موضوع چیست؟
انجام سزارین خطر ابتلا به عفونت را در مقایسه با زایمان واژینال به مقدار پنج تا 20 برابر افزایش می‌دهد. عفونت می‌تواند در قسمت برش جراحی، پوشش داخلی رحم و داخل لگن ایجاد شود. پزشکان به دنبال پیشگیری از این عفونت‌ها با استفاده از اقدامات مختلف از جمله آنتی‌بیوتیک‌های پروفیلاکتیک (پیشگیرانه) هستند.
چرا این موضوع مهم است؟
آنتی‌بیوتیک‌ها را می‌توان با چند روش مختلف از جمله از طریق خوراکی، تزریق داخل وریدی یا با شستن داخل رحم و محل جراحی با محلول نمک حاوی آنتی‌بیوتیک استفاده کرد. ما مزایا و مضرات روش‌های مختلف آنتی‌بیوتیک‌های پروفیلاکتیک را برای پیشگیری از عفونت در زنانی که تحت زایمان سزارین قرار گرفتند، ارزیابی کردیم.
ما چه شواهدی به دست آوردیم؟
ما شواهد به دست آمده از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده را تا 6 ژانویه 2016 جست‌وجو کردیم و 10 مطالعه (در مجموع شامل 1354 زن) یافتیم.
نه مطالعه (1274 زن) تزریق آنتی‌بیوتیک داخل وریدی را با آنتی‌بیوتیک محلول شستشو مقایسه کرد (شستن با محلول نمک حاوی آنتی‌بیوتیک). این دو روش به نتایج مشابهی درباره پیامدهای مهم از جمله عفونت رحم/زهدان (شواهد با کیفیت پائین) و عفونت زخم (شواهد با کیفیت بسیار پائین) منتهی شدند. این مطالعات عفونت‌های خون نوزاد تازه متولد شده (عفونت خونی (sepsis)) را گزارش نکردند. تعداد زنانی که دچار عفونت مجاری ادراری (UTI) (شواهد با کیفیت بسیار پائین)، عوارض عفونی جدی (شواهد با کیفیت بسیار پائین) یا تب پس از تولد (شواهد با کیفیت بسیار پائین) شدند، نیز بین گروه‌ها متفاوت نبود. هیچ تفاوت آشکاری بین گروه‌ها از نظر اینکه زنان چه مدت در بیمارستان بستری بودند، وجود نداشت، درباره تعداد زنانی که مجددا در بیمارستان بستری شدند، نیز هیچ داده‌ای گزارش نشد. در سه مطالعه که این پیامد را گزارش کردند، هیچ بیماری واکنش‌های آلرژیک به آنتی‌بیوتیک‌ها نداشت (شواهد با کیفیت بسیار پائین). هیچ یک از این مطالعات، اطلاعاتی در مورد اینکه نوزادان، واکنش‌های جانبی فوری به آنتی‌بیوتیک دارند، گزارش نکرد.
یک مطالعه (شامل 80 زن)، مصرف آنتی‌بیوتیک‌های داخل وریدی را با آنتی‌بیوتیک‌هایی که از طریق دهان خورده می‌شود، مقایسه کرد اما هیچ یک از پیامدهای این مرور را گزارش نکرد.
این یافته‌ها چه معنایی دارند؟
مطالعات وارد شده در این مرور، گزارش روشنی درباره اینکه این مطالعات چگونه انجام شدند، ارائه نکردند و داده‌های مربوط به پیامد ناقص بودند. زنان بسیار کمی، در هر مطالعه وارد شدند تا تعداد کافی عوارض برای دیدن تفاوت آشکار پیامدها بین دو گروه از زنان مشاهده شود. این بدان معنی است که شواهد دارای کیفیت پائینی بودند. بنابراین، ما باید در تفسیر و تعمیم‌پذیری نتایج احتیاط کنیم.
مطالعات با کیفیت بالا برای تعیین ایمن‌ترین و موثرترین راه ارائه آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیرانه مورد نیاز است. این مطالعات باید در دسترس‌ترین آنتی‌بیوتیک‌های موجود را ارزیابی کنند و عوارض جانبی بالقوه مداخله را که ممکن است برای نوزاد اتفاق بیفتد، در نظر بگیرند.
هیچ تفاوت آشکاری بین آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی داخل وریدی و محلول شستشو در کاهش خطر اندومتریت پس از سزارین وجود نداشت. برای سایر پیامدها، درباره اینکه کدام روش‌های مصرف آنتی‌بیوتیک‌های پروفیلاکسی در پیشگیری از عفونت‌های بعد از سزارین موثرتر هستند، شواهد کافی وجود ندارد. به طور عمده به دلیل محدودیت‌های طراحی مطالعه و عدم-دقت، کیفیت شواهد بسیار پائین تا پائین بود. علاوه بر این، بسیاری از مطالعات وارد شده دارای توان آزمون کافی نبودند (حجم نمونه کوچک با رویدادهای کم). بنابراین ما توصیه می‌کنیم در تفسیر و تعمیم‌پذیری نتایج، احتیاط شود.
برای پژوهش‌های آینده، نیاز به انجام RCT با طراحی خوب، اجرای درست و با ارائه گزارش واضح وجود دارد. این مطالعات باید آنتی‌بیوتیک‌های اخیر در دسترس را ارزیابی کنند، روش‌های مختلف اجرایی موجود را توضیح دهند و عوارض جانبی بالقوه چنین مداخلاتی را برای نوزاد بررسی کنند.
عفونت پس از زایمان سزارین یک علت موربیدیتی و مورتالیتی مادران است. تجویز آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی برای پیشگیری از بروز عفونت پس از انجام سزارین توصیه می‌شود. تجویز معمول آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی باید موثر، ایمن و راحت باشد. در حال حاضر، فقدان شواهد کافی در مورد مزایا و مضرات روش‌های مختلف ارائه آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی برای پیشگیری از عفونت بعد از زایمان سزارین وجود دارد.
هدف از انجام این مرور، ارزیابی مزایا و مضرات روش‌های مختلف مصرف آنتی‌بیوتیک پروفیلاکتیک برای پیشگیری از موربیدیتی عفونی در زنانی که تحت زایمان سزارین قرار گرفته‌اند، بود.
ما پایگاه ثبت کارآزمایی‌های گروه بارداری و زایمان در کاکرین (Cochrane Pregnancy and Childbirth Group's Trials Register)؛ (31 ژانویه 2016)؛ ClinicalTrials.gov؛ پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP) (6 ژانویه 2016) و فهرست منابع مطالعات بازیابی شده را جست‌وجو کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) برای مقایسه حداقل دو روش جایگزین آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی برای زایمان سزارین (هر دو مورد الکتیو و اضطراری) را وارد مرور کردیم. کارآزمایی‌های متقاطع و شبه-RCTها واجد شرایط برای ورود به مرور نبودند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، کارآزمایی‌ها را برای ورود به مطالعه ارزیابی کرده، خطر سوگیری (bias) را بررسی و داده‌ها را از مطالعات وارد شده استخراج کردند. این مراحل توسط نویسنده سوم مرور کنترل شد.
ما 10 مطالعه (1354 زن) را وارد مرور کردیم. خطر سوگیری در بسیاری از مطالعات وارد شده نامشخص یا بالا بود.
همه کارآزمایی‌های وارد شده شامل زنانی بود که تحت زایمان سزارین قرار می‌گرفتند، به صورت الکتیو یا غیر-الکتیو.
آنتی‌بیوتیک‌های داخل وریدی در برابر آنتی‌بیوتیک محلول شستشو (نه مطالعه؛ 1274 زن)
نه مطالعه (1274 زن) مصرف آنتی‌بیوتیک داخل وریدی را با آنتی‌بیوتیک محلول شستشو مقایسه کردند. تفاوت‌های آشکاری بین گروه‌ها از نظر پیامدهای اولیه وابسته به زایمان این مرور وجود نداشت: اندومتریت (endometritis) (خطر نسبی (RR): 0.95؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.70 تا 1.29؛ هشت مطالعه (966 زن) (شواهد با کیفیت پائین))؛ عفونت زخم (RR: 0.49؛ 95% CI؛ 0.17 تا 1.43؛ هفت مطالعه (859 زن) (شواهد با کیفیت بسیار پائین)). پیامد مربوط به عفونت خونی (sepsis) نوزادی در مطالعات وارد شده گزارش نشده بود.
از نظر پیامدهای ثانویه وابسته به زایمان این مرور، تفاوت آشکاری بین گروه‌های آنتی‌بیوتیک داخل وریدی یا آنتی‌بیوتیک به صورت محلول شستشو از نظر بروز موربیدیتی تب پس از زایمان (RR: 0.87؛ 95% CI؛ 0.48 تا 1.60؛ سه مطالعه (264 زن) (شواهد با کیفیت بسیار پائین))؛ یا عفونت مجاری ادراری (UTI) (RR: 0.74؛ 95% CI؛ 0.25 تا 2.15؛ پنج مطالعه (660 زن) (شواهد با کیفیت بسیار پائین)). در سه مطالعه، از نظر عوارض جانبی درمان در زنان، هیچ واکنش آلرژیکی به دارو گزارش نشد (284 زن) (شواهد با کیفیت بسیار پائین) و هیچ موردی از عوارض جدی عفونی گزارش نشد (شواهد با کیفیت بسیار پائین). تفاوت آشکاری بین گروه‌ها از نظر طول مدت بستری در بیمارستان به دلیل زایمان وجود نداشت (تفاوت میانگین (MD): 0.28 روز؛ 95% CI؛ 0.22- تا 0.79 روز؛ (تجزیه‌وتحلیل‌های اثرات-تصادفی)؛ چهار مطالعه (512 زن)). هیچ داده‌ای در مورد تعداد زنانی که مجددا در بیمارستان بستری شده بودند گزارش نشد. در مورد نوزاد، هیچ داده‌ای در رابطه با برفک دهان، طول مدت بستری شدن نوزاد یا عوارض جانبی فوری آنتی‌بیوتیک‌ها در نوزاد گزارش نشده بود.
آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی داخل وریدی در برابر آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی خوراکی (یک مطالعه؛ 80 زن)
یک مطالعه (80 زن)، مصرف آنتی‌بیوتیک پروفیلاکسی داخل وریدی را در برابر روش خوراکی مقایسه کرد، اما هیچ یک از پیامدهای اولیه یا ثانویه این مرور را گزارش نکرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.