سوال مطالعه مروری
ما شواهد مربوط به تاثیر یادداشت‌های روزانه را، در مقایسه با یادداشت نکردن آن‌ها، بر افرادی که از یک بیماری بحرانی بهبود پیدا کرده‌اند، و مراقبان و خانواده آن‌ها مرور کردیم.
پیشینه
افراد مبتلا به بیماری بحرانی، در طول دوره نقاهت (recovery) دچار مشکلات جسمانی و روانی قابل توجهی می‌شوند. در دفترچه‌های یادداشت روزانه، تجربه فرد بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (intensive care unit; ICU) ثبت می‌شود و ممكن است گاهی اوقات برای کمک به بهبود عملکرد روانی بازماندگان و اعضای خانواده آن‌ها پیشنهاد شود.
ویژگی‌های مطالعه
شواهد تا ژانویه 2014 به‌روز است. ما سه مطالعه واجد شرایط را شناسایی کردیم؛ دو مطالعه روی 358 بیمار بستری در ICU، و یک مطالعه روی 30 نفر از بستگان بیماران بستری در ICU. این مطالعات وارد مرور شدند. مطالعه‌ای که شامل بستگان بیماران بستری در بخش ICU بود، یک مطالعه فرعی بود که روی اعضای خانواده بیماران بستری در ICU شرکت‌کننده در یکی از مطالعات انجام شد. تمام افرادی که در این مطالعات وارد شدند بزرگسالان ساکن در اروپا و انگلستان بودند، که مبتلا به بیماری‌های وخیم با شدت‌های مختلف و نیازمند بستری در ICU بودند.
نتایج کلیدی
ما هیچ مطالعه‌ای را پیدا نکردیم که خطر اختلال استرس پس از تروما را با استفاده از یک مصاحبه بالینی ساختار یافته در بیمارانی که پس از بستری در ICU بهبود یافته‌اند، گزارش کرده باشد.
سایر معیارهای پیامد اولیه، اضطراب و افسردگی در یک مطالعه با 36 بیمار شرح داده شد. در این مطالعه هیچ شواهد آشکاری برای اثبات تفاوت در بروز اضطراب و افسردگی در افرادی که پس از بستری در ICU بهبود یافتند، با استفاده از دفترچه‌های یادداشت روزانه بیمار در مقایسه با عدم استفاده از دفترچه یادداشت روزانه، مشاهده نشد. در مطالعه دیگری که روی 30 فرد انجام شد، نشانه‌های استرس پس از تروما در اعضای خانواده و مراقبان با استفاده از دفترچه‌های یادداشت روزانه بیمار در مقایسه با عدم استفاده از دفترچه‌های یادداشت روزانه کاهش یافت.
پژوهش فعلی ایمنی و اثربخشی استفاده از دفترچه‌های یادداشت روزانه بیمار را به اندازه کافی ارزیابی نکرد. حوادث جانبی مرتبط با استفاده از دفترچه‌های یادداشت روزانه گزارش نشدند. هنوز مشخص نشده که استفاده از دفترچه یادداشت روزانه بیمار روش موثرتری است یا خیر یا اینکه ممکن است منجر به آسیب شود یا خیر.
کیفیت شواهد
سطح کیفیت کلی شواهد برای حمایت از استفاده از دفترچه‌های یادداشت روزانه برای تقویت بهبود بیماران و مراقبان یا خانواده‌ها از بیماری‌های وخیم پائین یا بسیار پائین است. دلیل این امر، کم بودن تعداد پژوهش‌ها و کیفیت روش‌شناسی مطالعات است. هیچ شواهدی برای حمایت از استفاده از آن‌ها وجود ندارد و این موضوع که استفاده از آن‌ها مزیت یا آسیبی به همراه دارد یا خیر، اثبات نشده است.
در حال حاضر شواهد کمی از RCTها در مورد مزایا یا آسیب‌های استفاده از دفترچه یادداشت روزانه بیمار برای بیماران و مراقبان یا اعضای خانواده آن‌ها وجود دارد. یک مطالعه کوچک، پتانسیل این دفترچه‌ها را در کاهش نشانه‌شناسی استرس پس از تروما در اعضای خانواده توصیف کرده است. با این حال، در حال حاضر شواهد کافی برای تائید اثربخشی آن‌ها در پیشرفت بهبود روانشناختی پس از بیماری‌های بحرانی برای بیماران و اعضای خانواده آن‌ها وجود ندارد.
بیماران در طول بستری در بخش مراقبت‌های ویژه (intensive care unit; ICU)، ممکن است دچار عوامل استرس‌زای شدید جسمانی و روانی، از جمله محیط غیر-طبیعی ICU شوند. این تجربیات بر بهبودی بیمار از بیماری‌های وخیم تاثیر می‌گذارند و ممکن است منجر به اختلالات فیزیکی و روانی شوند. یک استراتژی که توسط کارکنان بخش بالینی برای درمان دیسترس روانشناختی شایع در بازماندگان ICU تهیه و اجرا شده، استفاده از دفترچه‌های یادداشت روزانه بیمار است. در این دفترچه‌ها علت زمینه‌ای بستری بیمار در ICU و فهرستی از فعالیت‌های روزمره وی به‌صورت روایت‌گونه (narrative) ثبت می‌شوند.
ارزیابی تاثیر استفاده از دفترچه‌های یادداشت روزانه در برابر عدم استفاده از آن‌ها بر بیماران، مراقبان یا خانواده آن‌ها حین بهبودی بیمار بستری در ICU.
ما پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 1؛ 2014)؛ Ovid MEDLINE (1950 تا ژانویه 2014)؛ EBSCOhost CINAHL (1982 تا ژانویه 2014)، Ovid EMBASE (1980 تا ژانویه 2014)، PsycINFO (1950 تا ژانویه 2014)، بانک اطلاعاتی منابع علمی بین‌المللی منتشر شده در مورد استرس تروماتیک (PILOTS) (1971 تا ژانویه 2014)؛ نمایه استنادی چکیده مقالات کنفرانس‌های علوم و Science and Social Science and Humanities (1990 تا ژانویه 2014)؛ هفت پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی و فهرست منابع کارآزمایی‌های شناسایی شده را جست‌وجو کردیم. ما هیچ‌گونه محدودیتی را از نظر زبان مطالعه اعمال نکردیم.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) یا کارآزمایی‌های بالینی کنترل شده (clinical controlled trials; CCTs) را وارد کردیم که اثربخشی استفاده از دفترچه‌های یادداشت روزانه بیمار را در مقایسه با عدم استفاده از آن‌ها در بخش ICU بر بیماران یا اعضای خانواده، به منظور تقویت بهبودی پس از بستری در ICU، ارزیابی کردند. معیارهای پیامد برای توصیف بهبودی در ICU شامل خطر اختلال استرس پس از تروما (post-traumatic stress disorder; PTSD)، اضطراب، افسردگی و نشانه‌شناسی استرس پس از تروما، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و هزینه‌ها بود.
ما از رویکردهای استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار مرکز همکاری‌های کاکرین (Cochrane Collaboration) استفاده کردیم. دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم عناوین را برای ورود بررسی کردند، داده‌ها را استخراج کرده و با توجه به معیارهای از پیش تعیین شده، خطر سوگیری را ارزیابی کردند.
ما سه مطالعه واجد شرایط را شناسایی کردیم؛ دو مطالعه روی بیماران بستری در ICU (تعداد = 358) و یک مطالعه روی بستگان بیماران بستری در ICU (تعداد = 30). مطالعه‌ای که شامل بستگان بیماران بستری در بخش ICU بود، یک مطالعه فرعی بود که روی اعضای خانواده بیماران بستری در ICU شرکت‌کننده در یکی از مطالعات انجام شد. در مطالعات وارد شده خطر مختلط سوگیری وجود داشت. کورسازی شرکت‌کنندگان نسبت به تخصیص درمان امکان‌پذیر نبوده و کورسازی نسبت به ارزیابی پیامد به اندازه کافی به دست نیامد یا گزارش نشد. سطح کیفیت شواهد پائین تا بسیار پائین بود. مداخله استفاده از دفترچه یادداشت روزانه بیمار بین مطالعات یکسان نبود. با این حال، هر یک از مطالعات توضیحات مربوط به شرکت‌کنندگان بستری را در ICU به صورت روزانه و آینده‌نگر ارائه دادند.
هیچ مطالعه‌ای خطر PTSD را که با توجه به مصاحبه بالینی، اضطراب یا افسردگی خانواده یا مراقب، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت یا هزینه‌ها شرح داده شده بود، به اندازه کافی گزارش نکرد. در یک مطالعه واحد، هیچ شواهد آشکاری دال بر تفاوت در خطر بروز اضطراب (خطر نسبی (RR): 0.29؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.07 تا 1.19) یا افسردگی (RR: 0.38؛ 95% CI؛ 0.12 تا 1.19) در شرکت‌کنندگانی که در بخش ICU دفترچه یادداشت روزانه داشتند، در مقایسه با شرکت‌کنندگانی که دفترچه یادداشت دریافت نکردند، وجود نداشت. با این حال، نتایج مبهم و مطابق با وجود مزیت در هر دو گروه بود، یا هیچ تفاوتی را نشان نداد. در یک مطالعه واحد، هیچ شواهدی دال بر تفاوت در میانه (median) نمرات نشانه‌شناسی استرس پس از تروما (با دفترچه یادداشت روزانه 24؛ SD: 11.6؛ بدون دفترچه یادداشت 24؛ SD: 11.6) و یادآوری حافظه هذیانی در ICU (RR: 1.04؛ 95% CI؛ 0.84 تا 1.28) میان بیماران بهبود یافته بخش ICU که دفترچه یادداشت روزانه داشتند و بیمارانی که دفترچه یادداشت نداشتند، وجود نداشت. یک مطالعه کاهش نشانه‌شناسی استرس پس از تروما را در اعضای خانواده بیماران بهبود یافته ICU که دفترچه یادداشت روزانه داشتند (میانه 19؛ بین 14 تا 28 متغیر بود)، در مقایسه با بیماران بدون دفترچه یادداشت (میانه 28؛ بین 14 تا 38 متغیر بود) گزارش کرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.