پیشینه
اسکیزوفرنی (schizophrenia) یک بیماری روانی جدی است که 21 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار میدهد. نشانههای اسکیزوفرنی معمولا به گروههای مثبت (مانند توهم و افکار هذیانی)، منفی (مانند کنارهگیری و مشکل در ارتباط متقابل (interaction) اجتماعی) و شناختی (مانند توجه ضعیف و حافظه کاری محدود) طبقهبندی میشوند. این نشانهها باعث ایجاد تحریف در رفتار، تفکر، عواطف، احساس نسبت به خود و ادراک فرد میشود. معمولا از داروهای آنتیسایکوتیک برای درمان نشانههای اسکیزوفرنی استفاده میشود.
در سالهای اخیر، التهاب (تورم) در مغز فرد مبتلا با نشانههای همراه با اسکیزوفرنی مرتبط بود. آسپرین (aspirin) یک داروی مقرونبهصرفه است که علیه التهاب عمل میکند و بنابراین تصور میشود که میتواند به کاهش نشانههای اسکیزوفرنی کمک کند. در این مرور، به تاثیرات استفاده از آسپرین به عنوان یک درمان کمکی برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی نگاه کردیم.
ویژگیهای مطالعه
پس از جستوجو در بانک اطلاعاتی اسکیزوفرنی در کاکرین در مارچ 2018 و ارزیابی نتایج جستوجو، یک کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (مطالعات بالینی که در آنها افراد بهطور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار میگیرند) را از هلند (70 شرکتکننده) و یک کارآزمایی را از ایران (60 شرکتکننده) وارد کردیم. هر دو کارآزمایی از آسپرین به عنوان یک درمان کمکی برای داروهای آنتیسایکوتیک استاندارد استفاده کرده، و آن را با دارونما (placebo) (یک درمان ساختگی)، در نقش درمان کمکی درمان استاندارد، مقایسه کردند.
نتایج کلیدی
شرکتکنندگانی که آسپرین دریافت کردند نتایج اندکی بهتر برای وضعیت روانی خود داشتند که با مقیاس نشانه مثبت و منفی (Positive and Negative Symptom Scale; PANSS) اندازهگیری شد. برای عوارض جانبی مربوط به مشکلات معده، به نظر میرسد که تفاوت بارزی بین گروهها وجود ندارد. همین امر در مورد تغییر وضعیت بیمارستان و خروج زودهنگام از مطالعه نیز صدق میکند. با این حال، همه این نتایج بر اساس آنالیزهای دادههای بسیار ضعیف بوده و دارای شواهدی با کیفیت بسیار پائین درجهبندی شدند. هیچ یک از کارآزماییها اطلاعات قابل استفادهای را در مورد عملکرد شناختی یا کیفیت زندگی بیمار ارائه نکردند.
کیفیت شواهد
این مرور فقط بر اساس نتایج حاصل از دو کارآزمایی کوچک انجام شد، بنابراین نمیتوان گفت آسپرین گزینه درمانی خوبی برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به حساب میآید یا خیر. دریافت اطلاعات بیشتر از کارآزماییهایی که در حال انجام هستند، میتواند نتایج این آنالیز را تقویت کند.
شواهدی را برجسته کردیم که نشان میدهد برخی از پژوهشگران پیشگام احساس میکنند این سوال برای تست شدن در کارآزماییهای تصادفیسازی شده به اندازه کافی مهم است. با این حال، همچنین تاکید کردیم که شواهد به دست آمده از این کارآزماییها ضعیف و غیر-قطعی بود. از این کارآزماییهای کوتاه، کوچک و محدود، نتیجهگیریهای واضح در مورد ارزش درمانی آسپرین برای اسکیزوفرنی غیر-ممکن بود.
اسکیزوفرنی (schizophrenia) یک بیماری روانی مزمن جدی است که تخمین زده میشود 21 میلیون نفر را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار داده و شواهد فزایندهای وجود دارد که التهاب مغز را به پاتوفیزیولوژی اسکیزوفرنی مرتبط میکند. داروهای آنتیسایکوتیک درمان معمول برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی هستند اما همیشه و کاملا موثر نیستند. استیلسالیسیلیک اسید (acetylsalicylic acid) (آسپرین (aspirin)) یک داروی غیر-استروئیدی ضد-التهابی (non-steroidal anti-inflammatory drug; NSAID) است با خواصی که وضعیت پیش-التهابی مغز را مهار میکند. استفاده از آسپرین به عنوان یک درمان ادجوانت (کمکی) برای داروهای آنتیسایکوتیک یا به عنوان یک درمان مستقل میتواند گزینه جدید و نسبتا ارزان برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی باشد.
مرور تاثیرات استیلسالیسیلیک اسید (آسپرین) به عنوان درمان ادجوانت (کمکی) یا درمان مستقل برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی.
پایگاه ثبت کارآزماییهای گروه اسکیزوفرنی در کاکرین (آخرینبار در 8 مارچ 2018 جستوجو شد) را که مبتنی بر جستوجوهای منظم در پایگاههای MEDLINE؛ Embase؛ PubMed؛ CINAHL؛ BIOSIS؛ AMED؛ PsycINFO و پایگاههای ثبت کارآزماییهای بالینی است، جستوجو کردیم. برای ورود رکوردها به پایگاه ثبت، هیچ محدودیتی از نظر زبان، تاریخ، نوع مقاله، یا وضعیت انتشار وجود نداشت.
کارآزماییهای بالینی تصادفیسازی شده با تمرکز بر آسپرین برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی برای ورود انتخاب شدند.
دادهها را بهطور مستقل از هم استخراج کردیم. برای پیامدهای دو-حالتی، خطر نسبی (RR) و 95% فاصله اطمینان (CI) آن را بر مبنای قصد درمان (intention-to-treat) محاسبه کردیم. تفاوت میانگین (MD) بین گروهها و 95% CI آن را برای دادههای پیوسته تخمین زدیم. از مدل اثر-ثابت برای آنالیزها استفاده کردیم. خطر سوگیری (bias) را برای مطالعات وارد شده ارزیابی کرده و جدول «خلاصهای از یافتهها» را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) تهیه کردیم.
دو مطالعه را وارد کردیم که هر دو تاثیرات افزودن آسپرین را به درمان استاندارد آنتیسایکوتیک، با افزودن دارونما (placebo) به درمان استاندارد آنتیسایکوتیک مقایسه کردند. امیدوار بودیم که دادههایی را با کیفیت بالا برای هفت پیامد اصلی مهم پیدا کنیم: تغییر مهم بالینی در وضعیت کلی بیمار، وضعیت روانی، عملکرد شناختی و کیفیت زندگی، تعداد موارد خروج زودهنگام از مطالعه، بروز عوارض جانبی گوارشی و بستری شدن در بیمارستان. دادههای مربوط به تغییرات مهم بالینی گزارش نشدند. دادههای مربوط به وضعیت کلی توسط یک مطالعه تحت عنوان «مشکل نامشخصی که نیاز به تغییر در دوز یا نوع داروهای آنتیسایکوتیک دارد» گزارش شد؛ هیچ تفاوت بارزی بین گروههای درمان برای این پیامد وجود نداشت (RR: 0.75؛ 95% CI؛ 0.30 تا 1.88؛ 1 مطالعه؛ 70 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). هر دو کارآزمایی وضعیت روانی را با استفاده از مقیاس نشانه مثبت و منفی (Positive and Negative Symptom Scale; PANSS) اندازهگیری کرده و میانگین نمرات کلی نقطه پایانی PANSS در میان-مدت به نفع گروه آسپرین ادجوانت بود (MD: -6.56؛ 95% CI؛ 12.04- تا 1.08-؛ 2 مطالعه؛ 130 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). کمتر از 10% از شرکتکنندگان هر گروه مطالعه را زود ترک کردند (به هر دلیلی) و در حدود سه ماه تفاوت بارزی بین تعداد موارد خروج زودهنگام از گروه آسپرین در مقایسه با تعداد خروج زودهنگام از گروه دارونما وجود نداشت که نشان میدهد آسپرین قابل قبول است (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 0.40 تا 3.14؛ 2 مطالعه؛ 130 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). در هر دو گروه مواردی از ناراحتی معده رخ داد، اما نرخها بین گروههای درمان به وضوح متفاوت نبودند (RR: 1.03؛ 95% CI؛ 0.55 تا 1.94؛ 1 مطالعه؛ 70 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). از آنجا که یک مطالعه دادههای مبهمی را گزارش کرد، مطمئن نیستیم «تغییر در وضعیت بیمارستان» یک پیامد نامطلوب است یا خیر (RR: 0.56؛ 95% CI؛ 0.05 تا 5.90؛ 1 مطالعه؛ 70 شرکتکننده؛ شواهد با کیفیت بسیار پائین). لازم به ذکر است که تمامی نتایج فوق بر اساس دادههایی با کیفیت بسیار پائین بوده و تفسیر آن برای پزشکان یا بیماران دشوار است، این دو مطالعه که در دهه گذشته تکمیل شدهاند، هیچ پیامد قابل استفادهای را در مورد عملکرد شناختی یا کیفیت زندگی گزارش نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.