دمانس با اجسام لویی (dementia with Lewy bodies; DLB) یکی از شایع‌ترین علل دمانس در سنین بالا است. در حال حاضر، این بیماری بر اساس وجود نشانه‌های مشخصی که مهم‌ترین آنها توهمات بینایی، تغییرات شناختی و پارکینسونیسم (Parkinsonism) (نشانه‌های حرکتی مانند آنچه در بیماری پارکینسون مشاهده می‌شود) است، تشخیص داده می‌شود. با این حال، بسیاری از افراد مبتلا به DLB، همه این نشانه‌ها را ندارند، و تشخیص آن از دیگر علل دمانس، به ویژه بیماری آلزایمر (Alzheimer's disease; AD) دشوار است. تشخیص دقیق آن بسیار مهم است زیرا افراد مبتلا به DLB در صورت تجویز داروهای ضدسایکوز ممکن است دچار عوارض جانبی شدیدی شده و در طولانی‌مدت نیز برای بهبود درمان‌ها ضروری است. در برخی از مطالعات ثابت شده که تشخیص DLB با استفاده از فقط نشانه‌های بالینی حساسیت بالایی ندارد، یعنی مواردی از DLB اغلب از دست می‌روند.
افراد مبتلا به DLB، دارای سطوح پائینی از پروتئین انتقال‌دهنده دوپامین (dopamine transporter; DAT) در بخشی از مغز به نام جسم مخطط (corpus striatum) هستند. در جایی که امکان‌پذیر است، با استفاده از ردیاب‌هایی که به انتقال‌دهنده دوپامین متصل می‌شوند، می‌توان این کاهش را در اسکن‌های خاص مغز (اسکن‌های PET یا SPECT) شناسایی کرد. این روش تحت عنوان تصویربرداری DAT شناخته می‌شود. گفته می‌شود که تصویربرداری DAT ممکن است در تشخیص دقیق DLB مفید باشد. در این مرور، هدف ما ارزیابی این مسئله بود که تصویربرداری DAT با چه دقتی می‌تواند DLB را بین همه افراد مبتلا به دمانس که در خدمات تخصصی دمانس (مراقبت‌های ثانویه) دیده می‌شوند، شناسایی کند. از آنجایی که اسکن‌های DAT گران هستند، معمولا در افرادی استفاده می‌شوند که پزشک نسبت به وجود DLB در آنها مشکوک است، بنابراین هدف آن بود که ببینیم تصویربرداری DAT با چه دقتی DLB را بین این افراد شناسایی می‌کند. فقط به دنبال مطالعاتی بودیم که در آنها تشخیص با معاینه مغز فرد پس از مرگ تایید شد.
فقط یک مطالعه را با 22 شرکت‌کننده برای ورود به این مرور یافتیم. شرکت‌کنندگانی که برای مطالعه انتخاب شده بودند از نظر بالینی مبتلا به DLB یا AD تشخیص داده شده بودند. این روش ورود شرکت‌کنندگان تمایل دارد صحت (accuracy) یک تست را اغراق‌آمیز جلوه دهد. شرکت‌کنندگان این مطالعه زمانی که تصویربرداری DAT را انجام دادند، دمانس نسبتا شدیدی داشتند. به‌طور کلی، تصویربرداری DAT، میزان 100% از شرکت‌کنندگانی را که DLB داشته و 92% از شرکت‌کنندگانی را که DLB نداشتند، در کالبد شکافی پس از مرگ به درستی طبقه‌بندی کرد. هنگامی که فقط به 15 شرکت‌کننده‌ای که پزشکان فکر می‌کردند در شروع مطالعه DLB داشتند، نگاه کردیم، تصویربرداری DAT، میزان 100% از شرکت‌کنندگانی را که DLB داشتند و 100% از شرکت‌کنندگانی را که DLB نداشتند، در کالبد شکافی پس از مرگ به درستی طبقه‌بندی کرد. حجم نمونه کوچک مطالعه گنجانده شده به این معنی بود که نتوانستیم به تخمین‌های به دست آمده از صحت اطمینان داشته باشیم، و امکان دارد این تست به‌طور قابل توجهی دارای دقتی پائین‌تر از این نتایج باشد. می‌توانیم نتیجه بگیریم که تصویربرداری DAT یک تست امیدوارکننده برای تشخیص DLB است، اما توجه به این نکته مهم است که هیچ مطالعه‌ای را در مورد شرکت‌کنندگانی که تشخیص آنها ممکن است دشوارتر باشد، مانند کسانی که فقط دمانس خفیف دارند یا کسانی که فقط یک نشانه را برای ایجاد شک به وجود DLB دارند، پیدا نکردیم.
فقط یک مطالعه از استاندارد مرجع نوروپاتولوژیک برای ارزیابی صحت تصویربرداری DAT در تشخیص DLB استفاده کرده است. حجم نمونه کوچک مطالعه وارد شده به این معنی است که تخمین‌های ارائه شده برای حساسیت و ویژگی غیردقیق هستند. با این حال، داده‌های به دست آمده از این مطالعه نشان می‌دهند که تصویربرداری DAT دقیق‌تر از تشخیص بالینی است. بنابراین تشخیص بالینی برای استفاده به عنوان استاندارد مرجع برای ارزیابی صحت تصویربرداری DAT نامناسب است.
هیچ مطالعه‌ای با استفاده از استاندارد مرجع نوروپاتولوژیکی به‌طور مستقیم به سناریوی بالینی شایع که در آن استفاده از تصویربرداری DAT به عنوان یک تست تشخیصی در فرد مبتلا به DLB احتمالی در نظر گرفته می‌شود نپرداخته، یا صحت تصویربرداری DAT را در افراد مبتلا به دمانس خفیف ارزیابی نکرده است. با این حال، داده‌های مطالعه گنجانده شده نشان می‌دهند در مواردی که دمانس نسبتا شدید و سوء‌ظن قوی به DLB (DLB احتمالی) وجود دارد، طبیعی بودن اسکن SPECT با استفاده از (123)I-FP-CIT ممکن است ابزار دقیقی برای رد تشخیص باشد.
رتبه‌بندی‌های نیمه‌کمّی اسکن‌های SPECT با استفاده از 123 I-FP-CIT به نظر می‌رسد در همه آنالیزها دقیق‌تر از رتبه‌بندی‌های بصری هستند.
دمانس با اجسام لویی (dementia with Lewy bodies; DLB) یکی از علل شایع دمانس نورودژنراتیو (neurodegenerative) در سنین بالا است. تشخیص دقیق آن می‌تواند در مدیریت بالینی مهم باشد و برای توسعه درمان‌های اصلاح‌کننده بیماری ضروری است. معیارهای تشخیصی بالینی فعلی به ویژه به دلیل حساسیت (sensitivity) نسبتا ضعیف، محدود شده‌‌اند. تصویربرداری از انتقال‌دهنده دوپامین (dopamine transporter; DAT) با استفاده از توموگرافی کامپیوتری با گسیل تک فوتون (single-photon emission computed tomography; SPECT) پیشرفته‌ترین تست تکمیلی برای تشخیص DLB است، و اکنون به عنوان یک ویژگی پیشنهادی در معیارهای اجماع تشخیصی گنجانده شده است. با این حال، در مورد صحت (accuracy) و جایگاه آن در عملکرد بالینی عدم قطعیت وجود دارد. استفاده از این روش در افرادی شایع است که قبلا مشکوک به DLB بودند.
در این مرور دو هدف داشتیم: (الف) تخمین صحت تصویربرداری DAT برای تشخیص DLB در افراد مبتلا به دمانس در بخش مراقبت‌های ثانویه (خدمات تخصصی دمانس)، و (ب) تخمین صحت تصویربرداری DAT برای تشخیص DLB در افراد مبتلا به دمانس در بخش مراقبت‌های ثانویه که بر اساس بررسی بالینی قبلی مشکوک به DLB بودند.
MEDLINE (1946 تا فوریه 2013)؛ Embase (1980 تا فوریه 2013)؛ BIOSIS Previews (1926 تا فوریه 2013)؛ PsycINFO (1806 تا فوریه 2013)؛ CINAHL (1982 تا فوریه 2013)؛ LILACS (فوریه 2013)؛ و web of Science و خلاصه مقالات کنفرانس‌ها (ISI Web of Science) (1945 تا فوریه 2013) را جست‌وجو کردیم. تعدادی از این منابع حاوی چکیده‌های کنفرانس‌ها هستند. چهار بانک اطلاعاتی تخصصی را حاوی مرورهای تشخیصی نیز جست‌وجو کردیم: متاآنالیزهای van Diagnostisch Onderzoek (MEDION؛ فوریه 2013)، بانک اطلاعاتی خلاصه‌های مرور تاثیرات ((Database of Abstracts of Reviews of Effects; DARE)؛ فوریه 2013)، بانک اطلاعاتی ارزیابی فناوری سلامت ((Health Technology Assessment; HTA)؛ فوریه 2013)، و پژوهش‌های قوی تسهیلات هوش (( Aggressive Research Intelligence Facility; ARIF)؛ فوریه 2013). فهرست منابع مطالعات مرتبط و مرورهای انجام‌شده را برای یافتن مطالعات بیشتر بررسی کردیم. اصطلاحات برای جست‌وجو در بانک اطلاعاتی الکترونیکی با همکاری تیم گروه دمانس و بهبود شناختی در کاکرین ابداع شدند.
طراحی مطالعه: مطالعات صحت تست با تایید دیرهنگام، مطالعات مورد-شاهدی تشخیصی، و مطالعات با طراحی دو-بازویی (two-gate) را با کنترل‌های تشخیص جایگزین وارد کردیم. شرکت‌کنندگان: (الف) شرکت‌کنندگان مبتلا به دمانس در بخش مراقبت‌های ثانویه، (ب) شرکت‌کنندگان در جلسات مراقبت‌های ثانویه با معیارهای اجماع بالینی (غیر از معیار تصویربرداری DAT) برای DLB ممکن یا احتمالی، یا هر دو. تست شاخص: تصویربرداری SPECT یا توموگرافی با گسیل پوزیترون (positron emission tomography; PET) از انتقال‌دهنده‌های دوپامین مغز. استاندارد مرجع: تشخیص نوروپاتولوژیکی در اتوپسی (autopsy).
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، مطالعات را برای ورود انتخاب کرده و داده‌ها را استخراج کردند. نتایج را در یک جدول 2x2 استخراج کردیم که نتایج تست دو حالتی (binary) را به صورت متقاطع با استاندارد مرجع دو حالتی (binary) نشان می‌دهد. از این داده‌ها برای محاسبه حساسیت‌ها، ویژگی‌ها، و 95% فواصل اطمینان آنها استفاده کردیم. از ابزار QUADAS-2 به همراه برخی موارد دیگر برای ارزیابی کیفیت روش‌شناسی (methodology) استفاده کردیم.
یک مطالعه را وارد کردیم که برای هدف اول (الف) قابل اجرا بود. این مطالعه، داده‌های مربوط به 22 شرکت‌کننده را گزارش کرد که معیارهای اجماع بالینی را برای DLB یا معیار موسسه ملی اختلالات عصبی و ارتباطی و سکته مغزی و انجمن بیماری آلزایمر و اختلالات مرتبط (NINCDS-ADRDA) را برای بیماری آلزایمر، یا هر دو (با طراحی دو-بازویی و کنترل‌های تشخیص جایگزین) داشتند. تست شاخص، اسکن SPECT با استفاده از لیگاند 123 I-FP-CIT بود. این مطالعه را در حوزه‌های انتخاب شرکت‌کننده و تست شاخص (QUADAS-2) در معرض خطر بالای سوگیری (bias) در نظر گرفتیم. اسکن آنالیز شده SPECT با استفاده از 123 I-FP-CIT به صورت نیمه‌کمّی (semiquantitatively) برای تشخیص DLB دارای حساسیت (sensitivity) معادل 1.00 (95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 1.00) و ویژگی (specificity) معادل 0.92 (95% CI؛ 0.64 تا 1.00) بود (n = 22؛ 1 مطالعه). با آنالیز بصری، حساسیت 0.86 (95% CI؛ 0.42 تا 1.00) و ویژگی 0.83 (95% CI؛ 0.52 تا 0.98) بود (n = 19؛ 1 مطالعه).
این موضوع را در نظر گرفتیم که این مطالعه بهترین داده‌های موجود را برای پرداختن به هدف دوم (ب) نیز ارائه داد. در ابتدای مطالعه، 15 شرکت‌کننده از نظر بالینی مشکوک به DLB بودند. در این گروه، اسکن آنالیز شده SPECT با استفاده از 123 I-FP-CIT به صورت نیمه‌کمّی برای تشخیص DLB دارای حساسیت 1.00 (95% CI؛ 0.63 تا 1.00) و ویژگی 1.00 (95% CI؛ 0.59 تا 1.00) بود (n = 15؛ 1 مطالعه). با آنالیز بصری، صحت در این گروه با حساسیت 0.83 (95% CI؛ 0.36 تا 1.00) و ویژگی 0.71 (95% CI؛ 0.29 تا 0.96) کمتر بود (n = 13؛ 1 مطالعه).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.