سوال مطالعه مروری
به دنبال مقایسه تاثیرات مشاهده حرکت بر عملکرد بازو و دست پس از سکته مغزی، با یک مداخله جایگزین یا عدم-مداخله بودیم. علاوه بر این، تاثیرات این درمان را بر عملکرد اندام فوقانی، فعالیتهای روزمره، کیفیت زندگی و فعالسازی نواحی مغز مشاهده کردیم.
پیشینه
افرادی که پس از یک سکته مغزی زنده میمانند، اغلب به سختی بازوی خود را حرکت میدهند، که این موضوع میتواند منجر به مشکلاتی در انجام فعالیتهای روزمره شده و مشارکت را در فعالیتهای روزمره کاهش دهد. مشاهده حرکت (action observation; AO)، یک رویکرد توانبخشی فیزیکی است که برای توانبخشی بازو پیشنهاد شده، و در آن بازمانده سکته مغزی، عملکرد یک فرد سالم را یا به صورت ویدئویی یا حضوری، مشاهده میکند، و ممکن است با انجام همان کار دنبال شود یا خیر. این تکنیک بیخطر را میتوان بدون تجهیزات گرانقیمت و پیچیده انجام داد و نیاز به نظارت جزئی درمانگر دارد. کارآزماییها نشان میدهند که مشاهده حرکت در فعالیتهای مناطق مغزی شبیه به مناطقی است که هنگام انجام عمل مشابه فعال میشوند و ممکن است به نفع ریکاوری حرکت پس از سکته مغزی باشد.
ویژگیهای کارآزمایی
تعداد 16 کارآزمایی را، شامل 574 فرد پس از سکته مغزی شناسایی کردیم. اغلب افراد از سکانسهای ویدئویی استفاده کرده و مشاهده حرکتی که با انواعی از فعالیتهای حرکتی، با استفاده از طیف وسیعی از فعالیتها، با پیچیدگیهای کاری افزایش یافته در طول دوره آموزش یا هنگامی که انجام آن برای شرکتکننده آسان بود، دنبال شدند. شواهد تا می 2021 بهروز است.
نتایج کلیدی
کارآزماییها آزمودند که استفاده از مشاهده حرکت در مقایسه با یک مداخله جایگزین یا عدم-مداخله، منجر به بهبود توانایی شرکتکنندگان در استفاده از بازوها و دستهایشان میشود یا خیر، و دریافتند که مشاهده حرکت ممکن است تاثیر کمی بر عملکرد بازو (11 کارآزمایی) و تاثیر قابلتوجهی بر عملکرد دست داشته باشد (پنج کارآزمایی). هیچ شواهدی مبنی بر سود یا آسیب حاصل از این درمان بر فعالیتهای روزمره و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به سکته مغزی وجود ندارد. ارزیابی نتایج عملکرد اندام فوقانی و فعال شدن نواحی مغز ممکن نبود.
قطعیت شواهد
سطح قطعیت شواهد برای عملکرد بازو و عملکرد دست، پائین و برای فعالیتهای روزمره و کیفیت زندگی، بسیار پائین بود. شرکتکنندگان میتوانستند با خیال راحت در این درمان شرکت کنند، زیرا عوارض جانبی در مقیاس یا بزرگی قابلتوجه نبودند. قطعیت شواهد مربوط به هر پیامد به دلیل تعداد کم شرکتکنندگان مطالعه، کیفیت پائین مطالعه و گزارشدهی ضعیف از جزئیات مطالعه، محدود شد.
تاثیرات AO برای عملکرد بازو، در مقایسه با هر گروه کنترل کوچک است؛ برای عملکرد دست، تاثیرات بزرگ هستند، اما از نظر بالینی قابلتوجه نیستند. برای هر دو، سطح قطعیت شواهد پائین است. شواهدی مبنی بر مزیت یا آسیب حاصل از AO بر ADL و کیفیت زندگی افراد مبتلا به سکته مغزی وجود ندارد؛ با این حال، سطح قطعیت شواهد بسیار پائین است. به این ترتیب، اطمینان ما به تخمین اثرگذاری محدود است، زیرا با پژوهشهای آینده احتمالا تغییر خواهد کرد.
مشاهده حرکت (action observation; AO)، یک رویکرد توانبخشی فیزیکی است که وقوع انعطاف عصبی را از طریق فعال کردن سیستم آیینهای-عصبی (mirror-neural system) و ارتقای بهبود حرکت در افراد مبتلا به سکته مغزی تسهیل میکند.
ارزیابی این که AO باعث افزایش عملکرد حرکتی اندام فوقانی در افراد مبتلا به سکته مغزی میشود یا خیر.
پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه سکته مغزی (stroke) در کاکرین (آخرین جستوجو در 18 می 2021)، پایگاه مرکزی ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (18 می 2021)، MEDLINE (1946 تا 18 می 2021)، Embase (1974 تا 18 می 2021) و پنج بانک اطلاعاتی بیشتر را جستوجو کردیم. همچنین پایگاههای ثبت کارآزمایی و فهرست منابع را جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) از AO بهتنهایی یا همراه با تمرین فیزیکی در بزرگسالان پس از وقوع سکته مغزی. پیامد اولیه، عملکرد حرکتی اندام فوقانی (بازو و دست) بود. پیامدهای ثانویه شامل وابستگی در فعالیتهای زندگی روزمره (activities of daily living; ADL)، عملکرد حرکتی، فعالسازی قشر مغز، کیفیت زندگی و عوارض جانبی بودند.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم کارآزماییها را بر اساس معیارهای ورود از پیش تعریف شده انتخاب و دادهها را استخراج کردند، خطر سوگیری (bias) را با استفاده از RoB 1 ارزیابی کرده، و از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردند. نویسندگان مرور، برای شفافسازی و به دست آوردن اطلاعات ازدسترفته، با نویسندگان کارآزمایی تماس گرفتند.
تعداد 16 کارآزمایی را، با شرکت 574 نفر وارد کردیم. اکثر کارآزماییها AO را ارائه داده و به دنبال آن، حرکات موتور انجام شد. تمرین بین 1 روز و 8 هفته درمان، 10 تا 90 دقیقه در هر جلسه متغیر بود. زمان AO از 1 دقیقه تا 10 دقیقه برای هر عملکرد حرکتی، کار یا حرکت مشاهده شده متغیر بود. تعداد کل عملکردهای حرکتی، از 1 تا 3 متغیر بود. کنترل مقایسهها، شامل مشاهده ساختگی، فیزیوتراپی و تمرین فعالیت عملکردی بودند. پیامدهای اولیه: AO عملکرد بازو را بهبود بخشید (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.39؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.17 تا 0.61؛ 11 کارآزمایی، 373 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین)؛ و بهبود عملکرد دست نیز حاصل شد (تفاوت میانگین (MD): 2.76؛ 95% CI؛ 1.04 تا 4.49؛ 5 کارآزمایی؛ 178 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت پائین). پیامدهای ثانویه: AO، عملکرد ADL (SMD: 0.37؛ 95% CI؛ 0.34- تا 1.08؛ 7 کارآزمایی؛ 302 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، یا کیفیت زندگی (MD: 5.52؛ 95% CI؛ 30.74- تا 41.78؛ 2 کارآزمایی؛ 30 شرکتکننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) را بهبود نبخشید. ما نتوانستیم دیگر پیامدهای ثانویه (عملکرد حرکتی و فعالسازی کورتیکال) را با هم ترکیب کنیم. فقط دو مطالعه عوارض جانبی را بدون حوادث جانبی قابلتوجه گزارش کردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.