پیشینه
هر ساله حداقل یک سوم افراد مسن بالای 65 سالی که در جامعه زندگی میکنند، دچار سقوط میشوند. پیش از این مشخص شده بود تمریناتی که با هدف تعادل، شیوه راه رفتن و قدرت عضلانی انجام میشوند از افتادن این افراد پیشگیری میکنند.
هدف مطالعه مروری
ارزیابی تاثیرات (مزایا و آسیبها) مداخلات ورزشی برای پیشگیری از افتادن افراد مسنی که در جامعه زندگی میکنند.
تاریخ جستوجو
ما منابع علمی مراقبت سلامت را به منظور دستیابی به گزارشهای کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده مرتبط به این مرور تا 2 می 2018 جستوجو کردیم. در این مطالعات، افراد به صورت تصادفی گروهبندی شده بودند تا یکی از دو یا چند مداخله مورد مقایسه را در مطالعه دریافت کنند. تخصیص افراد به گروهها به صورت تصادفی کمک میکند تا اطمینان حاصل شود جمعیتهای شرکتکننده در گروههای مداخله مشابه هستند.
ویژگیهای مطالعه
این مرور شامل 108 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده با 23,407 شرکتکننده است. این مطالعات در 25 کشور انجام شده بودند. بهطور میانگین، شرکتکنندگان 76 ساله و 77% زن بودند.
قطعیت شواهد
خطر سوگیری (bias) در اکثر کارآزماییها نامشخص یا بالا بود، که عمدتا ناشی از عدم کورسازی شرکتکنندگان و پرسنل کارآزمایی نسبت به مداخلات بود. این امر میتواند بر نحوه انجام کارآزمایی و ارزیابی پیامد تاثیر بگذارد. قطعیت شواهد در رابطه با تاثیر کلی ورزش بر نرخ افتادن بالا بود. خطر شکستگی، بستری شدن، مراقبتهای پزشکی و حوادث جانبی به خوبی گزارش نشده بودند و در مواردی که گزارشی وجود داشت، قطعیت شواهد پائین یا بسیار پائین بود. این موضوع منجر به عدم قطعیت در نتیجهگیریهای برگرفته از شواهد برای این پیامدها میشود.
نتایج کلیدی
هشتادویک کارآزمایی، ورزش (همه انواع) را در برابر یک مداخله کنترل مقایسه کرده بودند که به نظر نمیرسد نرخ سقوط را در افرادی که در جامعه زندگی میکنند (که اخیرا نیز از بیمارستان ترخیص نشده باشند) کاهش دهد. ورزش تعداد سقوطها را در طول زمان تا حدود یک چهارم کاهش میدهد (23% کاهش). به عنوان مثال، این دادهها نشان میدهند در صورتی که میان 1000 فردی که بیش از یک سال پیگیری شدهاند 850 مورد سقوط رخ دهد، ورزش باعث میشود تعداد موارد سقوط 195 مورد کمتر شود. ورزش همچنین در مقایسه با کنترل، تعداد افرادی را که دچار یک یا چند سقوط شده بودند (تعداد افرادی که سقوط میکنند) در حدود یک ششم (15%) کاهش میدهد. به عنوان مثال، در صورتی که در 1000 فردی که طی یک سال پیگیری شدهاند 480 فرد دچار سقوط شوند، ورزش باعث میشود 72 فرد کمتر دچار سقوط شوند. در کارآزماییهایی که افراد پرخطر را برای افتادن انتخاب کرده بودند و آنهایی که این افراد را انتخاب نکرده بودند، تاثیر ورزش بر سقوط افراد یکسان بود.
ما دریافتیم که ورزشهایی که عمدتا تمرینهای تعادلی و عملکردی هستند، در مقایسه با یک گروه کنترل، میتوانند نرخ سقوط افراد را کاهش دهند. برنامههایی که شامل انواع مختلف ورزش میشوند (عمدتا تمرینهای تعادلی و عملکردی به همراه تمرینهای مقاومتی) ممکن است بتوانند نرخ سقوط را کاهش دهند، تای چی نیز احتمالا تعداد موارد سقوط را کاهش میدهد. ما شواهد کافی را برای تعیین تاثیر برنامههای ورزشی که عمدتا تحت عنوان تمرینات مقاومتی، رقص، یا پیادهروی شناخته میشوند، نیافتیم. برای تعیین تاثیر برنامههایی که عمدتا شامل ورزشهای انعطاف پذیری یا استقامتی میشوند، هیچ شواهدی نیافتیم.
در رابطه با پیامدهای دیگری غیر از سقوط شواهد کمتری وجود داشت. ورزش میتواند در مقایسه با کنترل، تعداد افرادی را که دچار شکستگی میشوند، تا بیش از یک چهارم (27%) کاهش دهد. با این وجود، برای تایید این مساله لازم است مطالعات بیشتری انجام شود. ورزش میتواند خطر سقوطی را که به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشد نیز کاهش دهد. برای تعیین تاثیر ورزش بر خطر سقوطی که نیاز به بستری در بیمارستان داشته باشد، شواهد کافی پیدا نکردیم. ورزش ممکن است تفاوت بسیار کمی در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت ایجاد کند. شواهد مربوط به حوادث جانبی مرتبط با ورزش نیز محدود بود. حوادث جانبی، در مواردی که گزارش شده بود، عمدتا غیر-جدی بودند و ماهیت عضلانیاسکلتی داشتند؛ به استثنای یک کارآزمایی، که یک مورد شکستگی استرسی لگن و فتق را گزارش کرده بود.
برنامههای ورزشی نرخ سقوط و تعداد افراد مسنی را که در جامعه زندگی کرده و دچار سقوط میشوند، کاهش میدهند (شواهد با قطعیت بالا). تاثیرات چنین برنامههای ورزشی برای سایر پیامدها به جز سقوط نامطمئن است. تا جایی که گزارش شده بود، حوادث جانبی عمدتا غیر-جدی بودند.
برنامههای ورزشی که نرخ سقوط را کاهش میدهند عمدتا شامل تمرینات تعادلی و عملکردی هستند، در حالی که برنامههایی که احتمال دارد منجر به کاهش نرخ سقوط شوند، شامل طبقهبندیهای مختلفی از ورزشها میشوند (خصوصا تمرینات تعادلی و عملکردی به همراه تمرینات مقاومتی). تای چی نیز ممکن است از افتادن پیشگیری کند اما از تاثیر تمرینات مقاومتی (به غیر از تمرینات تعادلی و عملکردی)، رقص یا قدم زدن بر نرخ سقوط، نامطمئن هستیم.
هر ساله حداقل یک سوم افراد مسن بالای 65 سالی که در جامعه زندگی میکنند، دچار سقوط میشوند. نشان داده شده که ورزشهایی که با هدف تعادل، نحوه راه رفتن و قدرت عضلانی انجام میشوند، از افتادن این افراد پیشگیری میکنند. با توجه به پیامدهای قابل توجه طولانیمدتی که افتادن و آسیبهای ناشی از افتادن در درازمدت به همراه دارد، یک ترکیب بهروز شده از شواهد مهم است.
ارزیابی تاثیرات (مزایا و آسیبها) مداخلات ورزشی برای پیشگیری از افتادن افراد مسنی که در جامعه زندگی میکنند.
ما تا تاریخ 2 می 2018، در CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ سه بانک اطلاعاتی دیگر و دو پایگاه ثبت کارآزماییها به جستوجو پرداختیم؛ همچنین به منظور دستیابی به مطالعات بیشتر به بررسی فهرست منابع و تماس با نویسندگان مطالعات پرداختیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد مرور کردیم که تاثیر انواع ورزش را به عنوان یک مداخله واحد بر نرخ افتادن افراد بالای 60 سالی که در جامعه زندگی میکردند، مورد بررسی قرار داده بودند. کارآزماییهایی را که بر شرایط خاصی نظیر سکته مغزی تمرکز کرده بودند، از مرور خارج کردیم.
از روشهای استاندارد روششناسی مورد انتظار کاکرین استفاده کردیم. پیامد اولیه ما نرخ سقوط بود.
ما 108 RCT را با 23,407 شرکتکننده از 25 کشور که در جامعه زندگی میکردند، وارد مرور کردیم. نه مورد RCT-خوشهای وجود داشت. بهطور میانگین، شرکتکنندگان 76 ساله و 77% زن بودند. خطر سوگیری (bias) در اکثر کارآزماییها برای یک یا چند مورد، نامشخص یا بالا بود. نتایج حاصل از چهار کارآزمایی که روی افرادی انجام شده بود که اخیرا از بیمارستان ترخیص شده و از مقایسههای تمرینات ورزشی مختلف، در اینجا توضیح داده نشده است.
ورزش (همه انواع) در برابر گروه کنترل
هشتادویک کارآزمایی (19,684 شرکتکننده) تمرینات ورزشی (همه انواع) را با گروه مداخله کنترل (مواردی که بهنظر نمیرسد نرخ سقوط افراد را کاهش دهند) مقایسه کرده بودند. ورزش نرخ سقوط را تا 23% کاهش میدهد (نسبت نرخ (RaR): 0.77؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.71 تا 0.83؛ 12,981 شرکتکننده؛ 59 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). بر اساس خطر مشخص (illustrative risk) 850 مورد سقوط در 1000 فردی که برای بیش از یک سال تحت پیگیری قرار گرفته بودند، (دادهها بر اساس دادههای خطر گروه کنترل حاصل از 59 مطالعه)، این نرخ معادل 195؛ (95% CI؛ 144 تا 246) مورد سقوط کمتر در گروه ورزش بود. تمرینات ورزشی همچنین تعداد افرادی را که دچار یک یا چند سقوط شده بودند تا 15% کاهش داد (خطر نسبی (RR): 0.85؛ 95% CI؛ 0.81 تا 0.89؛ 13,518 شرکتکننده؛ 63 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). بر اساس خطر مشخص 480 مورد افتادن در 1000 فردی که برای بیش از یک سال تحت پیگیری قرار گرفته بودند (دادهها بر اساس دادههای خطر گروه کنترل حاصل از 63 مطالعه)، این نرخ معادل 72؛ (95% CI؛ 52 تا 91) مورد سقوط کمتر در گروه ورزش بود. در تجزیهوتحلیل زیرگروهها در کارآزماییهایی که شرکتکنندگانشان از گروه پرخطر برای سقوط انتخاب شده یا نشده بودند، هیچ شواهدی از وجود تفاوت در رابطه با تاثیر بر پیامد سقوط در هیچ یک از این دو گروه وجود نداشت.
یافتههای مربوط به پیامدهای دیگر کمتر قابل اعتماد هستند، چرا که منعکس کننده تعداد نسبتا کم مطالعات و شرکتکنندگان است. ورزش ممکن است باعث کاهش تعداد افرادی شود که دچار یک یا چند شکستگی ناشی از سقوط میشوند (RR: 0.73؛ 95% CI؛ 0.56 تا 0.95؛ 4047 شرکتکننده؛ 10 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین) و نیز تعداد افرادی که دچار یک یا چند مورد سقوط میشوند که نیاز به مراقبت پزشکی دارد (RR: 0.61؛ 95% CI؛ 0.47 تا 0.79؛ 1019 شرکتکننده؛ 5 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین). تاثیر ورزش بر تعداد افرادی که دچار یک یا چند مورد سقوط نیازمند بستری در بیمارستان میشوند، مشخص نیست (RR: 0.78؛ 95% CI؛ 0.51 تا 1.18؛ 1705 شرکتکننده؛ 2 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). ورزش ممکن است تفاوت مهم اندکی در کیفیت زندگی مرتبط با سلامت داشته باشد: تبدیل (conversion) نتایج تجمعی (تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD): 0.03-؛ 95% CI؛ 0.10- تا 0.04؛ 3172 شرکتکننده؛ 15 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین) با مقیاسهای EQ-5D و SF-36 نشان داد که 95% CIهای مربوطه بسیار کوچکتر از حداقل تفاوتهای معنادار برای هر دو مقیاس بودند.
در 27 کارآزمایی (6019 شرکتکننده) تا حدی حوادث جانبی گزارش شده بود، اما فقط در یک کارآزمایی در هر دو گروه ورزش و کنترل بهطور دقیق پایش شده بود. چهارده کارآزمایی هیچ حادثه جانبی را گزارش نکرده بودند. به جز دو حادثه جانبی جدی (یک شکستگی استرسی (stress fracture) لگنی و یک مورد عمل جراحی فتق اینگوئینال) که در یک کارآزمایی گزارش شده بود، باقی حوادث جانبی غیر-جدی بودند و عمدتا ماهیت عضلانیاسکلتی داشتند. میانه حوادث، سه رویداد (بین 1 تا 26) در گروههای ورزش بود.
انواع مختلف ورزش در برابر گروه کنترل
اشکال مختلف ورزش تاثیرات مختلفی روی سقوط داشتند (تست برای تفاوتهای زیرگروهی، نرخ سقوط: 0.004 = P؛ I² = 71%). در مقایسه با گروه کنترل، ورزشهای تعادلی و عملکردی نرخ سقوط را تا 24% کاهش میدهند (RaR: 0.76؛ 95% CI؛ 0.70 تا 0.81؛ 7920 شرکتکننده؛ 39 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا) و تعداد افرادی که یک یا چند سقوط را تجربه کرده بودند را تا 13% کاهش میدهند (RR: 0.87؛ 95% CI؛ 0.82 تا 0.91؛ 8288 شرکتکننده؛ 37 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). انواع مختلفی از ورزش (عمدتا ورزشهای تعادلی و عملکردی به علاوه تمرینات مقاومتی) احتمالا نرخ سقوط را به نرخ 34% کاهش میدهند (RaR: 0.66؛ 95% CI؛ 0.50 تا 0.88؛ 1374 شرکتکننده؛ 11 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط) و تعداد افرادی را که دچار یک یا چند سقوط میشوند، تا 22% کاهش میدهند (RR: 0.78؛ 95% CI؛ 0.64 تا 0.96؛ 1623 شرکتکننده؛ 17 مطالعه؛ شواهد با قطعیت متوسط). ورزش تای چی (Tai Chi) میتواند نرخ سقوط را تا 19% کاهش دهد (RaR: 0.81؛ 95% CI؛ 0.67 تا 0.99؛ 2655 شرکتکننده؛ 7 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین) و همچنین تعداد افرادی را که سقوط کرده بودند تا 20% کاهش خواهد داد (RR: 0.80؛ 95% CI؛ 0.70 تا 0.91؛ 2677 شرکتکننده؛ 8 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بالا). تاثیر برنامههایی که عمدتا تمرینات مقاومتی هستند، یا برنامههای رقص یا پیادهروی بر نرخ سقوط و تعداد افرادی که دچار سقوط میشوند، نامطمئن است. هیچ یک از کارآزماییها تاثیر ورزشهای انعطافپذیری یا استقامتی را در برابر گروه کنترل مقایسه نکرده بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.