت کارآزمایی؛ و منابع استنادشده را در فهرست کوتاه مقالات خود با استفاده از کلمات کلیدی و سرفصلهای MeSH، جستوجو کردیم.
همه کارآزماییها را با استفاده از تخصیص تصادفیشده یا شبه-تصادفیشده شرکتکنندگان در نظر گرفتیم. شرکتکنندگان شامل تمام نوزادان تازه متولدشده در هر سن جنینی (postmenstrual age) بودند که به هر نوعی از CVC نیاز داشتند. یک روش آنتیبیوتیک لاک را با عدم استفاده از آن یا دارونما (placebo)، مانند سالین هپارینهشده (heparinised saline)، برای هر مدت زمان، مقایسه کردیم.
با استفاده از روشهای استاندارد CNRG، دادهها را استخراج کردیم. دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم مرتبط بودن و خطر سوگیری (bias) را در رکوردهای بازیابیشده بررسی کردند. نتایج دو حالتی (dichotomous) را با استفاده از خطر نسبی (RR) با 95% فواصل اطمینان (CIs) بیان کردیم. ناهمگونی (heterogeneity) را با استفاده از آماره I 2 ارزیابی کردیم.
سه کارآزمایی (271 نوزاد) را وارد این مرور کردیم. دو مورد از سه مطالعه واردشده در کل دارای خطر پائین سوگیری و مطالعه باقیمانده دارای خطر بالای سوگیری انتخاب (selection bias) و سوگیری عملکرد (performance bias) بودند. استفاده از آنتیبیوتیک لاک باعث کاهش بروز عفونت تاییدشده ناشی از کاتتر شد (RR تیپیکال: 0.15؛ 95% CI؛ 0.06 تا 0.40؛ 3 مطالعه، 271 نوزاد) (شواهد با کیفیت بالا). کاهش خطر مطلق (absolute risk reduction; ARR) تیپیکال، 18.5% و تعداد افراد مورد نیاز جهت درمان تا حصول یک پیامد مفید بیشتر (number needed to treat for an additional beneficial outcome; NNTB) 5 نفر گزارش شدند. تاثیر استفاده از آنتیبیوتیک لاک بر عفونت مشکوک کاتتر غیردقیق بود (RR تیپیکال: 0.65؛ 95% CI؛ 0.22 تا 1.92) (شواهد با کیفیت متوسط). نرخ ترکیبی از عفونت تاییدشده و مشکوک در گروه آنتیبیوتیک لاک کمتر بود (نرخ مطلق، RR: 0.25؛ 95% CI؛ 0.12 تا 0.49؛ نرخ عفونت در هر 1000 روز استفاده از کاتتر، RR: 0.17؛ 95% CI؛ 0.07 تا 0.40). ARR برابر با %20.5 و NNTB معادل 5 نفر بودند. هیچ یک از مطالعات مقاومت به آنتیبیوتیک مورد استفاده را در طول درمان با لاک گزارش نکردند. تفاوت معنیداری در سطوح سرمی قابل تشخیص آنتیبیوتیک وجود نداشت. هنگامی که دادههای دو مطالعه تجمیع شدند، اپیزودهای کمتری از هیپوگلیسمی در بازوی درمان مشاهده شد (RR تیپیکال: 0.51؛ 95% CI؛ 0.28 تا 0.92). تفاوتی با اهمیت آماری برای مورتالیتی ناشی از سپسیس میان گروه کنترل و مداخله وجود نداشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.