سوال مطالعه مروری: ما میخواستیم بدانیم که آویختن پوششهای ساخته شده از مواد انعکاسی در کنار دستگاههای فوتوتراپی باعث بهبود اثربخشی فوتوتراپی میشود یا خیر.
پیشینه: زردی (زرد رنگ شدن پوست) در 60% از نوزادان رخ میدهد. این وضعیت ناشی از تجمع بیلیروبین است. افزایش خفیف سطح بیلیروبین طبیعی تلقی میشود، اما وقتی سطوح آن بسیار زیاد شود، میتواند وارد مغز شده و باعث آسیب مغزی شود. هدف درمان با استفاده از دستورالعملهای خاص مربوط به سن و میزان خطر، پیشگیری از رسیدن بیلیروبین به این سطوح است. فوتوتراپی (مواجهه بدن با نور با طول موج مشخص) یک درمان معمول است، و شدت نور تابیده شده روی پوست یکی از عوامل تعیین کننده میزان کاهش بیلیروبین است. یک روش بالقوه ارزان برای افزایش شدت نور، استفاده از مواد انعکاسی است. یکی از نگرانیها این است که ممکن است این پوششها باعث تاری دید کودک شوند.
ویژگیهای مطالعه: ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم. این جستوجو تا اول نوامبر سال 2019 بهروز است.
نتایج کلیدی: ما 12 مطالعه را با مجموع 1288 نوزاد پیدا کردیم. از این تعداد، 11 مطالعه استفاده از یک واحد نور را با یا بدون مواد انعکاسی در اطراف نورها مقایسه كردند. یک کارآزمایی یک واحد تکی نور را به همراه مواد انعکاسی با دو واحد نور بدون استفاده از پوششها مقایسه کرد. انواع مواد انعکاسی شامل پلاستیک سفید، پارچه سفید، و آلومینیوم بود که در سه یا چهار طرف تخت نوزاد قرار داده میشوند.
ما در 11 مطالعه شامل 1132 نوزاد، دادههای کافی را در مورد پیامد اولیه - کاهش بیلیروبین - پیدا کردیم: 10 مطالعه برای مقایسه اول و یک مطالعه برای مقایسه دوم.
سه مطالعه کاهش بیلیروبین را در چهار تا هشت ساعت گزارش کردند. شواهدی با قطعیت متوسط، تفاوت کمی را نشان میدهند اما این تفاوت از نظر بالینی مهم و به نفع استفاده از پوششها بود. در نه مطالعه، کاهش بیلیروبین در بیش از 24 ساعت اندازهگیری شد. همه مطالعات کاهش سریعتر بیلیروبین را در گروه استفاده کننده از پوششها نشان دادند، اما این کاهش چنان گسترده بود که تخمین اندازه تاثیرگذاری معنیدار نبود. چهار مطالعه که طول مدت فوتوتراپی را گزارش کردند، نشان دادند این دوره با استفاده از پوششهای انعکاسی کوتاهتر بود، اما این یافته از قطعیت بسیار پائینی برخوردار است. شواهدی با قطعیت متوسط که از دو مطالعه بهدست آمد، نشان میدهند این مداخله مدت زمان بستری را در بیمارستان تقریبا تا دو روز کاهش میدهد. گزارشی از وقوع حوادث جانبی مهم، مانند بیثباتی دما یا حوادث حاد تهدید کننده زندگی به دلیل استفاده از پوششهایی که دید کودک را تار میکنند، و از سایر تاثیرات مینور (خفیف) دیده نشد. این بدان معناست که پوششهای انعکاسی بهطور کلی میتوانند مزایایی را به همراه داشته باشند، اما در مورد آسیبهای ناشی از آنها نامطمئن هستیم. در هیچ یک از مطالعات، رضایت والدین یا پرسنل بخش مراقبت سلامت از پوششها، یا تاثیر پوششها بر میزان شیردهی گزارش نشد.
یک کارآزمایی، استفاده از یک واحد نور را با پوشش، با استفاده از دو واحد نور بدون پوشش مقایسه کرد و نتایج مشابهی را برای هر دو گروه مداخله و کنترل نشان داد.
قطعیت شواهد: شواهد از قطعیت متوسطی برخوردار است.
شواهدی با قطعیت متوسط نشان میدهند که استفاده از پوششهای انعکاسی در طول فوتوتراپی ممکن است منجر به کاهش بیشتر SB شود. شواهدی با قطعیت بسیار پائین، کاهش مدت فوتوتراپی را نشان داده، و شواهدی با قطعیت متوسط نشان دادند که مدت زمان بستری در بیمارستان نیز کاهش یافت. شواهد موجود هیچ افزایشی را در حوادث جانبی نشان نمیدهند، اما مطالعات بیشتری مورد نیاز است.
فوتوتراپی (phototherapy) نوعی درمان است که اثربخشی آن برای درمان نوزادان مبتلا به زردی قابل توجه نوزادی بهخوبی اثبات شده است. مطالعات نشان دادهاند که افزایش شدت نور باعث افزایش کارآیی آن میشود. یک روش بالقوه ارزان و آسان برای افزایش شدت نور تابیده شده روی بدن نوزاد، میتواند آویختن مواد انعکاسی در کنارههای دستگاههای فوتوتراپی باشد.
ارزیابی تاثیرات مواد انعکاسی در ترکیب با فوتوتراپی در مقایسه با فوتوتراپی بهتنهایی در مدیریت هیپربیلیروبینمی غیر-کونژوگه در نوزادان.
از استراتژی جستوجوی استاندارد گروه نوزادان در کاکرین برای جستوجو در پایگاه ثبت مرکزی کارآزماییهای کنترل شده کاکرین (CENTRAL؛ شماره 11؛ 2019)؛ در کتابخانه کاکرین؛ OVID MEDLINE(R) و Epub Ahead of Print؛ In-Process و سایر استنادات نمایه نشده؛ Daily and Versions(R)؛ و Cumulative Index to Nursing and Allied Health Literature (CINAHL)، در تاریخ 1 نوامبر 2019 استفاده کردیم. ما همچنین بانکهای اطلاعاتی کارآزماییهای بالینی و فهرست منابع مقالات بازیابی شده را برای یافتن کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده و کارآزماییهای شبه-تصادفیسازی شده جستوجو کردیم.
در صورتی کارآزماییهای تصادفیسازی و شبه-تصادفیسازی و کنترل شده را وارد کردیم که شرکتکنندگان آنها، نوزادان ترم یا پرهترم بودند، در بازوی درمان فوتوتراپی را با پوششهای ساخته شده از مواد انعکاسی از هر نوعی و در بازوی مقایسه فوتوتراپی یکسان را بدون پوششها یا دیگر فوتوتراپی تشدید شده، مانند استفاده از دو منبع نور دریافت کردند.
ما از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردیم.
از بین 15 مطالعه شناسایی شده، 12 مطالعه (1288 نوزاد) را در این مرور وارد کردیم - 11 مطالعه برای مقایسه فوتوتراپی با مواد انعکاسی و فوتوتراپی بهتنهایی، و یک مطالعه برای مقایسه یک فوتوتراپی تکی با یک منبع نور با مواد انعکاسی با فوتوتراپی دوبل یا دوتایی. همه مواد انعکاسی شامل پوششهایی از جنس پلاستیک سفید (پنج مطالعه)، پارچه سفید (دو مطالعه)، یا آلومینیوم (سه مطالعه) بودند که در سه یا چهار طرف تخت قرار داده شدند؛ نوع مواد در دو مطالعه مشخص نشد. فقط 11 مطالعه (10 مطالعه برای مقایسه مواد انعکاسی در برابر عدم استفاده از مواد انعکاسی و یک مطالعه برای مقایسه پوششهای انعکاسی و دستگاه فوتوتراپی منفرد با یک منبع نور با دستگاه فوتوتراپی دوتایی (نور از بالا و پایین)) دادههای کافی را برای ورود به متاآنالیز ارائه کردند. دو مطالعه حذف شده از مواد انعکاسی به روشی استفاده کردند که معیارهای ورود ما را نداشتند، و یک مطالعه را از مرور خارج کردیم زیرا چهار مداخله مختلف فوتوتراپی را بدون مواد انعکاسی مقایسه کرد. سطح خطر سوگیری (bias) در مطالعات وارد شده بهطور کلی پائین بود، اما همه مطالعات به دلیل عدم کورسازی نسبت به مداخله در معرض خطر بالای سوگیری عملکرد قرار داشتند.
سه مطالعه (281 شرکتکننده) کاهش بیلیروبین سرم (serum bilirubin; SB) (میلیمول/لیتر) را در چهار تا هشت ساعت گزارش کردند (تفاوت میانگین (MD): 14.61-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 19.80- تا 9.42-؛ I² = 57%؛ شواهد با قطعیت متوسط). نه مطالعه (893 شرکتکننده) کاهش SB را در 24 ساعت و کاهش سریعتر SB را در گروه مداخله گزارش کردند، اما ناهمگونی (I² = 97%) بسیار قابل توجه بود و امکان تخمین معنیداری را از اندازه تاثیرگذاری واقعی فراهم نمیکرد (شواهد با قطعیت بسیار پائین). تجزیهوتحلیل زیرگروه بر اساس نوع ماده انعکاسی مورد استفاده، ناهمگونی را توضیح نداد. تبادل ترانسفیوژن در دو مطالعه گزارش شد؛ هر دو مطالعه در هیچ یک از گروهها این عارضه را گزارش نکردند. چهار مطالعه (466 شرکتکننده) میانگین مدت فوتوتراپی را گزارش کردند، و در هر یک از این مطالعات، این مدت در گروه مداخله کاهش یافت اما ناهمگونی قابل توجهی وجود داشت (I² = 88%)، که مانع از انجام متاآنالیز معنیدار دادهها شد. فقط دو مطالعه كه میانگین ساعات بستری را در بيمارستان گزارش كردند، كاهش معنیداری را نشان دادند (MD: -41.08؛ 95% CI؛ 45.92- تا 36.25-؛ I² = 0؛ شواهد با قطعیت متوسط).
هیچ مطالعهای هزینههای مداخله، رضایت والدین یا کارکنان خدمات سلامت، پیامدهای شیردهی، یا پیگیری تکامل سیستم عصبی را گزارش نکرد.
تنها مطالعهای که به مقایسه استفاده از پوششها با فوتوتراپی دوبل پرداخت، نتایج مشابهی را برای هر دو گروه گزارش کرد.
مطالعاتی که حوادث جانبی را بررسی کردند، افزایش حوادث جانبی مرتبط را با استفاده از پوششها، از جمله حوادث حاد تهدیدکننده زندگی، گزارش نکردند، اما نمیتوان سایر حوادث جانبی نادرتر را نادیده گرفت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.