این مطالعه مروری کارآزمایی‌هایی را خلاصه کرد که به بررسی اثرات مداخلات در جهت افزایش تشخیص سل و کاهش تعداد موارد تشخیص داده نشده سل در سطح اجتماع پرداختند. پس از جست‌وجوی کارآزمایی‌هایی مربوطه تا 19 دسامبر 2016، تعداد 17 مطالعه انجام شده را در کشورهای جنوب صحرای آفریقا (نه مطالعه)، آسیا (شش مطالعه)، و آمریکای جنوبی (دو مطالعه) وارد کردیم.
چرا بیماری سل تشخیص داده نمی‌شود و برنامه‌ها چگونه می‌توانند روند تشخیص را بهبود بخشند؟
سل یک بیماری عفونی مزمن است که بیش از 10 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می‌دهد، و هر سال حدود چهار میلیون بیمار مبتلا به سل بدون تشخیص باقی می‌مانند. مداخلاتی مانند گسترش غربالگری سل، با یا بدون ارتقاء سلامت که به‌طور فعال، افراد را برای یافتن موارد دارای نشانه‌های بیماری سل از نظر ابتلا به آن غربالگری می‌کنند، ممکن است تشخیص موارد بیماری سل تائید شده را از نظر میکروبیولوژیکی افزایش دهند. این مداخلات ممکن است پیامدهای درمان را با افزایش تعداد بیماران مبتلا به سل که درمان شده و دوره درمان خود را کامل می‌کنند، بهبود بخشند. با این حال، نمی‌دانیم که مداخلات مذکور، شکست درمان سل، یا مرگ ناشی از سل یا بار (burden) طولانی-مدت سل را در کشورهایی با شیوع متوسط و بالای سل کاهش می‌دهند یا خیر.
این پژوهش چه می‌گوید
غربالگری خانه -به-خانه برای بیماری سل فعال، و سازماندهی کلینیک‌های تشخیص سل در نزدیکی محل زندگی و کار افراد، ممکن است در مواردی که شیوع بیماری تشخیص داده نشده بالا است (شواهد با قطعیت پائین) تشخیص موارد بیماری سل را افزایش دهد. این افراد ممکن است سطوح بالاتری را از موفقیت در درمان و سطوح پائین‌تری را از عدم-درمان نشان دهند (شواهد با قطعیت پائین).
شواهد کافی برای تعیین اینکه فعالیت‌های ارتقاء سلامت به‌تنهایی باعث افزایش تشخیص موارد بیماری سل می‌شوند یا خیر، وجود ندارد (شواهد با قطعیت بسیار پائین).
از آنجایی که فقط یک مطالعه پس از چهار سال ارزیابی این یافته، تاثیری را از آن نشان نداد، شواهد کافی برای تعیین اینکه بهبود پایدار در تشخیص موارد بیماری بر شیوع طولانی-مدت سل تاثیری می‌گذارد یا خیر، وجود ندارد (شواهد با قطعیت بسیار پائین).
شواهد موجود نشان می‌دهد که اتخاذ رویکردهای مورد-یابی فعال، هنگامی که در شرایط مناسب مورد استفاده قرار گیرند، ممکن است در کوتاه-مدت موجب افزایش تشخیص موارد سل شوند. تاثیر رویکردهای مورد-یابی فعال بر پیامد درمان باید در مطالعاتی با قدرت آماری کافی مورد ارزیابی بیشتر قرار گیرد.
سل ریوی معمولا زمانی تشخیص داده می‌شود که افراد دارای نشانه به دنبال دریافت مراقبت درمانی در مراکز مراقبتهای سلامت بوده، و کارکنان مراقبتهای سلامت نقش حداقلی را در ارتقای رفتارهای جست‌وجو کننده سلامت ایفا می‌کنند. با این حال، برخی از متخصصین سیاست سلامت معتقدند که به منظور افزایش تشخیص بیماری سل، سیستم مراقبتهای سلامت می‌توانند در تشخیص آن فعال‌تر عمل کنند.
ارزیابی اثربخشی استراتژی‌های مختلف در جهت افزایش شناسایی موارد ابتلا به سل، از طریق بهبود دسترسی (جغرافیایی، مالی، آموزشی) به تشخیص سل در مراکز ارائه خدمات مراقبتهای اولیه سلامت یا در سطح جامعه.
بانک‌های اطلاعاتی زیر را برای یافتن مطالعات مرتبط تا 19 دسامبر 2016 جست‌وجو کردیم: پایگاه ثبت تخصصی گروه بیماری‌های عفونی در کاکرین؛ پایگاه مرکزی ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ منتشر شده در کتابخانه کاکرین، شماره 12؛ 2016؛ MEDLINE؛ Embase؛ Science Citation Index Expanded؛ Social Sciences Citation Index؛ BIOSIS Previews؛ و Scopus. هم‌چنین پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (WHO ICTRP)؛ ClinicalTrials.gov، و متارجیستری از کارآزمایی‌های کنترل شده (m RCT) را برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های کنترل شده و تصادفیسازی شده و تصادفیسازی نشده از مقایسه مداخلاتی که هدف آنها بهبود دسترسی به تشخیص سل، با عدم-مداخله یا مداخله جایگزین بود.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم کارآزمایی‌ها را از نظر واجد شرایط بودن و خطر سوگیری (bias) ارزیابی، و داده‌ها را استخراج کردند. مداخلات را با استفاده از خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) مقایسه کردیم. قطعیت شواهد را با استفاده از روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
نه کارآزمایی کنترل‌شده و خوشه‌ای-تصادفیسازی شده، یک کارآزمایی کنترل‌شده و تصادفیسازی شده فردی، و هفت مطالعه کنترل‌شده و غیر-تصادفیسازی را وارد کردیم. نه مطالعه در کشورهای جنوب صحرای آفریقا (اتیوپی، نیجریه، آفریقای جنوبی، زامبیا، و زیمبابوه)، شش مطالعه در آسیا (بنگلادش، کامبوج، هند، نپال و پاکستان)، و دو مطالعه در آمریکای جنوبی (برزیل و کلمبیا) انجام شدند؛ که همه این مناطق دارای شیوع بالای سل هستند.
غربالگری پیشرفته سل، با استفاده از بازدید خانه-به-خانه، گاهی اوقات همراه با ارائه اطلاعات برای مراجعه به درمانگاه، ممکن است تشخیص بیماری سل را افزایش داده (RR: 1.24؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.79؛ 4 کارآزمایی؛ 6,458,591 شرکت‌کننده در 297 خوشه؛ شواهد با قطعیت پائین)؛ و احتمالا موارد تشخیص بیماری را در مناطقی که میزان شیوع آن 5% یا بیشتر است، افزایش می‌دهد (RR: 1.52؛ 95% CI؛ 1.10 تا 2.09؛ 3 کارآزمایی؛ 155,918 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت متوسط؛ تجزیهوتحلیل طبقه‌بندی‌شده و از پیش تعیین شده). این مداخلات ممکن است پیش‌فرض اولیه (پیش از شروع درمان) یا پیش‌فرض را در طول دوره درمان کاهش دهند (RR: 0.67؛ 95% CI؛ 0.47 تا 0.96؛ 3 کارآزمایی؛ 849 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). با این حال، این مداخله ممکن است تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر موفقیت درمان داشته باشد (RR: 1.07؛ 95% CI؛ 1.00 تا 1.15؛ 3 کارآزمایی؛ 849 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین)، و نمی‌دانیم که بر شکست درمان یا مرگ‌ومیر نیز تاثیری دارد یا خیر. یک مطالعه به بررسی شیوع درازمدت این بیماری در جامعه پرداخته، اما به دلیل عدم-دقت و تفاوت‌های موجود در مراقبت ارائه شده میان دو گروه، این تاثیر واضح نیست (RR: 1.14؛ 95% CI؛ 0.65 تا 2.00؛ 1 کارآزمایی؛ 556,836 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
چهار مطالعه، فعالیت‌های ارتقای سلامت را برای تشویق افراد به حضور در برنامه‌های غربالگری، از جمله استراتژی رسانه‌های جمعی و برگزاری فعالیت‌های سازمان‌یافته‌تر محلی، بررسی کردند. با این نوع مداخلات، اندکی افزایش در فعالیت‌های مورد نظر دیده شد، اما می‌توانست با گرایش‌های موقتی مرتبط باشد، بدون افزایش مرتبط در اخطارهای موردی، و هیچ شواهدی از تاثیر بر شیوع طولانی-مدت سل. دو مطالعه، اثرات دو تا شش جلسه آموزشی را برای پرستار آموزش‌دیده در تشخیص سل مورد بررسی قرار دادند، که هیچ تاثیر مشخصی روی موارد تشخیص داده شده سل مشاهده نشد. یک کارآزمایی، کلینیک‌های متحرک را هر پنج روز یک‌بار با غربالگری خانه-به-خانه هر شش ماه یک‌بار مقایسه کرد، و افزایش در تعداد موارد ابتلا به سل مشاهده شد.
از سوی دیگر، شواهد کافی برای تعیین اینکه پیشرفت‌های پایدار در تشخیص بیماری بر شیوع طولانی-مدت سل تاثیری دارند یا خیر، به دست نیامد؛ این تاثیر در یک مطالعه ارزیابی شد، که پس از چهار سال ردیابی تماس، انجام فعالیت‌های گسترده ارتقا سلامت، یا هر دو، تاثیری اندک یا عدم تاثیر را نشان دادند (RR: 1.31؛ 95% CI؛ 0.75 تا 2.30؛ 1 مطالعه؛ 405,788 شرکت‌کننده در 12 خوشه؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.