پیشینه
کودکانی که از نظر ایمنی حداقل به یکی از والدین وابسته هستند، میتوانند هنگام پریشانی در کنار آن والد احساس آرامش کنند و با تکیه بر او بهعنوان یک «پایگاه امن»، بیشتر میتوانند با اطمینان به کشف جهان بپردازند. تحقیقات نشان میدهد که یک وابستگی مطمئن، کودکان را قادر میسازد تا در تمامی جنبههای رشد عملکرد بهتری داشته باشند. بنابراین، ارتقای وابستگی مطمئن، هدف بسیاری از برنامههایی است که قصد دارند از کودکان و خانوادهها در چند سال اول زندگی کودک حمایت کنند. بازخورد ویدئویی شامل نشان دادن لحظات کوتاه والدین از تعامل ویدئویی بین آنها و کودکشان، به منظور تقویت حساسیت آنها نسبت به سیگنالهای آمده از طرف کودک خود، با هدف بهبود وابستگی است.
سوال مطالعه مروری
ارزیابی اثرات بازخورد ویدئویی بر حساسیت والدین و امنیت وابستگی در کودکان زیر پنج سال که در معرض خطر پیامدهای ضعیف قرار دارند، در مقایسه با عدم مداخله (بدون درمان)، یک درمان ساختگی (مانند تماس تلفنی) یا درمان معمول.
مطالعات واردشده
این مطالعه مروری 22 مطالعه را، متشکل از 1889 زوج والد-کودک تصادفیسازی شده یا واحدهای خانوادگی وارد کرد. همه این موارد را نمیتوان در یک متاآنالیز (یک روش آماری برای ترکیب دادهها از چندین مطالعه به منظور دستیابی به یک نتیجهگیری واحد و قویتر) ترکیب کرد. ما دادههای 20 مطالعه (متشکل از 1757 زوج والد-کودک) را برای بررسی اثرات بازخورد ویدئویی بر حساسیت والدین، ترکیب کردیم. ما دادهها را از مطالعات کمتری برای بررسی امنیت وابستگی، استرس والدین، اضطراب والدین و رفتار کودک ترکیب کردیم.
مطالعات واردشده اغلب در کانادا، هلند، انگلستان و ایالات متحده آمریکا انجام شدند. مطالعات تکی در ایتالیا، آلمان، لیتوانی، نروژ و پرتغال انجام شدند.
تقریبا در تمام مطالعات نوعی بودجه خارجی، از یک سازمان خیریه (n = 7) و/یا از نهادهای عمومی (n = 18) گزارش شد.
نتایج
نتایج، شواهدی را از بهبود حساسیت والدین بهدنبال استفاده از بازخورد ویدئویی نشان میدهند. نتایج برای امنیت وابستگی ترکیب شدند: یک متاآنالیز نشان داد که گروه مداخله به شکل مطمئنتری وابسته بودند، در حالیکه متاآنالیز دوم، که قدرت وابستگی را به شیوهای متفاوت اندازهگیری کرد، هیچ شواهدی را مبنی بر تأثیر آنها نشان نداد. هیچ شواهدی مبنی بر تاثیر روی اضطراب یا استرس والدین وجود نداشت. هیچ مطالعهای عملکرد انعکاسی والدین را اندازهگیری نکرد. هیچ شواهد دال بر تاثیر بر رفتار کودک وجود نداشت.
قطعیت مطالعه
ما قطعیت کلی شواهد (میزانی که برمبنای آن معتقدیم نتایج درست یا کافی هستند) را برای حساسیت والدین متوسط، و برای سایر پیامدها پایین یا بسیار پایین ارزیابی کردیم. این بدان معناست که ما بهطور معقولی اطمینان داریم که بازخورد ویدئویی در کوتاهمدت حساسیت والدین را بهبود میبخشد، اما ما از تاثیر آن بر سایر یافتههای خود اطمینان زیادی نداریم.
نتیجهگیریهای نویسندگان
بازخورد ویدئویی ممکن است روش مفیدی برای بهبود حساسیت والدین باشد، اما در حال حاضر شواهدی اندک یا عدم وجود شواهد نشان میدهند که آن باعث بهبود امنیت وابستگی کودک، استرس والدین، اضطراب والدین یا رفتار کودک میشود. تحقیقات بیشتری در مورد اثرات بازخورد ویدئویی بر سایر پیامدها، ازجمله عملکرد انعکاسی والدین، و در پدران مورد نیاز است.
شواهدی با قطعیت متوسط وجود دارد که بازخورد ویدئویی ممکن است حساسیت را در والدین کودکانی که به دلیل طیف وسیعی از مشکلات در معرض خطر ضعیف پیامدهای وابستگی هستند، بهبود بخشد. در حال حاضر در مورد تاثیر بازخورد ویدئویی بر امنیت وابستگی در مقایسه با کنترل، فقط شواهد کمی با قطعیت بسیار پایین وجود دارد: نتایج براساس نوع اندازهگیری مورد استفاده متفاوت بودند، و پیگیری در مدت زمان محدودی انجام شد. شواهدی مبنی بر تاثیر بازخورد ویدئویی بر استرس یا اضطراب والدین وجود ندارد (بهترتیب، شواهد با قطعیت پایین و بسیار پایین). شواهد بیشتری در مورد تاثیر بلندمدت بازخورد ویدئویی بر پیامدهای وابستگی و پیامدهای دورتر مانند رفتار کودکان مورد نیاز است (شواهد با قطعیت بسیار پایین). تحقیقات بیشتری در مورد تاثیر بازخورد ویدئویی بر حساسیت والدین و عملکرد انعکاسی والدین مورد نیاز است، زیرا هیچ مطالعهای این پیامدها را اندازهگیری نکرد. این مطالعه مروری با این واقعیت محدود شده که اکثریت والدین شامل مادران بودند.
کودکانی که از نظر ایمنی حداقل به یکی از والدین وابسته هستند، میتوانند هنگام پریشانی در کنار آن والد احساس آرامش کنند و با تکیه بر او بهعنوان یک «پایگاه امن»، میتوانند با اطمینان به کشف جهان بپردازند. تحقیقات نشان میدهد که یک وابستگی مطمئن، کودکان را قادر میسازد تا در تمامی جنبههای رشد عملکرد بهتری داشته باشند. بنابراین، ارتقای وابستگی مطمئن، هدف بسیاری از مداخلات اخیر است. وابستگی از طریق حساسیت والدین به سیگنالهای پریشانی ناشی از کودک ایجاد میشود. یکی از ابزارهای بهبود حساسیت والدین از طریق بازخورد ویدئویی است، که به والدین لحظات کوتاهی را از تعامل آنها با فرزندانشان نشان میدهد، تا حساسیت و پاسخگویی آنها را نسبت به سیگنالهای کودک تقویت کند.
تعیین اثرات بازخورد ویدئویی بر حساسیت والدین و امنیت وابستگی در کودکان زیر 5 سال که در معرض خطر پیامدهای ضعیف وابستگی قرار دارند.
در نوامبر 2018، ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ CINAHL؛ PsycINFO؛ 9 پایگاه اطلاعاتی دیگر و دو پایگاه ثبت کارآزماییها را جستوجو کردیم. ما همچنین فهرست منابع مطالعات واردشده، مطالعات مروری نظاممند مرتبط، و چندین سایت اینترنتی را بهصورت دستی جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی که اثرات بازخورد ویدئویی را در مقابل عدم درمان، مداخله جایگزین غیرفعال، یا درمان معمول برای حساسیت والدین، عملکرد انعکاسی والدین، امنیت وابستگی و عوارض جانبی در کودکان از بدو تولد تا چهار سال و 11 ماه، ارزیابی کردند.
ما از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم.
این مطالعه مروری، 22 مطالعه را از هفت کشور در اروپا و دو کشور در آمریکای شمالی، با مجموع 1889 زوج والد-کودک تصادفیسازی شده یا واحدهای خانوادگی وارد کرد. مداخلات، والدین کودکان زیر پنج سال را هدف قرار دادند که دچار طیف وسیعی از مشکلات (مانند ناشنوایی یا نارس بودن) بودند، یا با چالشهایی مواجه بودند که آنها را در معرض خطر مسائل مربوط به وابستگی (بهطور مثال، افسردگی والدین) قرار میداد. تقریبا در تمام مطالعات نوعی بودجه خارجی، از یک سازمان خیریه (n = 7) یا از نهادهای عمومی، یا هر دو (n = 18) گزارش شد.
ما بیشتر مطالعات را در اکثر حوزهها، در معرض خطر پایین یا نامشخص سوگیری (bias) در نظر گرفتیم، به استثنای کورسازی شرکتکنندگان و پرسنل، که در آن ما تمامی مطالعات را در معرض خطر بالای سوگیری عملکرد ارزیابی کردیم. برای پیامدهایی که در آن از معیارهای خود گزارشی استفاده شد، از قبیل استرس و اضطراب والدین، ما تمامی مطالعات را در معرض خطر بالای سوگیری برای کورسازی ارزیابیکنندگان پیامد در نظر گرفتیم .
حساسیت والدین. یک متاآنالیز از 20 مطالعه (1757 زوج والد-کودک)، شواهدی را از بازخورد ویدئویی نشان داد که حساسیت والدین را در مقایسه با کنترل یا عدم مداخله، پس از زمان مداخله تا پیگیری ششماهه بهبود بخشید (تفاوت میانگین استانداردشده (SMD): 0.34؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.20 تا 0.49؛ شواهد با قطعیت متوسط). اندازه اثر مشاهدهشده بهطور مطلوبی با مداخلات مشابه مقایسه میشود.
عملکرد انعکاسی والدین. هیچ مطالعهای این پیامد را گزارش نکرد.
امنیت وابستگی. متاآنالیز دو مطالعه (166 زوج والد-کودک) نشان داد که بازخورد ویدئویی شانس وابستگی ایمن را، که با استفاده از روش وضعیت عجیب (Strange Situation Procedure) در زمان پس از مداخله اندازهگیری شد، افزایش داد (نسبت شانس (OR): 3.04؛ 95% CI؛ 1.39 تا 6.67؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین). متاآنالیز دوم از دو مطالعه (131 زوج والد-کودک) که امنیت وابستگی را با استفاده از یک معیار متفاوت (وابستگی نوع Q) ارزیابی کرد، هیچ تاثیری را از بازخورد ویدئویی در مقایسه با گروه مقایسهکنندگان نشان نداد (SMD: 0.02؛ 95% CI؛ 0.33- تا 0.38؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین).
عوارض جانبی هشت مطالعه (537 زوج والد-کودک)، دادهها را در پس از مداخله یا پیگیری کوتاهمدت با یک متاآنالیز از استرس والدین ارائه کرده، و دو مطالعه (311 زوج والد-کودک)، دادههای پیگیری کوتاهمدت را با یک متاآنالیز از اضطراب والدین ارائه دادند. هیچ تفاوتی بین گروههای مداخله و مقایسهکننده برای هر دو پیامد وجود نداشت. برای استرس والدین، SMD بین بازخورد ویدئویی و کنترل معادل 0.09- (95% CI؛ 0.26- تا 0.09، شواهد با قطعیت پایین) بود، در حالیکه SMD برای اضطراب والدین معادل 0.28- بود (95% CI؛ 0.87- تا 0.31؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین).
رفتار کودک. متاآنالیز دو مطالعه (119 زوج والدین-کودک) در پیگیری بلندمدت، هیچ شواهدی را در مورد اثربخشی بازخورد ویدئویی بر رفتار کودک نشان نداد (SMD: 0.04؛ 95% CI؛ 0.33- تا 0.42؛ شواهد با قطعیت بسیار پایین).
یک متاآنالیز تعدیلکننده هیچ شواهدی را از تاثیر بر سه متغیر از پیش تعیین شده (نوع مداخله، تعداد جلسات بازخورد و فرد مراقب شرکتکننده)، زمانیکه به طور مشترک مورد آزمایش قرار گرفتند، نشان نداد. با اینحال، جنسیت والدین (هر دو والد در مقابل فقط مادران یا فقط پدران) بهطور بالقوه دارای یک اثر تعدیل منفی معنیدار از نظر آماری هستند، هرچند فقط در α (آلفا) = 0.1.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.