تعداد افراد مبتلا به دمانس و دیگر مشکلات شناختی در سطح جهانی در حال افزایش است. تشخیص مرحله پیش از دمانس بیماری توصیه میشود، اما هیچ توافقی در مورد بهترین رویکرد وجود ندارد. طیف وسیعی از تستها شکل گرفتهاند که متخصصان مراقبت سلامت میتوانند برای ارزیابی افرادی که دارای حافظه ضعیف یا اختلالات شناختی هستند، به کار گیرند. بر اساس دادههای منتشر شده، دریافتهایم که اسکن 11 C-PIB-PET به عنوان یک تست منفرد، فاقد صحت برای شناسایی بیماران مبتلا به MCI است که به دمانس ناشی از بیماری آلزایمر یا دیگر اشکال دمانس مبتلا میشوند. یافتهها نشان میدهند که از هر 100 اسکن PIB، یک نفر با اسکن منفی به سمت دمانس ناشی از بیماری آلزایمر پیشرفت میکند و 28 نفر با اسکن مثبت پیشرفت نمیکنند. بنابراین، یک اسکن PIB مثبت در بیماران مبتلا به MCI هیچ ارزش بالینی در پیشبینی زودهنگام دمانس ناشی از بیماری آلزایمر ندارد.
اگرچه حساسیت خوب به دست آمده از برخی از مطالعات برای 11 C-PIB-PET امیدوار کننده است، با توجه به ناهمگونی موجود در انجام و تفسیر تست و فقدان حد آستانههای تعریف شده برای تعیین مثبت بودن تست، نمیتوانیم استفاده از آن را در بالین توصیه کنیم. نشانگر زیستی 11 C-PIB-PET یک بررسی با هزینه بالا است، بنابراین مهم است که صحت آن را به وضوح نشان دهیم و فرآیند روش تشخیصی 11 C-PIB را قبل از استفاده گسترده از آن استاندارد کنیم.
بر اساس آخرین اصلاحیه معیارهای تشخیصی برای دمانس ناشی از بیماری آلزایمر از سوی موسسه ملی اختلالات عصبی و ارتباطی و سکته مغزی و انجمن بیماری آلزایمر و اختلالات مرتبط (که اکنون به عنوان انجمن آلزایمر (Alzheimer's Association) شناخته میشود) (National Institute of Neurological and Communicative Disorders and Stroke and the Alzheimer's Disease and Related Disorders Association; NINCDS-ADRDA)، اعتماد به تشخیص اختلال شناختی خفیف (mild cognitive impairment; MCI) به دلیل دمانس ناشی از بیماری آلزایمر، با استفاده از نشانگرهای زیستی تصویربرداری مطرح میشود. این تستها، که به معیارهای بالینی اصلی اضافه میشوند، ممکن است حساسیت یا ویژگی (sensitivity or specificity) یک استراتژی آزمایش را افزایش دهند. با این حال، صحت (accuracy) بیومارکرها در تشخیص دمانس ناشی از بیماری آلزایمر و دیگر انواع دمانس هنوز بهطور سیستماتیک ارزیابی نشده است. یک ارزیابی رسمی سیستماتیک از حساسیت، ویژگی، و دیگر ویژگیهای تصویربرداری توموگرافی با گسیل پوزیترون (positron emission tomography; PET) با لیگاند Pittsburgh Compound-B ( 11 C-PIB) نشاندار شده با 11 C انجام شد.
تعیین صحت تشخیصی اسکن 11 C-PIB-PET برای شناسایی شرکتکنندگان مبتلا به MCI در ابتدای مطالعه که در یک دوره زمانی، از نظر بالینی به دمانس ناشی از بیماری آلزایمر یا دیگر اشکال دمانس تبدیل میشوند.
آخرین جستوجوی این مرور در 12 ژانویه 2013 انجام شد. به جستوجو در MEDLINE (OvidSP)؛ EMBASE (OvidSP)؛ BIOSIS Previews (ISI Web of Knowledge)؛ Web of Science و Conference Proceedings (ISI Web of Knowledge)؛ PsycINFO (OvidSP)، و LILACS (BIREME) پرداختیم. همچنین درخواست جستوجو را در پایگاه ثبت مطالعات صحت تست تشخیصی (مدیریت شده توسط گروه کلیه در کاکرین) را ارائه دادیم.
هیچ محدودیتی از نظر زبان نگارش یا تاریخ انتشار برای جستوجوهای الکترونیکی اعمال نشده و از فیلترهای روششناسی (methodology) برای به حداکثر رساندن حساسیت استفاده نشدند.
مطالعاتی را انتخاب کردیم که کوهورتهایی را با هر تعریف پذیرفته شده از MCI با اسکن پایه 11 C-PIB-PET به صورت آیندهنگر تعریف کرده بودند. علاوه بر این، فقط مطالعاتی را انتخاب کردیم که استاندارد مرجعی را برای تشخیص دمانس ناشی از بیماری آلزایمر به کار بردند، به عنوان مثال معیارهای NINCDS-ADRDA یا راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی-IV؛ (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-IV; DSM-IV).
تمام عناوین به دست آمده را از جستوجوها در بانک اطلاعاتی الکترونیکی غربالگری کردیم. دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم چکیدههای تمام مطالعات بالقوه مرتبط را ارزیابی کردند. متن کامل مقالات شناسایی شده از نظر واجد شرایط بودن مورد ارزیابی قرار گرفته و دادهها برای ایجاد جداول دو در دو استخراج شدند. دو نویسنده مرور مستقلا با استفاده از ابزار QUADAS-2، ارزیابی کیفیت مطالعه را انجام دادند. از مدل خلاصه سلسله مراتبی ویژگی عملکرد گیرنده (hierarchical summary receiver operating characteristic; HSROC) برای تولید یک منحنی خلاصه ROC استفاده کردیم.
تبدیل از MCI به دمانس ناشی از بیماری آلزایمر در نه مطالعه مورد بررسی قرار گرفت. کیفیت شواهد محدود شد. از 274 شرکتکننده که در متاآنالیز شرکت کردند، 112 نفر به دمانس ناشی از بیماری آلزایمر مبتلا شدند. بر اساس نتایج نه مطالعه وارد شده، میانه (median) نسبت تبدیل، 34% گزارش شد. مطالعات در نحوه انجام و تفسیر اسکن PIB بهطور قابلتوجهی متفاوت بودند.
مقادیر حساسیتها بین 83% و 100%، و مقادیر ویژگیها بین 46% و 88% گزارش شدند. به دلیل تفاوت در حد آستانه (threshold) و مقادیر احتباس آمیلوئید 11 C-PIB، حساسیت و ویژگی جمعبندی شده را محاسبه نکردیم. اگرچه این موضوع در معرض عدم قطعیت قابلتوجهی است، برای نشان دادن نقاط قوت و ضعف بالقوه اسکنهای 11 C-PIB-PET، از روی منحنی جمعبندی شده ROC تخمین زدیم که حساسیت 96% (95% فاصله اطمینان (CI): 87 تا 99) و میانه ویژگی، 58% بودند. این عدد معادل است با نسبت احتمال (likelihood ratio; LR) مثبت 2.3 و نسبت احتمال منفی 0.07. با فرض نرخ معمول تبدیل MCI به دمانس ناشی از بیماری آلزایمر معادل 34%، به ازای هر 100 اسکن PIB، یک نفر با اسکن منفی پیشرفت میکند و 28 نفر با اسکن مثبت عملا به دمانس ناشی از بیماری آلزایمر پیشرفت نمیکنند.
دادههای محدودی برای بررسی رسمی ناهمگونی وجود داشتند. دو آنالیز حساسیت را برای ارزیابی تاثیر نوع استاندارد مرجع و استفاده از یک حد آستانه از پیش مشخص شده انجام دادیم. هیچ تاثیری از آنها بر یافتههای ما به دست نیامد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.