پیشینه
سرطان دهانه رحم دومین سرطان شایع بین زنان تا 65 سال و شایعترین علت مرگومیر ناشی از سرطانهای زنان در سراسر جهان است. این نوع سرطان با توجه به پیشرفت بیماری و اینکه سرطان به خارج از دهانه رحم گسترش یافته یا خیر، مرحلهبندی میشود (طبقهبندی با استفاده از یک سیستم پذیرفته شده جهانی به نام مرحلهبندی فدراسیون بینالمللی زنان و زایمان (International Federation of Gynecology and Obstetrics; FIGO)). مرحله I سرطان دهانه رحم محدود به دهانه رحم است. مرحله I به دو مرحله IA و IB تقسیم میشود. مرحله IA ابتداییترین مرحله سرطان دهانه رحم است که در آن سرطان آنقدر کوچک است که با چشم غیر-مسلح دیده نمیشود. مرحله IA خود به مراحل IA1 و IA2 تقسیم میشود. مرحله IA2 به این معنی است که سرطان بین 3 تا 5 میلیمتر در داخل بافتهای دهانه رحم رشد کرده، اما هنوز عرض آن کمتر از 7 میلیمتر است.
این موضوع به خوبی مشخص شده که با افزایش مرحلهای که بیماری در آن تشخیص داده میشود، نرخ بقای بیمار کاهش مییابد. گزارش شده که بین 95% و 98% زنان مبتلا به مرحله IA2 سرطان دهانه رحم پنج سال پس از تشخیص با جراحی استاندارد زنده ماندهاند.
برای مرحله IA2 بیماری، جراحی یا پرتودرمانی درمان انتخابی بوده است. جراحی استاندارد شامل هیسترکتومی رادیکال (radical hysterectomy) و لنفادنکتومی دو-طرفه لگنی (bilateral pelvic lymphadenectomy) است. این روش شامل برداشتن رحم، دهانه رحم، قسمت فوقانی واژن و بافتهای اطراف دهانه رحم (بافت پارامتری)، همچنین غدد لنفاوی (غدد) در لگن (لنفادنکتومی لگن) است. اگرچه این نوع جراحی نتایج بسیار خوبی دارد، میتواند عوارض جانبی مانند آسیب اندام (مثانه، روده، عروق خونی، عصب) و عوارض جانبی طولانی-مدت مانند اختلال عملکرد جنسی یا مثانه، تشکیل کیست لگنی و ادم لنفاوی (تورم) در پاها را در پی داشته باشد. یکی از معایب اصلی هیسترکتومی رادیکال این است که باعث ناتوانی بیمار در بچهدار شدن میشود. از آنجایی که سرطان دهانه رحم در زنان 25 تا 35 ساله شایع است، این موضوع برای بسیاری از زنان اهمیت زیادی دارد.
درمان جراحی جایگزین تراکلکتومی (trachelectomy) رادیکال و لنفادنکتومی دو-طرفه لگنی است. تراکلکتومی رادیکال شامل برداشتن دهانه رحم، قسمت فوقانی واژن و بافت پارامتری و غدد لنفاوی لگن است، اما خود رحم را حفظ میکند. این درمان به خوبی تثبیت شده و به نظر میرسد در حفظ باروری بیخطر و موثر باشد و شانس باروری بالایی دارد. سقط جنین دیررس و زایمان زودرس جدیترین عوارض جانبی در بارداریهایی است که زن تراکلکتومی انجام داده است.
روشهای جستوجو
این مرور با هدف ارزیابی انواع جراحیهای کمتر-تهاجمی مانند هیسترکتومی ساده، کونیزاسیون (conisation) (برداشتن بافت مرکزی دهانه رحم) با یا بدون لنفادنکتومی لگن برای زنان مبتلا به بیماری مرحله IA2 انجام شد. منابع علمی را از سال 1966 تا سپتامبر 2013 جستوجو کردیم. سپس 982 عنوان و چکیده را بررسی کردیم، اما هیچ کارآزمایی بالینی کاملشده و مرتبطی را پیدا نکردیم، فقط یک کارآزمایی در حال انجام معیارهای ورود را داشت.
یافتهها
یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده چند-مرکزی بزرگ (RCT، مطالعهای که در آن زنان بهطور تصادفی (بهصورت شانسی) برای دریافت یکی از دو درمان اختصاص داده میشوند: درمان استاندارد در برابر درمان کمتر رادیکال) را شناسایی کردیم که به این موضوع پرداخت. نتایج این کارآزمایی در آینده منتشر خواهد شد.
در حال حاضر شواهدی وجود ندارد که نشان دهد هر شکلی از تکنیکهای جراحی در طولانی کردن بقا، بهبود کیفیت زندگی بهتر، برابر یا بدتر از دیگر تکنیکها بوده یا با عوارض جانبی کمتری همراه است. این مرور، پس از تکمیل، نیاز به ارزیابی نتایج RCT در حال انجام را به منظور مقایسه انواع مختلف جراحی برجسته میکند.
هیچ شواهدی را برای هدایت تصمیمگیری در مورد تکنیکهای مختلف جراحی در زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم در مرحله IA2 پیدا نکردیم. در آینده، نتایج یک RCT بزرگ در حال انجام باید امکان مقایسه انواع مختلف جراحی را فراهم کند.
سرطان دهانه رحم دومین سرطان شایع بین زنان تا 65 سال و شایعترین علت مرگومیر ناشی از سرطانهای زنان در سراسر جهان است. زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم در مرحله IA2 فدراسیون بینالمللی زنان و زایمان (International Federation of Gynecology and Obstetrics; FIGO) دارای تهاجم استرومایی (زمانی که سرطان غشای پایه اپیتلیوم را میشکند) با عمق بیش از 3 میلیمتر و نه بیش از 5 میلیمتر با گسترش در سطح افقی که بیش از 7 میلیمتر نیست، اندازهگیری شده است. درمان استاندارد برای این مرحله از بیماری شامل هیسترکتومی رادیکال (radical hysterectomy) با لنفادنکتومی لگن (pelvic lymphadenectomy) یا پرتودرمانی است. به منظور جلوگیری از بروز عوارض روشهای جراحی رادیکالتر، استفاده از گزینههای کمتر-تهاجمی مانند هیسترکتومی ساده، تراکلکتومی (trachelectomy) ساده یا کونیزاسیون (conisation)، با یا بدون لنفادنکتومی لگن، ممکن است با توجه به خطر نسبتا کم بیماری موضعی یا متاستاتیک دوررس، برای مرحله IA2 بیماری امکانپذیر باشد. شواهد برای اکسیزیون رادیکال تومور کمتر و نقش لنفادنکتومی سیستماتیک در مرحله IA2 سرطان دهانه رحم مشخص و بارز نیست.
ارزیابی اثربخشی و بیخطری (safety) جراحی کمتر رادیکال در مرحله IA2 سرطان دهانه رحم.
پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه سرطان زنان در کاکرین (Cochrane Gynaecological Cancer Group trials register)؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE و EMBASE را تا سپتامبر 2013 جستوجو کردیم. همچنین پایگاههای ثبت کارآزماییهای بالینی و چکیده جلسات علمی را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) را جستوجو کردیم که تکنیکهای جراحی را در زنان مبتلا به سرطان دهانه رحم در مرحله IA2 مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم این موضوع را ارزیابی کردند که مطالعات بالقوه مرتبط معیارهای ورود را داشتند یا خیر. هیچ کارآزماییای نیافتیم، بنابراین هیچ دادهای مورد آنالیز قرار نگرفت.
استراتژی جستوجو 982 منبع منحصربهفرد را شناسایی کرد، که همگی بر اساس عنوان و چکیده حذف شدند زیرا مشخص بود که معیارهای ورود را نداشتند. یک کارآزمایی بزرگ مرتبط و در حال انجام را شناسایی کردیم، بنابراین پیشبینی میشود که بتوانیم این شواهد را در آینده به این مرور اضافه کنیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.