رفتار پرخاشگرانه چیست؟
سازمان بین‌المللی کار (International Labour Organization) از اصطلاح «خشونت در محل کار» استفاده می‌کند که به صورت «هر عمل، حادثه یا رفتاری که باعث دور شدن از رفتار معقول می‌شود و به واسطه آن، فردی حین کار یا به عنوان نتیجه مستقیم کار خود تهدید می‌شود، صدمه می‌بیند، یا دچار آسیب می‌شود» تعریف می‌شود. تجربه رفتار پرخاشگرانه در محل کار می‌تواند بر توانایی افراد در انجام درست کارشان تاثیر بگذارد، می‌تواند منجر به مشکلات سلامت فیزیکی و روان شود، و هم‌چنین می‌تواند زندگی خانوادگی افراد را تحت تاثیر قرار دهد. رفتار پرخاشگرانه ممکن است منجر به غیبت از محل کار شود؛ برخی از افراد اگر با رفتار پرخاشگرانه مواجه شوند ممکن است شغل خود را رها کنند.
چرا ما این مرور کاکرین را انجام دادیم
رفتار پرخاشگرانه‌ای که از طرف بیماران و خانواده‌ها، دوستان و مراقبان آن‌ها ابراز می‌شود، یک مشکل جدی برای کارکنان بخش مراقبتهای سلامت به حساب می‌آید. این کار ممکن است بر کیفیت و ایمنی مراقبت ارائه شده توسط کارکنان بخش مراقبتهای سلامت تاثیر بگذارد.
برنامه‌های آموزشی و تعلیم به منظور کاهش - یا حذف - رفتار پرخاشگرانه در محل کار ایجاد شده‌اند. این برنامه‌ها برای تدریس و تعلیم موارد زیر به کارکنان بخش مراقبتهای سلامت در نظر گرفته شده‌اند:
• سیاست‌ها و پروسیجرهای سازمان آن‌ها؛
• نحوه ارزیابی خطرات؛ و
• راهبردها و استراتژی‌های برای کنترل یا کاهش احتمال - و تاثیرات - تجربه رفتار پرخاشگرانه.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
ما به دنبال مطالعاتی بودیم که بررسی کردند برنامه‌های آموزشی و تعلیم چقدر خوب از پرخاشگری نسبت به کارکنان بخش مراقبتهای سلامت پیشگیری کرده یا آن را کاهش می‌دهند.
مطالعات تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای را وارد کردیم، که در آن‌ها درباره برنامه‌هایی که افراد دریافت می‌کردند به‌طور تصادفی تصمیم‌گیری می‌شد و مطالعاتی که در آن‌ها تاثیرات یک برنامه قبل و پس از ارائه آن میان افرادی که برنامه را به پایان رسانده و در گروه دیگری از افراد که در برنامه شرکت نکرده بودند، اندازه‌گیری شد.
ما می‌خواستیم بدانیم که برنامه‌های آموزشی و تعلیم می‌توانند:
• تعداد دفعات بروز رفتار پرخاشگرانه را در محل‌های کار بخش مراقبت سلامت کاهش دهند؛
• دانش، مهارت‌ها و نگرش کارکنان بخش مراقبتهای سلامت را نسبت به رفتار پرخاشگرانه بهبود بخشند؛ و
• هرگونه عوارض جانبی فردی (ناخواسته یا منفی) را بین کارکنان بخش مراقبتهای سلامت که رفتار پرخاشگرانه را تجربه کرده بودند، کاهش دهند.
تاریخ جست‌وجو: شواهدی را که تا جون سال 2020 منتشر شده بودند، وارد کردیم.
آنچه ما پیدا کردیم
ما نه مطالعه را که شامل 1688 کارمند بخش مراقبتهای سلامت بودند (از جمله کارکنان پشتیبانی بخش مراقبت سلامت، مانند مسئولین پذیرش) پیدا کردیم که با بیماران و خانواده‌ها، دوستان و مراقبان بیماران سر و کار داشتند. این مطالعات تاثیرات دریافت برنامه آموزش و تعلیم را با تاثیرات عدم دریافت چنین برنامه‌ای مقایسه کردند.
مطالعات در بیمارستان‌ها یا مراکز مراقبت سلامت (چهار مطالعه)، در بخش‌های روانپزشکی (دو مطالعه)، و در مراکز مراقبتهای طولانی‌مدت (سه مطالعه) در ایالات متحده، سوئیس، انگلستان، سوئد و تایوان انجام شدند.
همه برنامه‌ها ترکیبی را از آموزش و تعلیم چه به صورت آنلاین (چهار مطالعه) چه رو-در-رو (پنج مطالعه) ارائه دادند. در هشت مطالعه، افراد شرکت‌کننده تا سه ماه (کوتاه‌مدت)، و در یک مطالعه به مدت بیش از یک سال (طولانی‌مدت) پیگیری شدند.
نتایج مرور ما چه هستند؟
برنامه‌های آموزشی و تعلیم تعداد گزارش‌های رفتار پرخاشگرانه را نسبت به کارکنان بخش مراقبتهای سلامت کاهش ندادند (پنج مطالعه)، احتمالا به این دلیل که این برنامه‌ها باعث شدند کارکنان بخش مراقبتهای سلامت این حوادث را بیشتر گزارش کنند.
یک برنامه تعلیم و آموزشی ممکن است دانش کارکنان بخش مراقبتهای سلامت را در مورد رفتار پرخاشگرانه در محل کار در کوتاه‌مدت بهبود بخشد (یک مطالعه)، اما مطمئن نیستیم که این یک تاثیر طولانی‌مدت باشد (یک مطالعه).
برنامه‌های آموزشی ممکن است نگرش کارکنان بخش مراقبتهای سلامت را نسبت به رفتار پرخاشگرانه در کوتاه‌مدت بهبود بخشند (پنج مطالعه)، اگرچه این نتایج بسته به نوع برنامه و طول مدت ارائه برنامه متفاوت بودند.
برنامه‌های آموزشی می‌توانند تاثیری بر مهارت‌های کارکنان بخش مراقبتهای سلامت در برخورد با رفتار پرخاشگرانه نداشته (دو مطالعه) و هم‌چنین ممکن است تاثیری بر عوارض ناخواسته یا منفی فردی کارکنان بخش مراقبتهای سلامت پس از تجربه رفتارهای پرخاشگرانه نگذارند (یک مطالعه).
این نتایج تا چه حد قابل اطمینان هستند؟
ما به نتایج مرور خود اطمینان نداریم زیرا این نتایج از تعداد اندکی از مطالعات گزارش شدند - برخی از مطالعات تعداد کمی شرکت‌کننده داشتند - و برخی از مطالعات تفاوت‌های زیادی را در نتایج نشان دادند. مشکلاتی را در رابطه با روش‌های طراحی، انجام، و گزارش برخی از مطالعات شناسایی کردیم. اگر شواهد بیشتری در دسترس قرار گیرند، احتمالا نتایج ما تغییر می‌کنند.
پیام کلیدی
اگرچه یک برنامه آموزشی و تعلیم ممکن است دانش و نگرش مثبت کارکنان بخش مراقبتهای سلامت را افزایش دهد، چنین برنامه‌ای می‌تواند تعداد موارد رفتار پرخاشگرانه‌ای را که کارکنان بخش مراقبتهای سلامت با آن‌ها روبه‌رو می‌شوند، تحت تاثیر قرار ندهد.
انجام مطالعات بیشتری، به‌ویژه در محل‌های کار بخش مراقبت سلامت با میزان بالای رفتار پرخاشگرانه، مورد نیاز است.
آموزش همراه با تعلیم ممکن است تاثیری بر پرخاشگری در محل کار نسبت به کارکنان بخش مراقبتهای سلامت نداشته باشد، حتی اگر تعلیم و آموزش دانش فردی و نگرش‌های مثبت را افزایش دهند. انجام مطالعاتی با کیفیت بهتر مورد نیاز است که بر شرایط خاص کار در بخش مراقبت سلامت در مواجهه با پرخاشگری شدید بیمار تمرکز کنند. علاوه بر این، از آنجا که بیشتر مطالعات به ارزیابی اپیزودهایی از پرخاشگری نسبت به پرستاران پرداختند، مطالعات آینده باید دسته دیگری را از کارکنان بخش مراقبتهای سلامت که در همان محیط قربانی پرخاشگری نیز بودند، مانند خدمتکار بیمارستان (دستیاران بخش مراقبت سلامت)، وارد مطالعه کنند. مطالعات به ویژه باید از گزارش‌های مربوط به پرخاشگری در سطح موسسه‌ای استفاده کنند و در عین حال با اتکا به معیارهای معتبر، به داده‌های چند منبع متکی باشند. مطالعات هم‌چنین باید شامل روزهای از دست رفته به دلیل مرخصی استعلاجی و جابه‌جایی شغلی کارکنان باشند و پیامدها را در پیگیری یک ساله اندازه‌گیری کنند. مطالعات باید مدت زمان و نوع آموزش ارائه شده را مشخص کنند و برای پیشگیری از افزایش آگاهی و گزارش‌دهی فقط در گروه مداخله، از یک مقایسه فعال استفاده کنند.
پرخاشگری در محل کار یک مساله جدی برای کارکنان بخش مراقبتهای سلامت و سازمان‌ها است. پرخاشگری به مسائل سلامت جسمانی و روان در سطح فردی، هم‌چنین غیبت از محل کار، کاهش بهره‌وری یا کیفیت کار، و میزان بالای جابه‌جایی شغلی کارکنان در سطح سازمانی گره خورده و مرتبط است. برای مقابله با این تاثیرات منفی، سازمان‌ها از مداخلات مختلفی از جمله تعلیم و آموزش استفاده کرده‌اند تا دانش و مهارت‌های لازم را در جهت پیشگیری از وقوع پرخاشگری به این کارکنان ارائه دهند.
ارزیابی اثربخشی مداخلات آموزشی و تعلیم با هدف پیشگیری و به حداقل رساندن وقوع تهاجم و پرخاشگری که از سوی بیماران و همراهان بیمار نسبت به کارکنان مراقبتهای سلامت صورت می‌گیرد.
CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ شش بانک اطلاعاتی دیگر و پنج پایگاه ثبت کارآزمایی از زمان آغاز تا جون 2020 همراه با بررسی منابع، جست‌وجو در استنادات و تماس با نویسندگان مطالعه برای شناسایی مطالعات بیشتر جست‌وجو شدند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده خوشه‌ای (CRCTs) و مطالعات کنترل شده قبل و بعد (CBAs) که به بررسی اثربخشی مداخلات آموزشی و تعلیم با هدف پیشگیری از پرخاشگری علیه کارکنان بخش مراقبتهای سلامت می‌پردازند.
چهار نویسنده مرور، مطالعات حاصل از جست‌وجو را ارزیابی و انتخاب کردند. از پروسیجرهای استاندارد روش‌شناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
نه مطالعه را - چهار CRCT، سه RCT و دو CBA - با مجموع 1688 شرکت‌کننده وارد کردیم. پنج مطالعه اپیزودهایی را از پرخاشگری، و شش مطالعه پیامدهای ثانویه را گزارش کردند. در کل، هفت مطالعه روی پرستاران یا بهیاران، و دو مطالعه روی کارکنان بخش مراقبتهای سلامت انجام شدند. سه مطالعه در بخش مراقبتهای طولانی‌مدت، دو مطالعه در بخش روانپزشکی، و چهار مطالعه در بیمارستان‌ها یا مراکز سلامت انجام شدند. مطالعات از ایالات متحده، سوئیس، انگلستان، تایوان و سوئد گزارش شدند.
همه مطالعات وارد شده استفاده از مداخلات آموزشی را همراه با مداخلات تعلیمی گزارش کردند. چهار مطالعه برنامه‌های آنلاین، و پنج مطالعه برنامه‌های رو-در-رو را ارزیابی کردند. پنج مطالعه طولانی‌مدت (تا 52 هفته)، و چهار مطالعه کوتاه‌مدت بودند. هشت مطالعه پیگیری کوتاه‌مدت (< 3 ماه)، و یک مطالعه پیگیری طولانی‌مدت (> 1 سال) داشتند. هفت مطالعه در چندین دامنه در معرض خطر «بالای» سوگیری (bias) قرار داشتند، و همه مطالعات دارای خطر «نامشخص» سوگیری در یک دامنه واحد یا چندین دامنه بودند.
تاثیر مداخله بر پرخاشگری
پیگیری کوتاه‌مدت
شواهد در مورد تاثیرات آموزش و تعلیم در مقایسه با عدم مداخله بر پرخاشگری در پیگیری کوتاه‌مدت بسیار نامطمئن است (تفاوت میانگین استاندارد شده [SMD]: 0.33-؛ 95% فاصله اطمینان [CI]: 1.27- تا 0.61؛ 2 CRCT؛ خطر نسبی [RR]: 2.30؛ 95% CI؛ 0.97 تا 5.42؛ 1 CBA؛ SMD: -1.24؛ 95% CI؛ 2.16- تا 0.33-؛ 1 CBA؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
پیگیری طولانی‌مدت
آموزش در مقایسه با عدم مداخله ممکن است میزان پرخاشگری را در طولانی‌مدت کاهش ندهد (RR: 1.14؛ 95% CI؛ 0.95 تا 1.37؛ 1 CRCT؛ شواهد با قطعیت پائین).
تاثیر مداخله بر دانش، نگرش‌ها، مهارت‌ها، و پیامدهای جانبی
آموزش ممکن است دانش فردی را پیرامون پرخاشگری در محل کار در پیگیری کوتاه‌مدت افزایش دهد (SMD: 0.86؛ 95% CI؛ 0.34 تا 1.38؛ 1 RCT؛ شواهد با قطعیت پائین). شواهد در مورد تاثیرات آموزش بر دانش فردی در طولانی‌مدت بسیار نامطمئن است (RR: 1.26؛ 95% CI؛ 0.90 تا 1.75؛ 1 RCT؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). آموزش ممکن است باعث بهبود نگرش میان کارکنان بخش مراقبتهای سلامت در پیگیری کوتاه‌مدت شود، اما شواهد در این زمینه بسیار نامطمئن است (SMD: 0.59؛ 95% CI؛ 0.24 تا 0.94؛ 2 CRCT و 3 RCT؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). نوع و مدت زمان ارائه مداخلات منجر به اندازه تاثیرات متفاوتی می‌شود. آموزش ممکن است تاثیری بر مهارت‌های مرتبط با پرخاشگری در محل کار (SMD: 0.21؛ 95% CI؛ 0.07- تا 0.49؛ 1 RCT و 1 CRCT؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) و هم‌چنین بر پیامدهای جانبی فردی نداشته باشد، اما شواهد بسیار نامطمئن است (SMD: -0.31؛ 95% CI؛ 1.02- تا 0.40؛ 1 RCT؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
معیارهای این مفاهیم ناهمگونی بالایی را نشان دادند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.