پیشینه
دمانس و اختلالات شناختی یک نگرانی در سطح سلامت جهانی است که باری را بر دوش بیماران و مراقبان وارد کرده، و هزینههای مراقبت سلامت را افزایش میدهد. بنابراین، شناسایی راههای پیشگیری از وقوع آنها بسیار مهم است. تحقیقات قبلی نشان داده که قطع مصرف داروهای کاهش دهنده فشار خون ممکن است جریان خون را به مغز افزایش داده و در نتیجه از بروز مشکلات حافظه و تفکر در سنین بالاتر جلوگیری کند. در این مرور، مطالعات بالینی را وارد کردیم که به مقایسه اثرات قطع مصرف داروهای کاهنده فشار خون در مقابل ادامه مصرف آنها بر حافظه و تفکر پرداختند.
مطالعات وارد شده
دو مطالعه مرتبط را با 2490 شرکتکننده پیدا کردیم. این دو مطالعه از جهات مختلفی با هم تفاوت داشتند. یکی از مطالعات بلافاصله پس از بروز سکته مغزی، مصرف دارو را به مدت هفت روز قطع کرد، دیگری در افراد مسن که مشکلات حافظه زودهنگام داشتند، مصرف دارو را به مدت سه ماه قطع کرد.
نتایج
دو مطالعه موارد جدید دمانس را گزارش نکردند، بلکه به توصیف عملکرد آنها در تستهای استاندارد شده حافظه و تفکر پرداختند. مطالعه بزرگسالان مسن تفاوتی را بین شرکتکنندگانی که مصرف دارو را متوقف کرده و بیمارانی که مصرف دارو را ادامه دادند، پیدا نکرد. مطالعه سکته مغزی نمرات بهتری را در تست در شرکتکنندگانی نشان داد که مصرف دارو را متوقف کردند، اما این یافته باید با احتیاط تفسیر شود، زیرا در این جمعیت از بیماران خاص اندازهگیری شد. همانطور که انتظار میرفت، فشار خون در هر دو مطالعه در گروههایی افزایش یافت که مصرف داروهای کاهش دهنده فشار خون خود را متوقف کردند، اما هیچ افزایش کوتاهمدتی در حملات قلبی، سکته مغزی یا مرگومیر مشاهده نشد.
نتیجهگیری
در حال حاضر، شواهد کافی برای اثبات یا رد اثرات قطع مصرف داروهای فشار خون بر حافظه و تفکر وجود ندارد.
اثرات قطع مصرف داروهای آنتیهیپرتانسیو بر شناخت یا پیشگیری از بروز دمانس نامشخص است. از یک مطالعه که به قطع مصرف دارو پس از سکته مغزی حاد توجه کرد، سیگنالی از یک اثر مثبت به دست آمد، اما بعید است که این نتایج به شرایط غیر-سکته مغزی نیز قابل تعمیم باشند و پیامد اولیه مطالعه نبودند. قطع مصرف داروهای آنتیهیپرتانسیو با افزایش فشار خون همراه بود. بعید است که مورتالیتی در پیگیری سه تا چهار ماه افزایش یابد، اگرچه سیگنالی از یک مطالعه بزرگ در مورد قطع مصرف دارو پس از سکته مغزی به دست آمد که قطع مصرف دارو با افزایش حوادث قلبیعروقی همراه بود.
کارآزماییهای بالینی و دادههای مشاهدهای بهطور متفاوتی اثر محافظتی، مضر یا خنثی داروهای آنتیهیپرتانسیو را بر عملکرد شناختی نشان دادهاند. در تئوری، قطع مصرف داروهای آنتیهیپرتانسیو میتواند پرفیوژن مغزی را بهبود بخشد و روند بروز زوال شناختی را کاهش داده یا به تاخیر اندازد. با این حال، محتمل است که قطع مصرف داروهای آنتیهیپرتانسیو ممکن است از طریق افزایش بروز سکته مغزی یا دیگر رویدادهای عروقی، تاثیر مضری بر شناخت داشته باشد.
ارزیابی اثرات قطع کامل مصرف حداقل یک داروی آنتیهیپرتانسیو بر بروز دمانس، عملکرد شناختی، فشار خون و سایر پیامدهای بیخطری (safety) در بزرگسالان سالم از نظر شناختی و مبتلا به اختلال شناختی.
در 12 دسامبر 2015، به جستوجو در ALOIS، پایگاه ثبت تخصصی گروه دمانس و بهبود شناختی در کاکرین (CDCIG)، با انجام جستوجوی بیشتر در MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ CINAHL؛ LILACS؛ Web of Science Core Collection؛ ClinicalTrials.gov و Portal/ICTRP سازمان جهانی بهداشت پرداختیم. هیچ محدودیت زبانی یا زمانی برای جستوجوهای الکترونیکی اعمال نشد، و برای محدود کردن جستوجو از فیلترهای روششناسی استفاده نشد.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و کارآزماییهای بالینی کنترل شدهای (controlled clinical trials; CCTs) را وارد کردیم، که قطع مصرف داروهای آنتیهیپرتانسیو را با ادامه مصرف آنها مقایسه کرده و یک معیار پیامد را برای ارزیابی عملکرد شناختی یا تشخیص بالینی دمانس گنجاندند. مطالعاتی را با شرکتکنندگان سالم وارد کردیم، اما مطالعاتی را با شرکتکنندگان مبتلا به تمام درجههای شدت دمانس یا اختلال شناختی نیز در نظر گرفتیم.
دو نویسنده مرور، عناوین و چکیدههای استنادها را که از طریق جستوجو برای واجد شرایط بودن شناسایی شده بودند، بررسی کردند، متون کامل را در مواردی که برای شناسایی مطالعات برای ورود لازم بود، بازیابی کردند، و هر گونه اختلافنظر با مشارکت نویسنده سوم برطرف شد. دادهها بهطور جداگانه بر اساس پیامدهای اولیه و ثانویه استخراج شدند. از روشهای استاندارد روششناسی مورد نظر کاکرین استفاده کردیم.
معیارهای پیامد اولیه مورد نظر عبارت بودند از تغییرات در عملکرد شناختی کلی و اختصاصی و بروز دمانس؛ پیامدهای ثانویه شامل تغییر در فشار خون سیستولیک و دیاستولیک، مورتالیتی، عوارض جانبی (از جمله حوادث قلبیعروقی، بستری شدن در بیمارستان و افتادن) و پایبندی به قطع مصرف دارو بودند. کیفیت شواهد با استفاده از روش درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) مورد بررسی قرار گرفت.
دو RCT را در مورد بررسی قطع مصرف داروهای آنتیهیپرتانسیو در 2490 شرکتکننده وارد کردیم. ناهمگونی بالینی قابل توجهی بین مطالعات وارد شده وجود داشت، بنابراین دادهها را برای پیامد اولیه خود ترکیب نکردیم. بهطور کلی، کیفیت مطالعات وارد شده بالا و سطح خطر سوگیری پائین بود. هیچ یک از این مطالعات دمانس شایع را بررسی نکردند.
یک مطالعه عدم-مصرف داروهای آنتیهیپرتانسیو قبلی را به مدت هفت روز پس از بروز سکته مغزی حاد ارزیابی کرد. وضعیت شناخت با استفاده از telephone Mini-Mental State Examination (t-MMSE) و Telephone Interview for Cognitive Status (TICS-M) در 90 روز به عنوان یک پیامد ثانویه ارزیابی شد. در شرکتکنندگانی که داروهای آنتیهیپرتانسیو را کنار گذاشتند، در مقایسه با افرادی که مصرف آنها را ادامه دادند، میانگین نمره t-MMSE به میزان 1.0 امتیاز بالاتر (95% فاصله اطمینان (CI): 0.35 تا 1.65؛ 1784 شرکتکننده) و میانگین نمره TICS-M به میزان 2.10 امتیاز بالاتر (95% CI؛ 0.69 تا 3.51؛ 1784 شرکت کننده) گزارش شد. با این حال، در هر دو مورد به دلیل وجود خطر سوگیری، غیر-مستقیم بودن و شواهد به دست آمده از فقط یک مطالعه منفرد، شواهد با کیفیت بسیار پائین بودند. مطالعه دیگر مبتنی بر جامعه بوده و شرکتکنندگانی را با اختلال شناختی خفیف وارد کرد. قطع مصرف دارو به مدت 16 هفته طول کشید. عملکرد شناختی با استفاده از ترکیبی از حداقل پنج آزمون از شش آزمون شناختی ارزیابی شد. هیچ شواهدی مبنی بر وجود تفاوت در مقایسه شرکتکنندگانی که مصرف داروهای آنتیهیپرتانسیو را کنار گذاشتند و بیمارانی که آن را ادامه دادند، وجود نداشت (تفاوت میانگین (MD): 0.02 امتیاز؛ 95% CI؛ 0.19- تا 0.21؛ 351 شرکتکننده). این شواهد از کیفیت پائینی برخوردار بود و به دلیل خطر سوگیری و شواهد حاصل از فقط یک مطالعه، تنزل داده شد.
در یک مطالعه، پس از هفت روز قطع مصرف دارو، فشار خون سیستولیک 9.5 میلیمتر جیوه بالاتر (95% CI؛ 7.43 تا 11.57؛ 2095 شرکتکننده) و فشار خون دیاستولیک 5.1 میلیمتر جیوه بالاتر (95 CI؛ 3.86 تا 6.34؛ 2095 شرکت کننده) در گروه مداخله در مقایسه با گروه کنترل بود. این شواهد کیفیت پائینی داشت، که به دلیل غیر-مستقیم بودن کاهش یافت، زیرا دادهها باید در چارچوب مطالعه گستردهتری تفسیر شوند که به تجویز گلیسریل ترینیترات یا عدم تجویز آن پرداخت، و شواهد از یک مطالعه منفرد به دست آمد. در مطالعه دیگر، فشار خون سیستولیک تا 7.4 میلیمتر جیوه (95% CI؛ 7.08 تا 7.72؛ 356 شرکتکننده) و فشار خون دیاستولیک تا 2.6 میلیمتر جیوه (95% CI؛ 2.42 تا 2.78؛ 356 شرکتکننده) در گروه قطع مصرف دارو نسبت به گروه کنترل افزایش یافت. این شواهد با کیفیت متوسط بود، که علت تنزل درجه کیفیت، به دست آمدن شواهد از یک مطالعه اعلام شد. دادهها را برای مورتالیتی و حوادث قلبیعروقی ترکیب کردیم. هیچ شواهد واضحی مبنی بر تاثیر قطع مصرف داروهای آنتیهیپرتانسیو بر عوارض جانبی وجود نداشت، اگرچه احتمال افزایش حوادث قلبیعروقی در یک مطالعه بزرگ پس از سکته مغزی دیده شد (خطر نسبی تجمعی مورتالیتی: 0.88؛ 95% CI؛ 0.72 تا 1.08، 2485 شرکتکننده؛ و خطر نسبی حوادث قلبیعروقی: 1.29؛ 95% CI؛ 0.96 تا 1.72). برخی از پیامدهای از پیش تعیین شده مورد نظر (افتادن، بستری شدن در بیمارستان) گزارش نشدند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.