موضوع چیست؟
خطر زایمانهای زودرس (زایمان پیش از 37 هفته بارداری) و رشد کم در دوقلوها، سهقلوها یا بارداریهای با تعداد بیشتری از نوزادان در مقایسه با بارداریهای تکقلویی بالاتر است. اغلب زنان با بارداریهای چند-قلویی برای کاهش خطر زایمان زودرس و سایر عوارض بارداری، به استراحت در تختخواب در منزل یا در بیمارستان توصیه میشوند.
چرا این موضوع مهم است؟
اگرچه در حال حاضر استراحت در تختخواب به طور گستردهای در بارداریهای چند-قلویی استفاده میشود، شواهد مؤید استفاده روتین از استراحت در تختخواب برای کاهش خطر زایمان زودرس کافی نیستند. به علاوه، بسیاری از مطالعات بروز عوارض جانبی را در نتیجه استراحت در تختخواب گزارش کردهاند. ارزیابی استراحت در تختخواب و سنجش مزایا و خطرات بالقوه آن برای زنان با بارداریهای چند-قلویی مهم است.
ما چه شواهدی به دست آوردیم؟
در 30 می 2016 برای دستیابی به شواهد جستوجو کردیم. شش کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده را شامل مجموع 636 زن و 1298 نوزاد شناسایی کردیم. زمانی که زنان وارد کارآزماییها شدند، در فاصله بین هفته 17 تا 33 بارداری قرار داشتند. خطر سوگیری (bias) کلی در تمامی کارآزماییها پائین بود، کیفیت شواهد نیز در کل در سطح پائین قرار داشت.
توصیه زنان با بارداری چند-قلویی به هر یک از استراحت مستمر در تختخواب (پنج کارآزمایی، 495 زن و 1016 نوزاد) یا استراحت در تختخواب در بیمارستان برای چندین ساعت در طول روز با اجازه انجام پارهای حرکات فیزیکی (یک کارآزمایی، 141 زن و 282 نوزاد) در مقایسه با زنانی که به انجام فعالیتهای روزانه در منزل اشتغال داشتند، خطر زایمان بسیار زودرس (تولد پیش از هفته 34 بارداری) و مرگومیرهای نوزاد پیش یا تا یک هفته پس از تولد یا نوزادان کموزن هنگام تولد (فقط در حالت استراحت مطلق در تختخواب) را کاهش نداد. احتمال شروع درد زایمان به طور طبیعی در زنانی که تحت استراحت مطلق در بیمارستان قرار داشتند (چهار کارآزمایی، 488 زن)، در مقایسه با زنانی که در منزل ممنوعیت حرکتی نداشتند، بیشتر و میانگین وزن نوزادان ایشان در بدو تولد بالاتر بود (سه کارآزمایی، 314 زن). استراحت نسبی در تختخواب در بیمارستان، تعداد زنان باردار مبتلا به فشار خون بالا را کاهش داد (یک کارآزمایی، 141 زن، شواهد با کیفیت پائین) اما چنین مزیتی در زنان تحت استراحت مطلق در تختخواب مشاهده نشد (پنج کارآزمایی، 495 زن).
عوارض جانبی از جمله ایجاد ترومبوآمبولی وریدی یا تاثیرات روانی، عاطفی، اجتماعی و بهزیستی (well-being) فکری (روانشناختی)، و نظرات و تجربیات زنان از استراحت در تختخواب در کارآزماییهای وارد شده گزارش نشده بود. هیچ یک از این کارآزماییها هزینههای مداخله را گزارش نکرده بودند.
این یافتهها چه معنایی دارند؟
ما شواهد کافی مبنی بر حمایت یا رد تاثیر استراحت در تختخواب برای زنان با بارداری چند-قلویی به عنوان روشی برای پیشگیری از زایمان زودرس و سایر عوارض بارداری به دست نیاوردیم.
در حال حاضر شواهد برای آگاهیبخشی به سیاست مبنی بر استراحت روتین در تختخواب در بیمارستان یا در منزل برای زنان با بارداری چند-قلویی کافی نیست. پیش از نتیجهگیریهای قطعی در این خصوص، برای ارزیابی مزایا، عوارض جانبی، و هزینههای استراحت در تختخواب به RCTهای با مقیاس بزرگ و چند-مرکزی نیاز است.
استراحت مطلق (strict) یا نسبی (partial) در تختخواب در بیمارستان یا در منزل معمولا برای بهبود پیامدهای بارداری به زنان با بارداری چند-قلویی توصیه میشود. برای توصیه به زنان مبنی بر استراحت در تختخواب برای هر دوره زمانی، لازم است تا سیاست مربوط به اقدامات بالینی در این خصوص از سوی شواهد قابل اتکا پشتیبانی شده و بر عوارض جانبی امکانپذیر ناشی از ممنوعیت حرکتی طولانیمدت (prolonged activity restriction) فائق آید.
هدف این مرور ارزیابی اثربخشی استراحت در تختخواب در بیمارستان یا در منزل با هدف بهبود پیامدهای پریناتال در زنان با بارداری چند-قلویی است.
ما در پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه بارداری و زایمان در کاکرین (30 می 2016)، ClinicalTrials.gov، پلتفرم بینالمللی پایگاه ثبت کارآزماییهای بالینی سازمان جهانی بهداشت (ICTRP) (30 می 2016) و فهرست منابع مطالعات بازیابی شده جستوجو کردیم.
تمامی کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده مجزا و خوشهای را که تاثیر استراحت مطلق یا نسبی در تختخواب در منزل یا بیمارستان را در مقایسه با عدم اعمال هیچ گونه ممنوعیت حرکتی در طول بارداری چند-قلویی ارزیابی کرده بودند، وارد کردیم.
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم به ارزیابی کارآزماییها برای ورود به مرور، استخراج دادهها و ارزیابی کیفیت روششناسی آنها پرداختند. کیفیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کرده و در جداولی تحت عنوان «خلاصهای از یافتهها» خلاصه کردیم.
شش کارآزمایی را شامل مجموع 636 زن با بارداری دو یا چند-قلویی (مجموع 1298 نوزاد) وارد مرور کردیم. تمامی کارآزماییهای وارد شده را برای تولید تصادفی توالی دارای خطر پائین سوگیری (bias) ارزیابی کردیم. به استثنای یک کارآزمایی که دارای خطر سوگیری نامشخص بود، خطر تمامی کارآزماییهای دیگر را به لحاظ پنهانسازی تخصیص (allocation concealment) دارای خطر پائین سوگیری ارزیابی کردیم.
پنج کارآزمایی (495 زن و 1016 نوزاد) استراحت مطلق در تختخواب را در بیمارستان با عدم ممنوعیت حرکتی در منزل مقایسه کرده بودند. هیچ گونه تفاوتی از نظر خطر زایمان بسیار زودرس (خطر نسبی (RR): 1.02؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.66 تا 1.58؛ پنج کارآزمایی، 495 زن، با فرض همبستگی کامل (complete correlation) بین دوقلوها/سهقلوها، شواهد با کیفیت پائین)، مورتالیتی پریناتال (RR: 0.65؛ 95% CI؛ 0.35 تا 1.21؛ پنج کارآزمایی، 1016 نوزاد تازه متولد شده، با فرض عدم وابستگی بین دوقلوها/سهقلوها، شواهد با کیفیت پائین) و وزن پائین هنگام تولد (RR: 0.95؛ 95% CI؛ 0.75 تا 1.21؛ سه کارآزمایی، 502 نوزاد تازه متولد شده، با فرض عدم وابستگی بین دوقلوها/سهقلوها، شواهد با کیفیت پائین) وجود نداشت. هیچ تفاوتی به لحاظ خطر اندازه کوچک بدن برای سن بارداری (small-for-gestational age; SGA)؛ (RR: 0.75؛ 95% CI؛ 0.56 تا 1.01؛ دو کارآزمایی، 293 زن، با فرض عدم وابستگی میان دوقلوها/سهقلوها، شواهد با کیفیت پائین) و پارگی نارس کیسه آب پیش از زایمان (prelabour rupture of the membrane; PPROM)؛ (RR: 1.30؛ 95% CI؛ 0.71 تا 2.38؛ سه کارآزمایی، 276 زن، شواهد با کیفیت پائین) مشاهده نکردیم. با وجود این، میان استراحت مطلق در تختخواب در بیمارستان و افزایش شروع خودبهخودی فرآیند زایمان (RR: 1.05؛ 95% CI؛ 1.02 تا 1.09؛ سطح معنیداری (P): 0.004؛ چهار کارآزمایی، 488 زن) و میانگین وزن بالاتر در بدو تولد (تفاوت میانگین (MD): 136.99؛ 95% CI؛ 39.92 تا 234.06؛ P = 0.006؛ سه کارآزمایی، 314 زن) در مقایسه با عدم ممنوعیت حرکتی در منزل رابطه وجود داشت.
فقط یک کارآزمایی (141 زن و 282 نوزاد) استراحت نسبی در تختخواب را در بیمارستان با عدم ممنوعیت حرکتی در منزل مقایسه کرده بود. هیچ شواهدی مبنی بر وجود تفاوت به لحاظ بروز زایمان بسیار زودرس (RR: 2.30؛ 95% CI؛ 0.84 تا 6.27؛ 141 زن، با فرض همبستگی کامل میان دوقلوها، شواهد با کیفیت پائین) و مورتالیتی پریناتال (RR: 4.17؛ 95% CI؛ 0.90 تا 19.31؛ 282 نوزاد تازه متولد شده؛ با فرض همبستگی کامل میان دوقلوهای ناهمسان؛ شواهد با کیفیت پائین) بین گروه مداخله و گروه کنترل وجود نداشت. وزن پائین هنگام تولد در این کارآزمایی گزارش نشده بود. هیچ تفاوتی به لحاظ خطر PPROM و SGA بین زنان گروه استراحت نسبی در تختخواب و زنان گروه کنترل به دست نیاوردیم (شواهد با کیفیت پائین). احتمال بروز هیپرتانسیون بارداری در زنانی که به استراحت نسبی در تختخواب در بیمارستان پرداخته بودند، در مقایسه با زنانی که در منزل ممنوعیت حرکتی نداشتند، کمتر بود (RR: 0.30؛ 95% CI؛ 0.16 تا 0.59؛ P = 0.0004؛ 141 زن).
هیچ شواهدی مبنی بر اثر استراحت مطلق یا نسبی در تختخواب در بیمارستان روی سایر پیامدهای ثانویه یافت نشد. هیچ یک از کارآزماییها هزینههای مداخله یا بروز عوارض جانبی را از جمله ترومبوآمبولی وریدی (venous thromboembolism) یا تاثیرات روانیاجتماعی گزارش نکرده بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.