سوال مطالعه مروری
ارزیابی تاثیر وسایل کمک الکترونیکی بر خواندن، پیامدهای آموزشی و کیفیت زندگی در کودکان و جوانان کم-بینا، که به آنها «بینایی جزئی» یا «اختلال بینایی» نیز می‌گویند.
پیشینه
فناوری‌های جدیدی که به‌طور گسترده برای جوانان در دسترس قرار دارند، مانند تلفن‌های همراه و رایانه‌های قابل حمل، اغلب دارای ویژگی‌های دسترسی برای کاربرانی هستند که با اختلالات بینایی یا مشکلات دیگر دست‌وپنجه نرم می‌کنند. خانواده‌ها و معلمان مشاهده کرده‌اند که کودکان و نوجوانان از عملکردهای بزرگنمایی برای بزرگ کردن متن یا تصاویر استفاده می‌کنند، همچنین اغلب از این دستگاه‌ها برای یافتن اطلاعات به صورت مستقل‌تر بهره می‌برند. استفاده از وسایل الکترونیکی همچنین برای کودکان و جوانان از نظر اجتماعی قابل قبول‌تر به نظر می‌رسند، زیرا اغلب می‌ترسند هنگام استفاده از کمک‌های نوری حجیم از همسالان خود «متمایز شوند».
انجام پژوهش‌های بیشتری لازم است تا مشخص شود که کودکان و جوانان کم-بینا واقعا می‌توانند از این «فناوری‌های کمکی» در مدرسه و خانه با موفقیت استفاده کنند و اینکه این فناوری‌ها مشارکت آنها را در آموزش بهبود می‌بخشند یا خیر. استفاده از وسایل کمکی الکترونیکی باید برای جوانان امکان خواندن مستقل‌تر، سریع‌تر و دقیق‌تری را نسبت به عدم استفاده از آنها فراهم کند و همچنین حمل این وسایل از یک کلاس به کلاس دیگر آسان باشد. میزان استفاده روزانه از یک فناوری الکترونیکی نیز شاخص خوبی است که نشان می‌دهد تا چه حد برای جوانان مفید است.
هدف این مرور کاکرین، ارزیابی تاثیر فناوری‌های کمکی بر خواندن، پیامدهای آموزشی و کیفیت زندگی در کودکان و جوانان کم-بینا بود. متون علمی منتشرشده و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های بالینی فعلی را جست‌وجو کردیم. هیچ مطالعه پژوهشی با کیفیت بالایی را در مورد این موضوع نیافتیم. دلایل احتمالی آن این است که این فناوری‌ها هنوز جدید هستند، و همچنین پژوهش‌های مرسوم در زمینه کم-بینایی به‌عنوان مطالعات «پیش/پس» انجام شدند، نه به‌عنوان کارآزمایی‌هایی که در آنها شرکت‌کنندگان به‌صورت تصادفی به درمان‌ها اختصاص داده شدند، و بهترین راه برای اطمینان از اینکه هر گونه تاثیرات مشاهده‌شده را می‌توان به درمان نسبت داد، نه عوامل دیگر، انجام این نوع مطالعات است.
تخمین زده می‌شود در سراسر جهان حدود سه میلیون کودک و جوان کم-بینا وجود داشته باشند. خانواده‌ها و ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت و آموزش به شواهدی با کیفیت بالا برای انتخاب آگاهانه در مورد استفاده از فناوری برای یک کودک یا جوان کم-بینا نیاز دارند. پژوهش‌های آتی باید پیامدهای عملکردی را، مانند صحت (accuracy) خواندن، درک مطلب و سرعت خواندن، همچنین تاثیر فناوری‌های کمکی را بر یادگیری مستقل و کیفیت زندگی، و پیامدهای مرتبط با خانواده‌ها و معلمان اندازه‌گیری کنند.
تاریخ جست‌وجو
شواهد تا اکتبر 2014 به‌روز است.
شواهدی با کیفیت بالا در مورد سودمندی AT الکترونیکی برای کودکان و جوانان مبتلا به اختلال بینایی مورد نیاز است تا هنگام انتخاب یک فناوری، انتخابی آگاهانه توسط ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت، ارائه‌دهندگان آموزش و خانواده صورت گیرد. انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده برای بررسی تاثیر AT مورد نیاز است. پروتکل‌های پژوهشی باید با دقت پیامدهای مرتبط با جامعه علمی، بلکه مهم‌تر از آن برای خانواده‌ها و معلمان، را انتخاب کنند. پیامدهای عملکردی مانند صحت (accuracy) خواندن، درک مطلب و سرعت خواندن، همچنین تاثیر AT بر یادگیری مستقل و کیفیت زندگی باید ثبت شوند.
پیشرفت‌های اخیر فناوری، مانند گسترش تقریبا جهانی تلفن‌های همراه و رایانه‌های قابل حمل و بهبود ویژگی‌های دسترسی این دستگاه‌ها، دسترسی مستقل بیشتری را به اطلاعات در اختیار کودکان و جوانان کم-بینا قرار می‌دهد. برخی از فناوری‌های الکترونیکی، مانند تلویزیون مداربسته، کمک‌های کم-بینایی هستند و نسخه‌های جدیدتر، مانند خوانندگان الکترونیکی یا رایانه‌های تبلت قابل دسترس، ممکن است عملکردهای مشابهی را با قابلیت حمل آسان‌تر و با هزینه کمتر ارائه دهند.
ارزیابی تاثیر فناوری‌های کمکی الکترونیکی بر خواندن، پیامدهای آموزشی و کیفیت زندگی در کودکان و جوانان کم-بینا.
CENTRAL (شامل پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه چشم و بینایی در کاکرین) (شماره 9؛ 2014)؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE In-Process and Other Non-Indexed Citations؛ Ovid MEDLINE؛ Ovid MEDLINE Daily؛ Ovid OLDMEDLINE (ژانویه 1946 تا اکتبر 2014)؛ EMBASE (ژانویه 1980 تا اکتبر 2014)؛ برنامه ارزیابی فناوری سلامت (Health Technology Assessment; HTA) ( www.hta.ac.uk/ )؛ متا رجیستر کارآزمایی‌های کنترل‌شده ( m RCT) ( www.controlled-trials.com )؛ ClinicalTrials.gov ( www.clinicaltrials.gov )و پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP) سازمان جهانی بهداشت (WHO) ( www.who.int/ictrp/search/en ) را جست‌وجو کردیم. در جست‌وجوهای الکترونیکی برای یافتن کارآزمایی‌ها، از هیچ محدودیت زمانی یا زبانی استفاده نکردیم. آخرین جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی الکترونیکی به 30 اکتبر سال 2014 بازمی‌گردد.
قصد داشتیم کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTها را در این مرور بگنجانیم. برنامه‌ریزی کردیم تا کارآزمایی‌هایی را شامل کودکان در سنین میان 5 و 16 سال مبتلا به کم-بینایی، طبق تعریف ارائه‌شده از سوی سازمان جهانی بهداشت (WHO) در سال 1992 از کم-بینایی یا معادل آن، وارد مرور کنیم. همچنین قصد داشتیم مطالعاتی را بگنجانیم که استفاده از فناوری‌های کمکی (assistive technologies; ATs) را بررسی کردند. اینها می‌توانستند شامل تمام انواع تلویزیون مداربسته/سیستم‌های تقویت بینایی الکترونیکی (closed circuit television/electronic vision enhancement systems; CCTV/EVES)، فناوری رایانه‌ای از جمله رایانه‌های تبلت و فناوری‌های تطبیقی مانند صفحه‌خوان‌ها، بزرگنمایی صفحه و تشخیص کاراکتر نوری (optical character recognition; OCR) باشند. قصد داشتیم استفاده از ATها را با کمک‌های اپتیکال استاندارد، شامل اصلاح انکسار دید دور (با افزودن دید نزدیک مناسب برای بیماران آفاکی (aphakic) (بدون لنز)/سودوفاکی (pseudophakic) (با کاشت لنز)) و دید تک‌چشمی/دو چشمی برای دید دور و ذره‌بین‌های زمینه روشن برای دید نزدیک، مقایسه کنیم. همچنین در نظر داشتیم مطالعاتی را بگنجانیم که انواع مختلف ATها را با یکدیگر، بدون یا همراه با کمک‌های اپتیکال متداول، مقایسه کرده و مطالعاتی که ATهای ارائه‌شده با یا بدون دستورالعمل استفاده را مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم عناوین و چکیده‌ها را از نظر واجد شرایط بودن مرور کردند. آنها مطالعات را طبقه‌بندی کردند: «قطعا گنجانده می‌شود»، «قطعا حذف می‌شود» و «احتمالا گنجانده می‌شود»، و همان دو نویسنده با به دست آوردن نسخه‌های متن کامل مطالعات در دسته «احتمالا گنجانده می‌شود» قضاوت نهایی را درباره گنجاندن/حذف انجام دادند.
هیچ کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای را در این زمینه شناسایی نکردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.