برای بیمارانی که با نخستین اپیزود سایکوز روبهرو میشوند، مهم است که در اسرع وقت به درستی تشخیص داده شوند. هر چه اسکیزوفرنی زودتر تشخیص داده شود، پیامد درمان بهتر است. با این حال، بیماریهای دیگر گاهی نشانههای روانپریشی مشابه با اسکیزوفرنی دارند، برای مثال اختلال دو قطبی (bipolar disorder). این مرور به بررسی میزان صحت (accuracy) نشانههای رتبه اول (First Rank Symptoms; FRS) در تشخیص اسکیزوفرنی میپردازد. FRS نشانههایی است که افراد مبتلا به روانپریشی ممکن است دچار آنها شوند، به عنوان مثال توهم (hallucination)، شنیدن صداها و فکر کردن به اینکه افراد دیگر میتوانند افکار آنها را بشنوند. تعداد 21 مطالعه را با 6253 شرکتکننده پیدا کردیم، که به بررسی میزان عملکرد FRS در تشخیص اسکیزوفرنی در مقایسه با تشخیصی که توسط یک روانپزشک داده شد، پرداختند. این مطالعات نشان دادند که برای افرادی که واقعا مبتلا به اسکیزوفرنی هستند، FRS فقط بیش از نیمی از آنها را به درستی تشخیص میدهد. برای افرادی که اسکیزوفرنی ندارند، تقریبا 20% به اشتباه مبتلا به اسکیزوفرنی تشخیص داده میشوند. بنابراین، اگر فردی دچار FRS شود، اسکیزوفرنی یک تشخیص احتمالی است، اما این احتمال نیز وجود دارد که یک اختلال سلامت روان دیگر باشد. ما توصیه نمیکنیم که از FRS به تنهایی برای تشخیص اسکیزوفرنی استفاده شود. با این حال، FRS میتواند برای تریاژ بیمارانی که نیاز به ارزیابی توسط روانپزشک دارند، مفید باشد.
ترکیب مطالعات قدیمی با کیفیت محدود در این مرور نشان میدهد که FRS در 75% تا 95% مواقع افراد مبتلا به اسکیزوفرنی را به درستی شناسایی میکند. استفاده از FRS برای تشخیص اسکیزوفرنی در تریاژ، حدود پنج تا 19 نفر را از هر 100 بیمار دارای FRS به اشتباه مبتلا به اسکیزوفرنی تشخیص میدهد و متخصصان با این تشخیص موافق نخواهند بود. این افراد به دلیل شدت اختلال در رفتار و وضعیت روانی خود، همچنان نیازمند ارزیابی و کمک پزشک متخصص خواهند بود. باز هم، با حساسیت FRS معادل 60%، اتکا بر FRS برای تشخیص اسکیزوفرنی در تریاژ، حدود 40% از افرادی را که متخصصان مبتلا به اسکیزوفرنی در نظر میگیرند، به درستی تشخیص نمیدهد. برخی از این افراد ممکن است در دریافت درمان مناسب با تاخیر مواجه شوند. در صورتی که تریاژ برای تشخیص اسکیزوفرنی به وجود FRS متکی باشد، بیماران دیگری که متخصصان آنها را مبتلا به اسکیزوفرنی تشخیص میدهند، ممکن است زودتر از موعد از واحد مراقبت ترخیص شوند. استفاده همدلانه و قابل توجه از FRS به عنوان یک ابزار کمک تشخیصی - با محدودیتهای شناخته شده - باید از نسبت خوبی از این خطاها جلوگیری کند.
امیدواریم تستهای جدیدتر - که در مرورهای آینده کاکرین گنجانده میشوند - نتایج بهتری را نشان دهند. با این حال، نشانههای رتبه اول هنوز هم میتوانند در مواردی که تستهای جدیدتر در دسترس نیستند، مفید باشند - وضعیتی که در غربالگری اولیه اکثر افراد مشکوک به اسکیزوفرنی صدق میکند. FRS یک شاخص بالینی ساده، سریع و مفید برای یک بیماری با تنوع بالینی بسیار زیاد است.
تشخیص و درمان زودهنگام و دقیق اسکیزوفرنی ممکن است مزایای طولانیمدتی برای بیمار داشته باشند؛ هر چه سایکوز (روانپریشی) مزمنتر درمان نشود، عواقب عود و بهبودی، شدیدتر خواهند بود. اگر تشخیص صحیح، اسکیزوفرنی نباشد، بلکه یک اختلال سایکوز دیگر با برخی نشانهها مشابه اسکیزوفرنی باشد، درمان مناسب ممکن است به تعویق افتد، و عواقب شدید احتمالی برای فرد مبتلا و خانواده او داشته باشد. عدم قطعیت گستردهای در مورد صحت (accuracy) تشخیصی نشانههای رتبه اول (First Rank Symptoms; FRS) وجود دارد؛ ما بررسی کردیم که آنها یک ابزار تشخیصی مفید برای افتراق اسکیزوفرنی از دیگر اختلالات سایکوتیک هستند یا خیر.
تعیین صحت تشخیصی یک یا چند FRS برای تشخیص اسکیزوفرنی، تایید شده توسط شرححال بالینی و معاینه توسط یک متخصص واجد شرایط (مانند روانپزشکان، پرستاران، مددکاران اجتماعی)، با یا بدون استفاده از معیارهای عملیاتی و چکلیستها، در افرادی که تصور میشود نشانههای غیرارگانیک سایکوتیک دارند.
جستوجوهایی را در MEDLINE؛ EMBASE و PsycInfo با استفاده از OvidSP در اپریل، جون، جولای 2011 و دسامبر 2012 انجام دادیم. همچنین MEDION را در دسامبر 2013 جستوجو کردیم.
مطالعاتی را انتخاب کردیم که بزرگسالان و نوجوانان مبتلا به نشانههای سایکوز را بهطور متوالی وارد کرده یا آنها را بهطور تصادفی انتخاب کردند، و صحت تشخیصی FRS را برای اسکیزوفرنی در مقایسه با شرح حال و معاینه بالینی انجامشده توسط یک متخصص واجد شرایط ارزیابی کردند، که ممکن است شامل استفاده از چکلیست نشانهها یا بر اساس معیارهای عملیاتی مانند ICD و DSM بوده باشند یا خیر.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم تمام منابع را برای ورود بررسی کردند. خطر سوگیری (bias) را با استفاده از ابزار QUADAS-2 در مطالعات واردشده بررسی کردیم. تعداد مثبتهای واقعی (TP)، منفیهای واقعی (TN)، مثبتهای کاذب (FP) و منفیهای کاذب (FN) را برای ایجاد یک جدول 2×2 برای هر مطالعه ثبت کرده یا دادههای 2×2 را از آمار خلاصه گزارششده مانند نسبتهای حساسیت (sensitivity)، ویژگی (specificity) و/یا احتمال (likelihood) استخراج کردیم.
تعداد 21 مطالعه را با مجموع 6253 شرکتکننده وارد کردیم (5515 مورد در آنالیز وارد شدند). مطالعات از سال 1974 تا 2011 انجام شدند، که 80% از مطالعات در دهه 1970، 1980 یا 1990 صورت گرفتند. اکثر مطالعات روشهای انجام مطالعه را به اندازه کافی گزارش نکرده، و بسیاری از آنها نگرانیهایی زیادی در مورد قابلیت کاربرد نتایج داشتند. در 20 مطالعه، FRS توانست اسکیزوفرنی را از دیگر تشخیصها با حساسیتی معادل 57% (50.4% تا 63.3%)، و ویژگی معادل 81.4% (74% تا 87.1%) متمایز کند. در هفت مطالعه، FRS توانست اسکیزوفرنی را از دیگر اختلالات سلامت روان غیرسایکوتیک با حساسیتی معادل 61.8% (51.7% تا 71%) و ویژگی برابر با 94.1% (88% تا 97.2%) تشخیص دهد. در شانزده مطالعه، FRS اسکیزوفرنی را از دیگر انواع سایکوز با حساسیتی برابر با 58% (50.3% تا 65.3%) و ویژگی معادل 74.7% (65.2% تا 82.3%) متمایز کرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.