سوال مطالعه مروری
در این مرور، که از طریق گروه سلامت دهان در کاکرین انجام شد، هدف ما این بود که ارزیابی کنیم کدام ماده و تکنیک باید برای قالب‌گیری نهایی در هنگام ساخت پروتزهای کامل و متحرک نسبی استفاده شود، تا موجب افزایش کیفیت پروتز، و بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان برای فرد شود.
پیشینه
معمولا برای افراد سالخورده از دست دادن بعضی از دندان‌ها یا تمام دندان‌ها (بی‌دندانی) امری شایع است. این موضوع تاثیر معنی‌داری بر کیفیت زندگی آنها دارد. چند مرحله برای ایجاد پروتزهای کامل و پروتزهای متحرک نسبی وجود دارد. قالب‌گیری نهایی یک گام بسیار مهم برای اطمینان از کیفیت پروتز از نظر رضایت، راحتی، ثبات پروتز، و توانایی جویدن است. تکنیک‌ها و مواد مختلفی وجود دارد که برای ایجاد قالب‌گیری نهایی برای پروتزهای کامل یا پروتزهای متحرک نسبی استفاده می‌شوند. هیچ توافقی در مورد این که کدامیک جزء بهترین‌ها هستند، وجود ندارد.
ویژگی‌های مطالعه
شواهد در این مرور تا 22 نوامبر 2017 به‌روز است. هشت مطالعه را با مجموع 485 شرکت‌کننده برای پروتز کامل، و یک مطالعه را با 72 شرکت‌کننده برای پروتزهای متحرک نسبی بررسی کردیم. شرکت‌کنندگان در محدوده سنی 45 تا 75 سالگی قرار داشتند و به مدت 10 تا 35 سال بدون دندان شده بودند. این مطالعات مواد مختلف را که برای ساخت قالب‌گیری نهایی برای پروتزها استفاده شده بود (آلژینات (alginate)، زینک اکسید اوژنول (zinc-oxide eugenol)، موم و سیلیکون اضافی، پلی‌سولفید (polysulfide) یا پلی‌اتر (polyether)) و تکنیک‌های مختلف را برای ایجاد قالب‌گیری نهایی (دهان باز در مقایسه با دهان بسته، یک مرحله‌ای در برابر دو گام- دو مرحله‌ای) یا هر دو مقایسه کرد.
نتایج کلیدی
برای اکثر مقایسه‌ها و پیامدها، هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت قابل توجهی بین تکنیک‌ها یا مواد مقایسه شده وجود نداشت.
شواهد بسیار پائینی از یک مطالعه (10 شرکت‌کننده) نشان داد که ساخت پروتزها با یک پروتز بایوعملکردی با استفاده از مواد الاستومر و سیلیکون اضافی نیاز به تطبیق کمتری نسبت به روش‌های معمول دارد.
شواهد با کیفیت پائین از مطالعه دیگری (144 شرکت‌کننده) نشان داد که پروتزهای کامل ساخته شده با مواد الاستومر و سیلیکون در یک قالب‌گیری نهایی دو گام-دو مرحله‌ای، ممکن است، به لحاظ کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان، ثبات پروتز و قابلیت جویدن، بهتر از آنهایی باشد که با آلژینات ساخته شده‌اند.
با شواهد محدود موجود، ما نمی‌توانیم در مورد بهترین تکنیک‌ها و مواد قالب‌گیری برای پروتزهای کامل و پروتزهای متحرک نسبی نتیجه‌گیری کنیم. در این زمینه نیاز به پژوهش‌های بعدی وجود دارد.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد به‌طور کلی پائین تا بسیار پائین است. فقط یک یا دو مطالعه هر مداخله و مقایسه‌ای را ارزیابی کردند، و بیشتر مطالعات در معرض خطر سوگیری بالایی قرار داشتند. بسیاری از مطالعات پیامدهای کلیدی ما را ارزیابی نکردند. ما نتیجه گرفتیم که برای هر دو پروتز کامل و پروتز متحرک نسبی، هیچ یافته قابل اعتمادی در دست نداریم.
ما نتیجه گرفتیم که هیچ شواهدی وجود ندارد که یک ماده یا یک تکنیک مزیت قابل توجهی نسبت به دیگری برای ساخت پروتزهای کامل و پروتزهای متحرک نسبی دارد. شواهد موجود برای نشان دادن مزایای نسبی ناشی از تکنیک‌های متفاوت تولید پروتز و مواد قالب‌گیری نهایی محدود و کیفیت شواهد پائین یا بسیار پائین است. RCTهای بیش‌تری با کیفیت بالا مورد نیاز است.
بی‌دندانی (edentulism) نسبتا شایع است و اغلب با ایجاد پروتزهای کامل یا متحرک نسبی درمان می‌شود. متخصصان بالینی با استفاده از روش‌ها و مواد مختلف، قالب‌گیری نهایی پروتزهای کامل (complete dentures; CD) و پروتزهای متحرک نسبی (removable partial dentures; RPD) را به انجام می‌رساند. استفاده از مواد و تکنیک قالب‌گیری نهایی، بر اساس شرایط دهانی فرد، کیفیت پروتز را بهبود می‌بخشد، که می‌تواند کیفیت زندگی را نیز بهبود بخشد.
تعیین تاثیرات مواد و تکنیک‌های مختلف قالب‌گیری نهایی مورد استفاده برای ساخت پروتزهای کامل، برای حفظ، ثبات، راحتی و کیفیت زندگی در افراد بدون دندان کامل.
تعیین تاثیرات مواد و تکنیک‌های مختلف قالب‌گیری نهایی مورد استفاده برای ایجاد پروتزهای متحرک نسبی، به منظور ثبات، راحتی، کشش زیاد و کیفیت زندگی در افراد نسبتا بدون دندان.
متخصص اطلاعات گروه سلامت دهان در کاکرین، بانک‌های اطلاعاتی زیر را جست‌وجو کرد: پایگاه ثبت کارآزمایی‌های سلامت دهان در کاکرین (تا 22 نوامبر 2017)، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL) (پایگاه ثبت مطالعات کاکرین، تا 22 نوامبر 2017)؛ Ovid MEDLINE (از 1946 تا 22 نوامبر 2017) و Embase Ovid (از 21 دسامبر 2015 تا 22 نوامبر 2017). مرکز ثبت کارآزمایی‌های بالینی موسسات ملی سلامت ایالات متحده (ClinicalTrails.gov) و پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت، برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام جست‌وجو شدند. هنگام جست‌وجو در بانک‌های اطلاعات الکترونیکی، هیچ محدودیتی از نظر زبان یا وضعیت انتشار اعمال نشد، هرچند جست‌وجوی Embase به سبب پروژه جست‌وجوی متمرکز در کاکرین، برای شناسایی تمام کارآزمایی‌های بالینی و اضافه کردن آنها به CENTRAL، از نظر تاریخ محدود شد.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که به مقایسه مواد و تکنیک‌های مختلف قالب‌گیری نهایی برای درمان افراد با پروتزهای کامل (CD) و پروتزهای متحرک نسبی (RPD) پرداختند. برای CD، ما کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که مواد مختلف یا تکنیک‌های مختلف یا هر دو را مقایسه کرده بود. در RPD برای شرایط حمایت از دندان، کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که مواد مشابه و تکنیک‌های مختلف، یا مواد مختلف با تکنیک‌های مشابه را مقایسه کردند. در RPD حمایت از بافت (متکی به نسج) و حمایت از دندان (متکی به دندان)، کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که مواد مشابه و تکنیک‌های مختلف قالب‌گیری دو-تایی، و مواد مختلف با تکنیک‌های مختلف قالب‌گیری دو-تایی را مقایسه کردند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، و در دو نسخه، مطالعات را برای واجد شرایط بودن غربالگری کردند، داده‌ها را استخراج کرده، و خطر سوگیری (bias) را برای هر یک از کارآزمایی‌های وارد شده ارزیابی کردند. نتایج را به صورت خطر نسبی (RR) برای پیامدهای دو-حالتی، و به صورت تفاوت میانگین (MD) یا تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) برای پیامدهای پیوسته، با 95% فاصله اطمینان (CI)، با استفاده از مدل اثرات-تصادفی، بیان کردیم. جدول‌های «خلاصه یافته‌ها» را برای مقایسه‌ها و پیامدهای اصلی (کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان که توسط شرکت‌کننده گزارش شد، کیفیت پروتز، و تطبیق لبه‌های پروتز (با نسج)) طراحی کردیم.
در این مرور نه مطالعه را وارد کردیم. هشت مطالعه شامل 485 شرکت‌کننده مبتلا به CD بود. شش مطالعه را در معرض خطر سوگیری بالا و دو مطالعه را در معرض خطر پائین سوگیری ارزیابی کردیم. یک مطالعه را در مورد RPD با 72 شرکت‌کننده تصادفی‌سازی شده در معرض خطر سوگیری بالا قضاوت کردیم.
به طور کلی، کیفیت شواهد برای هر مقایسه و پیامد یا پائین یا بسیار پائین بود، بنابراین، نتایج باید با احتیاط تفسیر شوند، زیرا پژوهش‌های بعدی احتمالا نتایج را تغییر خواهند داد.
پروتزهای کامل
دو مطالعه، مواد مشابه و تکنیک‌های مختلف را مقایسه کردند (یک مطالعه فقط به فراهم کردن داده‌های پیامد ثانویه کمک کرد)؛ دو مطالعه تکنیک مشابه و مواد مختلف را مقایسه کردند؛ و چهار مطالعه، مواد و تکنیک‌های مختلف را مقایسه کردند.
یک مطالعه (10 شرکت‌کننده) در دو گام - دو مرحله‌ای، سیستم بایوعملکردی پروتز (Biofunctional Prosthetic system; BPS) را با استفاده از مواد قالب‌گیری الاستومر و سیلیکون اضافی در مقایسه با روش‌های معمولی مورد بررسی قرار داد، و هیچ شواهدی را از یک تفاوت قابل توجه برای کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان، یا کیفیت پروتزهای دندانی نشان نداد (رضایت‌مندی از پروتز). این مطالعه گزارش داد که BPS نیاز به تطابق کمتری دارد. کیفیت شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم.
یک مطالعه (27 شرکت‌کننده)، تکنیک قالب‌گیری نهایی فشار انتخابی را با استفاده از موم در برابر مواد الاستومر پلی‌سولفید (شبیه لاستیک است) مقایسه کرد. این مطالعه کیفیت زندگی یا کیفیت پروتزها را اندازه‌گیری نکرد و هیچ شواهدی از تفاوت قابل توجهی بین مداخلات در نیاز برای تطبیق یافت نشد (RR: 0.81؛ 95% CI؛ 0.38 تا 1.70). کیفیت شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم.
یک مطالعه قالب‌گیری نهایی دو گام-دو مرحله‌ای را با آلژینات (alginate) در برابر الاستومر سیلیکونی مقایسه کرد. کیفیت زندگی مرتبط با سلامت دهان که با استفاده از OHIP-EDENT ارزیابی شد، به نظر می‌رسید که با سیلیکون (MD: 7.20؛ 95% CI؛ 2.71 تا 11.69؛ 144 شرکت‌کننده) بهتر است. مطالعه نشان داد که طبق گزارش شرکت‌کنندگان تفاوت قابل توجهی در کیفیت پروتز (راحتی) پس از یک دوره «تایید» دو هفته‌ای مشخص نشده، اما گزارش داد که سیلیکون برای پایداری و کارآیی جویدن بهتر است. کیفیت شواهد را پائین ارزیابی کردیم.
سه مطالعه، قالب‌گیری یک مرحله‌ای را با آلژینات در برابر قالب‌گیری‌های دو گام-دو مرحله‌ای با الاستومر (سیلیکون، پلی‌سولفید (polysulfide)، یا پلی‌اتر (polyether)) مقایسه کرد. هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت قابل توجهی در OHIP-EDENT در یک ماه وجود نداشت (MD: 0.05؛ 95% CI؛ 2.37- تا 2.47؛ دو مطالعه؛ 98 شرکت‌کننده). شواهدی وجود نداشت که تفاوت قابل توجهی را در رضایت عمومی بیماران با پروتزهای شش ماهه نشان دهد (MD: 0.00؛ 95% CI؛ 8.23- تا 8.23؛ یک مطالعه؛ 105 شرکت‌کننده). کیفیت شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم.
یک مطالعه، قالب‌گیری یک مرحله‌ای را با آلژینات در برابر قالب‌گیری دو گام-دو مرحله‌ای با استفاده از مواد قالب‌گیری زینک اکساید اوژنول مقایسه کرد و هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت قابل توجهی در OHIP-EDENT (MD: 0.50؛ 95% CI؛ 2.67- تا 3.67؛ 39 شرکت‌کننده) یا رضایت عمومی (RR: 3.15؛ 95% CI؛ 0.14 تا 72.88؛ 39 شرکت‌کننده) در شش ماه را نشان نداد. کیفیت شواهد را بسیار پائین ارزیابی کردیم.
پروتزهای نسبی متحرک
یک مطالعه 72 شرکت‌کننده را تصادفی‌سازی کرد و تکنیک آلترد کست (altered-cast technique) را در برابر یک تکنیک قالب یک‌تکه مقایسه کرد. این مطالعه کیفیت زندگی را ارزیابی نکرد، اما گزارش داد که اکثر شرکت‌کنندگان از پروتزها رضایت داشتند و هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت قابل توجه بین گروه‌ها برای رضایت عمومی در پیگیری یک ساله (شواهد با کیفیت پائین) وجود نداشت. شواهدی از تفاوت قابل توجه در تعداد تطابق اینتاگلیو (intaglio) در یک سال (RR: 1.43؛ 95% CI؛ 0.61 تا 3.34) وجود نداشت (شواهد با کیفیت بسیار پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.