بیاختیاری ادرار چیست؟
مشکلات مثانه در زنان شایع است. به توالت رفتن مکرر، فوری و گاهی اوقات عدم انجام بهموقع آن را بیاختیاری فوریتی ادرار میگویند. این وضعیت به این دلیل رخ میدهد که سیگنالهایی که به زنان داده میشود تا مثانه خود را تخلیه کنند بسیار قوی بوده و بیش از حد لازم رخ میدهند. نشت ادرار هنگام عطسه یا ورزش، بیاختیاری استرسی ادرار نامیده شده و زمانی اتفاق میافتد که عضلاتی که خروجی مثانه را کنترل میکنند، ضعیفتر از آنچه که باید باشند، هستند. زنان همچنین میتوانند مبتلا به ترکیبی از این دو حالت باشند که به آن بیاختیاری مختلط ادرار میگویند.
نشانههای مشکلات مثانه میتوانند باعث دیسترس و ناراحتی زیادی شوند. برای مثال، زنان اغلب تمایلی به بیرون رفتن ندارند و ممکن است از پیادهروی یا شرکت در کلاسهای ورزشی بترسند. اغلب این زنان احساس انزوا کرده و سطح کیفیت زندگی آنها بهطور قابلتوجهی در مقایسه با زنان بدون نشانههای مثانه پائینتر است.
بیاختیاری ادرار چگونه درمان میشود؟
گزینههای درمانی برای بیاختیاری ادرار عمدتا شامل «درمان محافظهکارانه» (اجتناب از روشهای تهاجمی)، دارو-درمانی و جراحی است. ابتدا باید درمانهای محافظهکارانه ارائه شود که شامل تمرین عضلات کف لگن (عضله بین استخوان دم (coccyx) و استخوان شرمگاهی (pubic bone) که از مثانه، روده، واژن و رحم حمایت میکند) (با و بدون درمانهای کمکی مانند تحریک الکتریکی)، تمرین مثانه و دستگاهها است. این موارد معمولا توسط فیزیوتراپیستها یا پرستارانی که آموزش تخصصی دیدهاند، ارائه میشوند.
هدف ما از انجام این مرور چه بود؟
مرورهای کاکرین زیادی در رابطه با مدیریت محافظهکارانه انواع مختلف بیاختیاری ادرار وجود دارند، و هدف ما گردآوری این یافتههای پژوهشی در یک سند بررسی اجمالی قابل دسترس، با نظر متخصصان بالینی و زنان مبتلا به بیاختیاری، بود.
این بررسی اجمالی تا چه زمانی بهروز است؟
این بررسی اجمالی تا 18 ژانویه 2021 بهروز است.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
به جستوجوی مرورهای کاکرین مربوط به مدیریت محافظهکارانه بیاختیاری ادرار در زنان پرداخته و 29 مرور مرتبط را یافتیم. از این مطالعات، دادههای مربوط به نوع مداخله (درمان) و مقایسه آن را در جداول گردآوری کردیم. درمان مقایسهای میتوانست یک کنترل (مانند یک درمان ساختگی (ظاهری) یا مراقبت معمول)، یک مداخله محافظهکارانه دیگر یا یک مداخله غیر-محافظهکارانه باشد. دو پیامد کلیدی را شناسایی کردیم که برای زنان مهم بود: اینکه درمان شده یا بهبود یافتند و اینکه کیفیت زندگی آنها بهبود یافت یا خیر. کیفیت مرورهای وارد شده و قطعیت دادههای این مرورها را ارزیابی کردیم (میزان اطمینان ما از صحت نتایج مرور در حمایت یا رد یک یافته).
نتایج کلیدی
شواهدی با قطعیت بالا وجود دارد که انجام تمرینات عضلات کف لگن میتواند نشانهها را درمان کرده و کیفیت زندگی را برای انواع بیاختیاری ادرار بهبود بخشد. شواهدی با قطعیت متوسط یا بالا وجود دارد که تمرینات عضلات کف لگن اگر شدیدتر باشند، حمایت بیشتری را از یک متخصص سلامت دریافت کنند، و با استراتژیهایی برای حمایت از ادامه استفاده ترکیب شوند، عملکرد بهتری خواهند داشت. اصلاح شیوه زندگی، مانند کاهش وزن و تلاش برای کنترل دفعات تخلیه مثانه، ممکن است برای برخی از انواع بیاختیاری ادرار مفید باشند. استفاده از داروهای کمکی مانند تحریک الکتریکی نیز ممکن است مزیت داشته باشند، به ویژه برای کسانی که بیاختیاری ادراری مختلط یا فوریتی دارند.
کیفیت شواهد
تقریبا نیمی از یافتههای ما شواهدی را با قطعیت متوسط یا بالا ارائه دادند. با این حال، 81% از یافتههای ما از آنالیزهای درون مرورها شامل دادههای فقط یک کارآزمایی بود. این مرورها نتوانسته بودند نتایج کارآزماییهای متعدد را جمعآوری کنند. نتوانستیم هیچ مرور کاکرینی را برای برخی از درمانهای شایع، مانند درمانهای روانشناختی، شناسایی کنیم. بهطور کلی، پیگیری طولانی-مدت وجود نداشت و استفاده از پیامدهای متعدد و متنوع، امکان ترکیب نتایج را برای ارائه شواهد معنیدار محدود میکرد.
نتیجهگیریهای نویسندگان
شواهد زیادی برای مدیریت محافظهکارانه بیاختیاری ادرار در زنان وجود دارد و استفاده از تمرینات عضلات کف لگن برای اکثر بیماران، صرفنظر از نوع بیاختیاری، به شدت مورد حمایت قرار گرفتهاند. با این حال، شواهد فعلی برای درمان محافظهکارانه بیاختیاری ادرار محدودیتهای زیادی داشته و اغلب شواهد از تصمیمات بالینی واضح حمایت نمیکنند. برای ارائه شواهدی با کیفیت بالا در مورد سوالاتی که برای زنان مبتلا به بیاختیاری ادرار مهم است، انجام پژوهشهای بیشتر ضروری است.
شواهدی با قطعیت بالا وجود دارد که PFMT برای همه انواع UI برای پیامدهای درمان یا بهبودی و کیفیت زندگی مفیدتر از کنترل است. ما نسبتا مطمئن هستیم که اگر PFMT تهاجمیتر، با فراوانی بیشتر، و با نظارت فردی، با/بدون ترکیبی از مداخلات رفتاری با/بدون استراتژی پایبندی همراه باشد، اثربخشی آن بهبود مییابد. بسیار مطمئن هستیم که برای درمان یا بهبودی، استفاده از مخروطها برای زنان مبتلا به SUI مفیدتر از کنترل (اما نه PFMT) هستند، تحریک الکتریکی برای زنان مبتلا به UUI مفید است، و کاهش وزن منجر به درمان و بهبودی بیشتری نسبت به کنترل برای زنان مبتلا به AUI میشود.
اکثر شواهد موجود در مرورهای کاکرین از قطعیت پائینی برخوردار هستند. مهم است که مرورهای جدید و بهروز شده کاکرین در آینده سوالاتی را مطرح کنند که از نظر بالینی مفیدتر باشند، از همپوشانی مرورهای متعدد اجتناب کرده، و برای شناسایی بیشتر پیامدهای مهم با زنان مبتلا به UI مشورت کنند.
بیاختیاری ادرار (urinary incontinence; UI) از دست دادن غیر-ارادی ادرار است و میتواند ناشی از چندین بیماری مختلف رخ دهد. انواع شایع UI عبارتند از استرسی (SUI)، فوریتی (UUI) و مختلط (MUI). طیف وسیعی از مداخلات را میتوان برای کاهش نشانههای UI در زنان انجام داد. استفاده از مداخلات محافظهکارانه عموما به عنوان خط اول درمان توصیه میشود.
هدف از انجام این مرور، خلاصه کردن مرورهای کاکرینی بود که تاثیرات مداخلات محافظهکارانه را در درمان UI در زنان ارزیابی کردند.
کتابخانه کاکرین را تا ژانویه 2021 جستوجو کردیم (CDSR؛ 2021، شماره 1) و هر مرور کاکرین را که شامل مطالعات وارد شده با زنان 18 ساله یا بالاتر با تشخیص بالینی SUI؛ UUI یا MUI بوده و به بررسی یک مداخله محافظهکارانه با هدف بهبود یا درمان UI پرداخته بودند، در مرور گنجاندیم. مطالعاتی را وارد کردیم که یک مداخله محافظهکارانه را با «کنترلکننده» (شامل دارونما (placebo)، عدم-درمان یا مراقبت معمول)، مداخله محافظهکارانه دیگر یا مداخله فعال دیگر، اما غیر-محافظهکارانه، مقایسه کردند. یک گروه ذینفع، انتخاب و سنتز شواهد را به عهده گرفت.
دو نویسنده بررسی اجمالی بهطور مستقل از هم معیارهای ورود را اعمال کرده، دادهها را استخراج و کیفیت مرور را قضاوت کرده، و اختلافات را از طریق بحث حلوفصل کردند. پیامدهای اولیه مورد نظر، درمان یا بهبودی گزارششده توسط بیمار و کیفیت زندگی مختص بیماری بود. خطر سوگیری (bias) را در مرورهای گنجانده شده با استفاده از ابزار ROBIS ارزیابی کردیم. قطعیت شواهد را درون مرورها بر اساس رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) قضاوت کردیم. شواهد مربوط به SUI؛ UUI یا همه انواع UI ترکیبی (AUI) بهطور جداگانه سنتز شدند. گروه AUI شامل شواهد مربوط به شرکتکنندگان مبتلا به MUI، و همچنین از مطالعاتی بود که زنان را با تشخیصهای مختلف (یعنی SUI؛ UUI و MUI) و مطالعاتی که در آنها نوع UI نامشخص بود، ترکیب کردند.
تعداد 29 مرور کاکرین مرتبط را وارد کردیم. هفت مورد بر فیزیوتراپی؛ پنج مورد بر آموزش، مشاوره رفتاری و سبک زندگی؛ یک مورد بر دستگاههای مکانیکی؛ یک مورد بر طب سوزنی و یک مورد بر یوگا متمرکز بودند. چهارده مورد بر مداخلات غیر-محافظهکارانه متمرکز شدند اما آنها را با مداخله محافظهکارانه مقایسه کردند. هیچ مروری شواهد مربوط به درمانهای روانشناختی را سنتز نکرد. تعداد 112 کارآزمایی منحصربهفرد (شامل 8975 زن) وجود داشت که دادههای پیامد اولیه آنها را حداقل در یک آنالیز گنجاندیم.
بیاختیاری استرسی ادرار (14 مرور)
مداخله محافظهکارانه در برابر کنترل: شواهدی با قطعیت متوسط یا بالا وجود داشت که تمرینات عضلات کف لگن (pelvic floor muscle training; PFMT)؛ PFMT به علاوه بیوفیدبک (biofeedback) و جایگذاری مخروطها (cone) نسبت به کنترل برای درمان یا بهبود UI مفیدتر بودند. PFMT و دستگاههای داخل واژینال، کیفیت زندگی را در مقایسه با کنترل بهبود بخشیدند.
یک مداخله محافظهکارانه در برابر مداخله محافظهکارانه دیگر: برای درمان و بهبود UI، شواهدی با قطعیت متوسط یا بالا وجود داشت که: استفاده از پساری (pessary) به اضافه PFMT سودمندتر از پساری بهتنهایی بود؛ PFMT به علاوه مداخله آموزشی مفیدتر از مخروطها بود؛ PFMT تهاجمیتر نسبت به PFMT کمتر-تهاجمی سودمندتر بود؛ و PFMT به علاوه استراتژی پایبندی به درمان سودمندتر از PFMT بهتنهایی بود. شواهدی با قطعیت متوسط یا بالا برای کیفیت زندگی وجود نداشت.
بیاختیاری فوریتی ادرار (پنج مرور)
مداخله محافظهکارانه در برابر کنترل: شواهدی با قطعیت متوسط تا بالا وجود داشت که PFMT به علاوه فیدبک؛ PFMT به علاوه بیوفیدبک، تحریک الکتریکی و تمرین مثانه نسبت به کنترل برای درمان یا بهبود UI مفیدتر بودند. زنانی که از تحریک الکتریکی به همراه PFMT استفاده کردند نسبت به زنان گروه کنترل کیفیت زندگی بالاتری داشتند.
یک مداخله محافظهکارانه در برابر مداخله محافظهکارانه دیگر: برای درمان یا بهبود، شواهدی با قطعیت متوسط وجود داشت که تحریک الکتریکی موثرتر از laseropuncture است. شواهدی با قطعیت متوسط یا بالا وجود داشت مبنی بر اینکه PFMT منجر به کیفیت زندگی بالاتری نسبت به تحریک الکتریکی شده و تحریک الکتریکی به علاوه PFMT منجر به درمان یا بهبودی بهتر و سطح بالاتر کیفیت زندگی نسبت به PFMT بهتنهایی میشود.
همه انواع بیاختیاری ادرار (13 مرور)
مداخله محافظهکارانه در برابر کنترل: شواهدی با قطعیت متوسط تا بالا حاکی از درمان یا بهبودی بهتر با PFMT، تحریک الکتریکی، کاهش وزن و استفاده از مخروطها در مقایسه با کنترل وجود داشت. شواهدی با قطعیت متوسط مبنی بر بهبود کیفیت زندگی با PFMT در مقایسه با کنترل وجود داشت.
یک مداخله محافظهکارانه در برابر مداخله محافظهکارانه دیگر: شواهدی با قطعیت متوسط یا بالا حاکی از درمان یا بهبودی بهتر با PFMT به همراه تمرین مثانه نسبت به تمرین مثانه بهتنهایی وجود داشت. به همین ترتیب، PFMT با نظارت بیشتر از سوی متخصص سلامت فردی موثرتر از تماس/نظارت کمتر و PFMT تهاجمیتر موثرتر از PFMT کمتر-تهاجمی بود. شواهدی با قطعیت متوسط وجود داشت که PFMT به همراه تمرین مثانه منجر به کیفیت بالاتر زندگی نسبت به تمرین مثانه بهتنهایی میشود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.