حرف آخر
هیچ شواهد خوبی برای حمایت یا رد پیشنهاد استفاده از اکسیکدون (oxycodone)، به تنهایی یا در ترکیب با نالوکسان (naloxone) برای کاهش درد ناشی از فیبرومیالژی (fibromyalgia) وجود ندارد.
پیشینه
فیبرومیالژی یک اختلال پیچیده است که به واسطه درد فراگیر، خستگی (fatigue)، کمبود خواب، خلق‌وخوی پائین و سایر نشانه‌های بدنی شناخته می‌شود. داروهای تسکین دهنده درد شایع از جمله پاراستامول (paracetamol) و ایبوپروفن (ibuprofen) معمولا به عنوان داروهای اثربخش به حساب نمی‌آیند. داروهای مسکّن اوپیوئیدی به طور شایع برای درمان فیبرومیالژی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما درباره اثربخشی آنها عدم-قطعیت وجود دارد.
داروهای مسکّن اوپیوئیدی داروهایی مانند مورفین (morphine) هستند. مورفین از گیاهان گرفته می‌شود، اما بسیاری از اوپیوئیدها نیز از طریق سنتز مواد شیمیایی ساخته می‌شوند تا اینکه از گیاهان مشتق شوند. اکسیکدون (oxycodone) یک اوپیوئید نیمه ترکیبی است، که از تبائین آلکالوئید اُپیویید (opioid alkaloid thebaine) مشتق شده و به طور گسترده در دسترس است.
این مرور جایگزین مروری است که نسخه اصلی آن در سال 2014 منتشر شده و به ارزیابی اثربخشی اکسیکدون در تسکین درد فیبرومیالژی و برخی وضعیت‌های پزشکی دیگر پرداخته بود. در این مرور ما فقط درد در فیبرومیالژی را بررسی کردیم. در مرور قبلی، ما هیچ شواهدی مبنی بر اثربخشی یا ناکارآمدی اکسیکدون در درمان درد در فیبرومیالژی به دست نیاوردیم.
ویژگی‌های مطالعه
در جولای 2016 برای دستیابی به کارآزمایی‌های بالینی که در آنها اکسیکدون، به تنهایی یا در ترکیب با دوز ثابت نالوکسان، برای درمان درد ناشی از فیبرومیالژی در بزرگسالان مورد استفاده قرار گرفته بود، به جست‌وجو پرداختیم. هیچ مطالعه‌ای را به دست نیاوردیم که با الزامات این مرور انطباق داشته باشد.
نتایج کلیدی
هیچ اطلاعاتی از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده مبنی بر مزایا یا آسیب‌های استفاده از اکسیکدون برای درمان درد ناشی از فیبرومیالژی وجود نداشت.
کیفیت شواهد
کیفیت شواهد را در سطح بسیار پائین ارزیابی کردیم زیرا هیچ مطالعه‌ای وجود نداشت. شواهد با کیفیت بسیار پائین به این معنا است که ما درباره نتایج بسیار نامطمئن هستیم.
هیچ شواهدی از کارآزمایی تصادفی‌سازی شده وجود ندارد که از پیشنهاد استفاده از اکسیکدون، به تنهایی یا به صورت ترکیب شده با نالوکسان، برای کاهش درد در فیبرومیالژی حمایت کرده یا آن را رد کند.
این مرور جایگزین بخشی از مروری است که پیش‌تر به ارزیابی تاثیر اکسیکدون (oxycodone) بر درد نوروپاتیک (neuropathic pain) و فیبرومیالژی (fibromyalgia) پرداخته بود که در حال حاضر به دو مرور جدا از هم برای هر دو وضعیت تقسیم شده است. این مرور فقط تسکین درد در فیبرومیالژی را مورد بررسی قرار خواهد داد.
داروهای مخدر (اپیوئید) به طور شایع برای درمان فیبرومیالژی مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما آنها ممکن است برای افراد مبتلا به این وضعیت مفید نباشند. بیشتر مرورها به بررسی تمامی داروهای اوپیوئیدی با هم پرداخته‌اند. این مرور به طور خاص شواهد مربوط به اکسیکدون، را در هر دوز و با هر نوع روش استعمال مورد جست‌وجو قرار داد.
ارزیابی اثربخشی آنالژزیک (analgesic) و حوادث جانبی اکسیکدون در درمان درد در بزرگسالان مبتلا به فیبرومیالژی.
برای دستیابی به کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده، پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE و EMBASE را از اولین شماره تا 25 جولای 2016 جست‌وجو کردیم. هم‌چنین فهرست منابع مطالعات بازیابی شده و مرورها و نیز پایگاه‌های آنلاین ثبت کارآزمایی بالینی را مورد جست‌وجو قرار دادیم.
برای وارد کردن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده دوسو-کور که در یک بازه زمانی هشت هفته‌ای یا بیشتر به اجرا درآمده و به مقایسه اکسیکدون (به تنهایی یا در ترکیب با نالوکسان (naloxone) با یک دوز ثابت) با دارونما (placebo) یا یک روش درمانی فعال دیگر پرداخته بودند، برنامه‌ریزی کردیم. ما مطالعات مشاهده‌ای (observational studies) را وارد مرور نکردیم.
برنامه طوری تدوین شده بود که دو نویسنده مرور به صورت مستقل به استخراج داده‌ها، ارزیابی کیفیت کارآزمایی و سوگیری (bias) بالقوه در آنها بپردازند. در مواقعی که تجزیه‌وتحلیل تجمعی امکان‌پذیر بود، استفاده از داده‌های دو-حالتی را برای محاسبه خطر نسبی (RR) و تعداد افراد مورد نیاز برای درمان تا بروز یک رویداد اضافی، با استفاده از روش‌های استاندارد در دستور کار قرار دادیم.
هیچ مطالعه‌ای که با معیارهای ورود به مرور انطباق داشته باشد، یافت نشد. از آنجایی که هیچ مطالعه وارد نشده بود، تاثیرات مداخلات مورد ارزیابی قرار نگرفتند. ما فقط شواهد با کیفیت بسیار پائینی در دست داریم و این شواهد درباره تخمین مزایا و آسیب‌ها بسیار نامطمئن هستند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.