پیشینه
اختلال طیف اوتیسم (autism spectrum disorder; ASD) با مشکلاتی در ارتباطات اجتماعی و رفتارهای محدود در ارتباط است. اکسیژن‌درمانی با فشار بالا (هیپرباریک) به عنوان درمان نشانه‌های ASD معرفی شده است. شواهدی را درباره تاثیرات اکسیژن‌درمانی با فشار بالا (هیپرباریک) میان کودکان و بزرگسالان مبتلا به ASD مرور کردیم. هم‌چنین شواهدی را درباره بی‌خطری اکسیژن‌درمانی با فشار بالا ارزیابی کردیم.
سوال مطالعه مروری
آیا اکسیژن‌درمانی با فشار بالا، ارتباطات اجتماعی یا سایر جنبه‌های عملکردی را در کودکان و بزرگسالان مبتلا به ASD بهبود می‌بخشد، و ایمنی این درمان چگونه است؟
ویژگی‌های مطالعه
بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی را جست‌وجو و کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای را شناسایی کردیم (که در آن شرکت‌کنندگان به طور تصادفی به یکی از دو یا چند گروه تخصیص داده می‌شوند) که متشکل از شرکت‌کنندگانی بودند که اکسیژن‌درمانی با فشار بالا یا هوای اتاق یا عدم درمان را به عنوان کنترل کننده دریافت کردند.
شواهد تا دسامبر 2015 به‌روز است.
نتایج کلیدی
فقط یک مطالعه کوچک را شامل 60 کودک یافتیم که اکسیژن‌درمانی با فشار بالا را برای ASD ارزیابی کرده بود.
هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد اکسیژن‌درمانی با فشار بالا، اثر متقابل (interaction) اجتماعی، مشکلات رفتاری، ارتباط گفتاری یا زبانی، یا عملکرد ذهنی را در کودکان مبتلا به ASD بهبود می‌بخشد. با این حال، کودکانی که اکسیژن‌درمانی با فشار بالا (هیپرباریک) دریافت کردند در مقایسه با کودکانی که در گروه کنترل بودند، افزایشی در وقوع عارضه باروترومای گوش نشان دادند.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد، در سطح پائین است. شواهد برای تایید اینکه اکسیژن‌درمانی با فشار بالا، درمان موثری برای افراد مبتلا به ASD است، کافی نیست.
تا به امروز، هیچ شواهدی وجود ندارد که نشان دهد اکسیژن‌درمانی هیپرباریک، نشانه‌های مرکزی و نشانه‌های مربوط به ASD را بهبود می‌بخشد. توجه به این نکته مهم است که عوارض جانبی (عارضه باروترومای جزئی گوش) می‌توانند رخ دهند. با توجه به عدم وجود شواهد مبنی بر اثربخشی و امکان‌پذیری بیولوژیکی محدود و عوارض جانبی ممکن، باید نیاز به انجام RCTهایی را در آینده درباره اکسیژن‌درمانی هیپرباریک در نظر گرفت.
شیوع رو به افزایش اختلال طیف اوتیسم (autism spectrum disorder; ASD)، نیاز به درمان‌های مبتنی بر شواهد را برای کاهش اثرات نشانه‌ها افزایش داده است. در حال حاضر، هیچ درمانی که به طور موثر افرادی را با تمام نشانه‌های این اختلال درمان کند، وجود ندارد. به نظر می‌رسد اکسیژن‌درمانی هیپرباریک (hyperbaric oxygen therapy) بتواند اختلال عملکرد بیوشیمیایی و نشانه‌های بالینی ASD را کاهش دهد.
تعیین اینکه اکسیژن‌درمانی هیپرباریک:
1. نشانه‌های مرکزی ASD را، از جمله مشکلات ارتباط اجتماعی و رفتارهای کلیشه‌ای و تکراری بهبود می‌بخشد؛
2. نشانه‌های غیر-مرکزی ASD را از جمله رفتارهای چالش‌برانگیز بهبود می‌بخشد؛
3. نشانه‌های همراه مانند افسردگی و اضطراب را بهبود می‌بخشد؛ و
4. منجر به عوارض جانبی می‌شود.
در 10 دسامبر 2015، ما CENTRAL؛ Ovid MEDLINE؛ Embase و 15 بانک اطلاعاتی دیگر را، که از بین آنها چهار بانک اطلاعاتی به زبان چینی بود، جست‌وجو کردیم. هم‌چنین کارآزمایی چند-گانه و پایگاه‌های ثبت پژوهشی را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی را انتخاب کردیم که هرگونه دوز، مدت و فراوانی اکسیژن‌درمانی هیپرباریک را با عدم درمان یا درمان ساختگی در کودکان و بزرگسالان مبتلا به ASD مقایسه کرده بودند.
از پروسیجرهای استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار مرکز همکاری‌های کاکرین (The Cochrane Collaboration) استفاده کردیم، که در آن سه نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعات را انتخاب، خطر سوگیری (bias) را ارزیابی، و داده‌های مرتبط را استخراج کردند. هم‌چنین کیفیت شواهد را با استفاده از روش درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
یک کارآزمایی را با مجموع 60 کودک با تشخیص ASD که به طور تصادفی اکسیژن‌درمانی هیپرباریک یا درمان ساختگی دریافت کرده بودند، وارد مرور کردیم. با استفاده از معیارهای GRADE، کیفیت شواهد را به دلیل حجم نمونه کوچک و فواصل اطمینان (CIs) گسترده، در سطح پائین درجه‌بندی کردیم. مشکلات دیگر شامل سوگیری انتخاب و مدت زمان یا دوره پیگیری کوتاه بودند.
به طور کلی، نویسندگان این مطالعه هیچ بهبودی در اثر متقابل (interaction) اجتماعی و ارتباطات، مشکلات رفتاری، توانایی‌های ارتباطی و زبانی، یا عملکرد شناختی را گزارش نکردند. از نظر بی‌خطری اکسیژن‌درمانی هیپرباریک (عوارض جانبی)، آنها عوارض باروترومای (barotrauma) جزئی گوش را گزارش کردند. محققان تفاوت معنی‌داری را بین گروه‌ها از نظر تعداد کل عوارض جانبی (نسبت شانس (OR) پتو: 3.87؛ 95% CI؛ 1.53 تا 9.82) و تعداد کودکانی که عوارض جانبی را تجربه کردند (OR پتو: 4.40؛ 95% CI؛ 1.33 تا 14.48) یافتند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.