سوال مطالعه مروری
هدف از این مرور، تعیین اثربخشی مداخلات ورزشی فناوری واقعیت مجازی (virtual reality; VR) در توان‌بخشی بیماری پارکینسون (Parkinson’s disease; PD) بود. هدف ما این بود که بررسی کنیم ورزش VR در مقایسه با 1) مداخلات کنترلی فعال، و 2) مداخلات کنترلی غیر-فعال، موجب بهبود گسترده‌تری در وضعیت راه رفتن، تعادل، عملکرد عمومی حرکتی، فعالیت‌های روزمره زندگی، کیفیت زندگی، شناخت، پایبندی به ورزش، و وقوع عوارض جانبی می‌شود یا خیر.
پیشینه
PD یک عارضه تخریب عصبی (نورودژنراتیو) است که بار (burden) زیادی را بر کیفیت زندگی و استقلال بیمار تحمیل می‌کند. به عنوان بخشی از یک رویکرد چند-رشته‌ای برای درمان، ورزش منظم توصیه می‌شود و نشان داده شده که هر دو گروه علائم حرکتی و غیر-حرکتی را تسکین می‌بخشد.
فناوری VR یک ابزار جدید توان‌بخشی امیدوارکننده است که با استفاده از بازی‌های رایانه‌ای در یک محیط واقعیت مجازی، حرکت را تحریک می‌کند. هر دو سیستم VR تجاری، مانند Nintendo Wii یا Xbox Kinect، و ابزار VR اختصاصی با طراحی ویژه برای پرداختن به نشانه‌های PD، اغلب مورد استفاده قرار می‌گیرند. ورزش VR نسبت به ورزش منظم، با امکان‌پذیر ساختن تمرین مهارت‌های فردی در یک محیط تعاملی انگیزشی و جذاب، فواید بالقوه‌ای را نشان می‌دهد.
ویژگی‌های مطالعه
جست‌وجو در منابع علمی را تا 26 نوامبر 2016 انجام دادیم. تعداد 8 مطالعه را با حضور 263 شرکت‌کننده مبتلا به PD شناسایی کردیم. همه کارآزمایی‌ها با هدف بهبود عملکرد وضعیت راه رفتن یا تعادل انجام شدند. اکثر مطالعات VR را با فیزیوتراپی مقایسه کردند.
نتایج کلیدی
مداخلات VR ممکن است در مقایسه با مداخلات فیزیوتراپی منجر به پیشرفت بیشتری در طول قدم‌های کوتاه و قدم‌های بلند شود. شواهد محدودی را یافتیم که بهبودی در وضعیت راه رفتن، تعادل، و کیفیت زندگی مشابه با آنچه بود که در مداخلات کنترلی فعال دیده شد. بروز عوارض جانبی گزارش نشدند. مطالعات کمتری به مقایسه VR با مداخلات کنترل غیر-فعال پرداختند، و شواهد برای تعیین این که VR با مداخله غیر-فعال چگونه مقایسه می‌شود، ناکافی بود. در حال حاضر، فقط چند مطالعه در این زمینه انجام شده که تعمیم یافته‌ها را دشوار می‌کند. برای تائید و گسترش مجموعه شواهد VR در PD، انجام مطالعه بیشتری الزامی است.
کیفیت شواهد
به‌طول کلی، کیفیت شواهد پائین یا بسیار پائین بود. این وضعیت، نتیجه کوچک بودن حجم نمونه و مقدار زیاد ناهمگونی میان کارآزمایی‌ها، با توجه به طراحی مطالعه و معیارهای مورد استفاده در پیامد است.
شواهدی را با کیفیت پائین در مورد تاثیر مثبت ورزش VR کوتاه-مدت بر طول قدم‌های کوتاه و قدم‌های بلند پیدا کردیم. VR و فیزیوتراپی ممکن است تاثیرات مشابهی بر وضعیت راه رفتن، تعادل، و کیفیت زندگی داشته باشند. شواهد موجود برای مقایسه مداخلات VR با یک کنترل غیر-فعال، به مراتب محدودتر بود. برای تائید این یافته‌ها، به انجام مطالعات بیشتر با کیفیت بالا و در مقیاس بزرگ نیاز است.
بیماری پارکینسون (Parkinson’s disease; PD)، یک اختلال تخریب عصبی (نورودژنراتیو) است که به بهترین وجه با ترکیبی از دارو-درمانی و فیزیوتراپی منظم مدیریت می‌شود. در این زمینه، فناوری واقعیت مجازی (virtual reality; VR) به عنوان یک ابزار جدید توان‌بخشی، با ارزش افزوده احتمالی نسبت به رویکردهای مرسوم فیزیوتراپی پیشنهاد می‌شود. این فناوری، به‌طور بالقوه یادگیری حرکتی را در یک محیط بی‌خطر بهبود می‌بخشد، و با تکرار سناریوهایی در زندگی واقعی، می‌تواند به بهبود فعالیت‌های عملکردی روزمره زندگی کمک کند.
هدف از این مرور، خلاصه کردن بهترین شواهد فعلی در مورد اثربخشی مداخلات VR در توان‌بخشی افراد مبتلا به PD در مقایسه با 1) مداخلات فعال، و 2) مداخلات منفعل بود. هدف اصلی ما، تعیین تاثیر آموزش VR بر وضعیت راه رفتن و تعادل بود. اهداف ثانویه عبارت بودند از بررسی تاثیرات VR بر عملکرد حرکتی کلی، فعالیت‌های روزمره زندگی، کیفیت زندگی، عملکرد شناختی، پایبندی به ورزش، و وقوع عوارض جانبی.
مقالات مرتبط را از طریق جست‌وجوهای الکترونیکی در پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه اختلالات حرکتی در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (کتابخانه کاکرین)؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ بانک اطلاعاتی شواهد فیزیوتراپی (PEDro)؛ پایگاه‌های ثبت آنلاین کارآزمایی، و جست‌وجوی دستی در فهرست منابع شناسایی کردیم. همه جست‌وجوها را تا 26 نوامبر 2016 انجام دادیم.
به جست‌وجوی کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و شبه-تصادفی‌سازی و کنترل شده روی مداخلات ورزشی VR در افراد مبتلا به PD پرداختیم. فقط کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که هدف اصلی آنها، توان‌بخشی حرکتی بود.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، به جست‌وجوی کارآزمایی‌هایی پرداختند که با معیارهای از پیش تعریف شده ورود به مطالعه، مطابقت داشتند. به‌طور مستقل از هم، تمام داده‌ها را از نظر کیفیت روش‌شناسی استخراج و ارزیابی کردیم. نویسنده سوم مرور، در جایی که لازم بود، مسوولیت حل تعارض را بر عهده داشت.
در این مرور، 8 کارآزمایی را با حضور 263 شرکت‌کننده مبتلا به PD وارد کردیم. خطر سوگیری در همه مطالعات وارد شده - به جز یک مورد - نامشخص یا در سطح بالا بود. حجم نمونه‌ها در مطالعه، کوچک بوده و مقدار زیادی ناهمگونی میان کارآزمایی‌ها با توجه به طراحی مطالعه و معیارهای مورد استفاده در پیامد وجود داشت. بنابراین، کیفیت شواهد را در سطح پائین یا بسیار پائین طبقه‌بندی کردیم. بیشتر مطالعات با هدف بهبود عملکرد حرکتی با استفاده از ابزار موجود در بازار انجام شدند، که با فیزیوتراپی مقایسه شدند. مداخلات بین 4 و 12هفته ادامه یافتند.
VR در مقایسه با فیزیوتراپی ممکن است منجر به بهبود متوسط در طول قدم‌های کوتاه و قدم‌های بلند شود (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.69؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.30 تا 1.08؛ 3 مطالعه؛ 106 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین). مداخلات VR و فیزیوتراپی، ممکن است تاثیرات مشابهی بر وضعیت راه‌رفتن (SMD: 0.20؛ 95% CI؛ 0.14- تا 0.55؛ 4 مطالعه؛ 129 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین)، تعادل (SMD: 0.34؛ 95% CI؛ 0.04- تا 0.71؛ 5 مطالعه؛ 155 شرکت‌کننده؛ شواهد با کیفیت پائین)، و کیفیت زندگی (تفاوت میانگین (MD): 3.73 واحد؛ 95% CI؛ 2.16- تا 9.61؛ 4 مطالعه؛ 106 شرکت‌کننده) داشته باشند. مداخلات VR منجر به بروز عوارض جانبی نشدند، و پایبندی به انجام ورزش، میان بازوی VR و دیگر بازوهای مداخله تفاوتی نداشت.
شواهد موجود برای مقایسه ورزش VR با یک ورزش کنترل غیر-فعال، به مراتب محدودتر بود. شواهد مربوط به پیامدهای اصلی مورد نظر، به دلیل حجم نمونه بسیار کوچک دو مطالعه موجود برای این مقایسه، از کیفیت بسیار پائینی برخوردار بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.