پیشینه
کودکانی که در مدرسه خوب عمل میکنند، مراقبینی دارند که به یادگیری آنها علاقهمند هستند و آنها را به خواندن و حل مسائل تشویق میکنند و این امر را به بهترین شکل ممکن انجام میدهند. مراقبینی که در جوامع حمایتی زندگی میکنند، اغلب فراهم کردن این نوع فرزندپروری را نسبت به آنهایی که منزویتر هستند، آسانتر میدانند. همکاری خانوادهها و مدارس با هم – که به نام FAST یا Families and Schools Together شناخته میشود – برنامهای است که طراحی شده تا به والدین کمک کند به فرزندانشان در انجام دادن خوب تکالیف مدرسه کمک کنند. هدف این برنامه، این است که از طریق بهبود روابط بین خانوادهها و مدارس، تقویت حمایت برای خانوادهها، و رفع مشکلاتی مانند فقر، بیماری روانی، و سوءمصرف مواد، مشکلاتی را که مانع از ارائه حمایت مورد نیاز فرزندان از سوی والدین میشوند، مدیریت کنند. پنج نسخه مختلف از FAST برای خانوادههای کودکان در سنین مختلف تهیه شده است.
سوال مطالعه مروری
آیا برنامه همکاری خانوادهها و مدارس با هم (FAST) پیامدهای کودکان و خانوادههای آنها را بهبود میبخشد؟
ویژگیهای مطالعه
ما 10 مطالعه تصادفیسازی و کنترل شده (مطالعاتی که در آنها مدارس با روشی شبیه به پرتاب سکه، برای انجام FAST یا ادامه دادن به شیوه معمول اختصاص داده شدند) را با مجموع بیش از 9000 کودک و خانوادههای آنها یافتیم.
نه مورد از این مطالعات در USA انجام شده و توسط سازمانهای دولت فدرال US حمایت مالی دریافت کردند. یک مطالعه در UK انجام شد. سن کودکان بین پنج تا نه سال بود و بیشتر کودکان ساکن USA، عضو یک گروه اقلیت نژادی یا قومیتی بودند. پسران و دختران به میزان تقریبا برابر حضور داشتند. در اکثر مطالعات، FAST پس از پایان روز مدرسه در مدارس کودکان ارائه شد، اگرچه در برخی از مطالعات، در خارج از مدرسه (برای مثال در یک مرکز اجتماعی) ارائه شد. کارآزماییها حدود هشت هفته طول کشیدند و معمولا اثرات FAST را در مقایسه با عدم مداخله اضافی بررسی کردند. شواهد تا دسامبر 2018 موجود است.
نتایج
متاآنالیز، یک روش آماری برای ترکیب دادههای بهدست آمده از چندین مطالعه برای رسیدن به یک نتیجهگیری واحد و قویتر است. ما در متاآنالیز اندازهگیری تاثیر FAST برای کودکان بین پنج و هشت سال، توانستیم از دادههای نه مطالعه استفاده کنیم. اگرچه مطالعات مجزا، یافتههای مثبت اندکی را گزارش کردند، شواهد کمی وجود داشت که نشان میداد شرکت در برنامه FAST منجر به بهبودهای مهمی در پیامدهای اولیه عملکرد مدرسه کودک، سوءمصرف مواد والدین، یا استرس والدین میشود. هیچ مطالعهای پیامدهای جانبی کودک را اندازهگیری نکرد. علاوه بر این، شواهد کمی وجود داشت که نشان میداد FAST منجر به بهبودهای مهم در رفتار کودک یا روابط خانوادگی میشود.
کیفیت مطالعه
ما در مطالعات وارد شده، قطعیت شواهد مربوط به پیامدهای عمده مرور را در معرض خطر متوسط یا پائین قضاوت کردیم. وارد نکردن همه خانوادهها در تجزیهوتحلیل پیامدها (فرسایش (attrition) و سوگیری (bias) احتمالی در به کارگیری خانوادهها در کارآزماییها، اصلیترین محدودیت در این شواهد بود.
نتیجهگیریهای نویسندگان
قطعیت شواهد مربوط به اثربخشی اختصاص یافتن به FAST، متوسط تا پائین است و نشان نمیدهد که اختصاص یافتن به FAST، منافع مهمی را برای دانشآموزان و خانوادههای آنها به همراه داشته باشد.
با توجه به این نتایج، حمایت از این ادعا دشوار است که تخصیص به FAST با پیامدهای مثبت مهمی برای کودکان و والدین آنها همراه است.
والدین و مراقبین، تاثیر عمدهای در یادگیری و پیشرفت کودکان از بدو تولد، طی سالهای مدرسه و در دوران بزرگسالی دارند. مشارکت والدین در امر آموزش شامل فراهم کردن محیطی امن برای یادگیری، تحریک فکری، انتقال هنجارها و ارزشهای اجتماعی، شکل دادن به انعطافپذیری کودک از طریق پرورش سواد و حل مساله و تقویت آرزوهای شخصی و اجتماعی است. ارائهدهندگان آموزش رسمی، بهطور فزایندهای در حال شناخت نقش اولیه والدین، مراقبین و خانواده گستردهتر و همچنین همسالان و محیط در شکلگیری آموزش، سلامت و تجربیات زندگی کودکان هستند.
ارزیابی اثربخشی برنامه همکاری خانوادهها و مدارس با هم (families and schools together; FAST) در بهبود پیامدهای مربوط به کودکان و خانوادههای آنها.
بین اکتبر 2018 و دسامبر 2018، ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ PsycINFO؛ 11 پایگاه اطلاعاتی اضافی و سه پایگاه ثبت کارآزمایی را جستوجو کردیم. فهرست منابع مطالعات وارد شده و گزارشها و مرورهای مربوطه را بهصورت دستی جستوجو کردیم، با توسعهدهندگان برنامه و محققان مستقل تماس گرفتیم، و وبسایتهای مربوطه را برای شناسایی سایر مطالعات مناسب جستوجو کردیم.
کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی را وارد کردیم که تاثیرات FAST را نسبت به فهرست انتظار، خدمات معمول یا جایگزین، یا عدم مداخله بر پیامدهای مربوط به کودکان (از بدو تولد تا تکمیل آموزش اجباری) و خانوادههای آنها بررسی کردند.
حداقل دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم رکوردهای بهدست آمده را از جستوجو از نظر ارتباط ارزیابی کردند. یک نویسنده مرور (JV) با کمک نویسنده مستقل دوم مرور (AF؛ DK یا SL)، دادهها را از مطالعات مناسب استخراج کرد. نویسندگان مرور برای حل اختلافات با یکدیگر مشورت کردند. ما از یک مدل اثر ثابت برای متاآنالیز استفاده کردیم. ما نتایج را بهصورت تفاوتهای میانگین استاندارد شده (SMDs) ارائه کردیم زیرا تمام پیامدها دارای مقیاس پیوسته بودند، و ما آنها را به همراه 95% فاصله اطمینان (CI) ارائه دادیم. ما از رویکرد GRADE (درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی) برای ارزیابی قطعیت شواهد مربوط به هر پیامد استفاده کردیم.
ما 10 RCT کامل را شناسایی کردیم که اکثر آنها نسبتا جدید بودند (2007 یا پس از آن) و با حداقل مقداری مشارکت از سوی توسعهدهنده مداخله یا سازمان FAST انجام شدند. نه مورد از 10 کارآزمایی از USA بود؛ کارآزمایی دیگر از UK بود. کودکان کم سن بودند (5 تا 9 سال؛ میانگین سنی تقریبا 6 سال)، و بنابراین، در حالیکه در گزارشها اینگونه نامگذاری نشدند، ارزیابیها شامل چیزی بود که گاهی «FAST کودکان» (Kids FAST) و گاهی «FAST در سطح ابتدایی» (Elementary Level FAST) نامیده میشود). در میان مطالعات انجام شده در USA، حداقل 62% از شرکتکنندگان عضو یک گروه اقلیت نژادی/قومی (شایعترین آنها، آمریکایی آفریقایی یا لاتین) بودند. معمولا FAST بعد از روز مدرسه در مدارس ارائه شد. کارآزماییها تقریبا هشت هفته طول کشیدند و معمولا تاثیرات FAST را نسبت به عدم مداخله اضافی بررسی کردند. بیشتر مطالعات از سازمانهای دولت فدرال US حمایت مالی دریافت کردند. ما قطعیت شواهد موجود را در مطالعات وارد شده برای پیامدهای اصلی مرور متوسط یا پائین قضاوت کردیم. وارد نکردن همه خانوادهها در تجزیهوتحلیل پیامدها (فرسایش (attrition) و سوگیری (bias) احتمالی در به کارگیری خانوادهها در کارآزماییها، اصلیترین محدودیت در این شواهد بود.
ما بیش از 9000 کودک و خانواده آنها را حداقل در یک متاآنالیز وارد کردیم. نتایج زیر مربوط به متاآنالیز دادهها در پیگیری طولانیمدت است.
پیامدهای اولیه
چهار مطالعه (تقریبا 6276 کودک) عملکرد مدرسه کودک را در پیگیری طولانیمدت ارزیابی کردند. اندازه اثر بسیار کوچک بود و CI، دربرگیرنده تاثیراتی که در صورت واقعی بودن، نشاندهنده اثرات مثبت یا منفی احتمالی مهمی باشند، چنانچه از دیدگاه فردی بررسی شوند، نبود (SMD: -0.02؛ 95% CI؛ 0.11- تا 0.08). ما قطعیت شواهد مربوط به این پیامد را در سطح متوسط ارزیابی کردیم. هیچ مطالعهای عوارض جانبی کودکان، سوءمصرف مواد توسط والدین، یا استرس والدین را ارزیابی نکرد.
پیامدهای ثانویه
گزارشهای والدین از رفتار درونی کودک (SMD: -0.03؛ 95% CI؛ 0.11- تا 0.17؛ 4 RCT؛ حدود 908 کودک؛ شواهد با قطعیت پائین) و روابط خانوادگی (SMD: 0.08؛ 95% CI؛ 0.03- تا 0.19؛ 4 RCT؛ حدود 2569 کودک؛ شواهد با قطعیت متوسط) منجر به ایجاد CIهایی شد که دربرگیرنده تاثیراتی (در صورت واقعی بودن) نبودند که نشاندهنده اثرات مثبت یا منفی مهم احتمالی باشد.
با این حال، CI مربوط به گزارشهای والد از رفتار بیرونی کودک، دربرگیرنده تاثیراتی (در صورت واقعی بودن) احتمالا به اندازه کافی بزرگ بود که مهم باشند (SMD: -0.19؛ 95% CI؛ 0.32- تا 0.05-؛ 4 RCT؛ حدود 754 کودک؛ شواهد با قطعیت پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.