چرا تشخیص مننژیت حاد از طریق معاینه فیزیکی مهم است؟
مننژیت، التهاب بافتی است که از مغز و طناب نخاعی (مننژها) محافظت می‌کند. مننژیت حاد، به‌ویژه مننژیت باکتریایی و توبرکولار، به‌طور بالقوه تهدیدکننده زندگی است، و به تشخیص سریع و درمان زودهنگام نیاز دارد.
تشخیص معمولا نیازمند آنالیز و بررسی مایع مغزی‌نخاعی جمع شده توسط پونکسیون کمری است. پونکسیون کمری، وارد کردن یک سوزن بین استخوان‌های ستون فقرات کمری است. این پروسیجر یک تست تهاجمی است که می‌تواند باعث ایجاد سردرد شود.
اگر معاینه فیزیکی بتواند به‌طور دقیقی احتمال مننژیت حاد را رد کند، می‌توان از انجام پونکسیون کمری در بیماران جلوگیری کرد. با این حال، معاینات فیزیکی مرسوم در افراد مشکوک به مننژیت، از جمله ناتوانی در خم کردن گردن به جلو (سفتی پشت گردن (nuchal rigidity))، احتمال مننژیت حاد را رد نمی‌کنند.
هدف از این مرور چیست؟
هدف ما تخمین میزان دقت تست تشدید سردرد هنگام حرکت در تشخیص مننژیت حاد در شرایط اضطراری بود. تشدید سردرد هنگام حرکت در مقایسه با تست‌های دیگر، یک معاینه فیزیکی جدید (1991) و کمتر شناخته شده است. تشدید سردرد هنگام حرکت به معنای بدتر شدن سردرد با چرخش سر در حالت افقی دو یا سه بار در ثانیه است.
چه چیزی در این مرور مورد بررسی قرار گرفت؟
ما استفاده از تست تشدید سردرد هنگام حرکت را روی افراد مبتلا به مننژیت بالقوه حاد در شرایط اضطراری بررسی کردیم.
نتایج اصلی این مرور چه هستند؟
ما نه مطالعه را شامل 1161 شرکت‌کننده که با مننژیت بالقوه حاد مراجعه کردند، وارد کردیم. پنج مطالعه فقط بزرگسالان، و چهار مطالعه هم بزرگسالان و هم کودکان را وارد کردند. به دلیل کمبود داده، نتوانستیم تجزیه‌وتحلیل جداگانه‌ای را برای بزرگسالان و کودکان انجام دهیم.
ما چقدر به نتایج این مرور اطمینان داریم؟
به‌نظر می‌رسد که تست تشدید سردرد هنگام حرکت برای رد تشخیص مننژیت حاد به اندازه کافی حساس نیست.
نتایج این مرور برای چه کسانی اعمال می‌شود؟
افرادی که مبتلا به مننژیت حاد بالقوه هستند. اکثر مطالعات با هدف بررسی شرایط اضطراری انجام شدند، بنابراین مشخص نیست انجام این تست در شرایط مراقبت‌های اولیه موثر است یا خیر. بیشتر مطالعات شامل بزرگسالان یا نوجوانان بودند؛ جوان‌ترین شرکت‌کننده 13 سال داشت. هیچ شواهدی مبنی بر کاربرد این تست برای کودکان وجود ندارد.
کاربردهای این مرور چه هستند؟
حتی در مواردی که تست تشدید سردرد هنگام حرکت منفی باشد، باز هم احتمال وجود مننژیت حاد وجود دارد.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
برای یافتن مطالعات منتشر شده تا 27 اپریل 2020 به جستوجو پرداختیم.
تست تشدید سردرد هنگام حرکت ممکن است تشخیص مننژیت را در شرایط اضطراری رد کند، اما شواهدی با کیفیت بالا برای حمایت از استفاده از این تست وجود ندارد. حتی در مواردی که تست تشدید سردرد هنگام حرکت منفی باشد، باز هم احتمال وجود مننژیت حاد وجود دارد. این مرور احتمال ناهمگونی را تشخیص داد. با این حال، عواملی که به ناهمگونی کمک می‌کنند کاملا شناخته شده نیستند، و باید در پژوهش‌های آینده مورد توجه قرار گیرند.
مننژیت التهاب مننژها، لایه‌هایی که از مغز و طناب نخاعی محافظت می‌کنند، است. مننژیت حاد یک بیماری اضطراری است که طی چند ساعت تا چند روز پیشرفت می‌کند. تاخیر در درمان آن می‌تواند منجر به بروز پیامدهای جدی شود.
التهاب مننژها از طریق آنالیز مایع مغزی‌نخاعی ارزیابی می‌شود. شناسایی پاتوژن در مایع مغزی‌نخاعی روش دیگری برای تشخیص مننژیت است. مایع مغزی‌نخاعی با انجام یک پونکسیون کمری، که یک تست تهاجمی است، جمع‌آوری می‌شود، و اگر معاینه فیزیکی تشخیص مننژیت را رد کند، می‌توان از انجام آن جلوگیری کرد. با این حال، اکثر معاینات فیزیکی، مانند سفتی پشت گردن (nuchal rigidity)، تست کرنیگ (Kernig's test)، و تست برودزینسکی (Brudzinski's test)، برای رد کامل مننژیت به اندازه کافی حساس نیستند.
تست تشدید سردرد هنگام حرکت (jolt accentuation of headache) یک معاینه فیزیکی جدید و کمتر شناخته شده است، که تحریک مننژ را ارزیابی می‌کند. در صورتی که سردرد با چرخش سر در حالت افقی دو یا سه بار در ثانیه بدتر شود، این تست مثبت در نظر گرفته می‌شود. یک مطالعه مشاهده‌ای در سال 1991 در ابتدا حساسیت بالای این معاینه را برای پیش‌بینی پلئوسیتوز (pleocytosis) گزارش کرد. پلئوسیتوز، افزایش غیر-طبیعی تعداد گلبول‌های سفید در مایع مغزی‌نخاعی، یک شاخص پذیرفته شده از عفونت یا التهاب سیستم عصبی است. بنابراین تست تشدید سردرد هنگام حرکت ممکن است مننژیت را بدون استفاده از پونکسیون کمری به‌طور دقیقی رد کند. با این حال، مطالعات مقطعی اخیر، دقت تشخیصی متغیری را گزارش کرده‌اند.
تخمین دقت تشخیصی تست تشدید سردرد هنگام حرکت در تشخیص مننژیت حاد در شرایط اضطراری. اهداف ثانویه: بررسی منابع ناهمگونی، از جمله جمعیت مطالعه، وضعیت بیمار، و انواع مننژیت.
پایگاه ثبت مرکزی کارآزمایی‌های کنترل شده کاکرین (CENTRAL)؛ MEDLINE (Ovid) و EMBASE (Elsevier) را تا 27 اپریل 2020 جستوجو کردیم. ما ClinicalTrials.gov؛ پلت‌فرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت، و Ichushi-Web Version 5.0 را تا 28 اپریل 2020 جستوجو کردیم.
مطالعات مقطعی را وارد کردیم که دقت تشخیصی تست تشدید سردرد هنگام حرکت را در افراد مشکوک به مننژیت در شرایط اضطراری ارزیابی کردند. ما شرکت‌کنندگان را با هر سن و با هر درجه‌ای از شدت بیماری وارد کردیم. مننژیت باید با هر استاندارد مرجع، مانند پلئوسیتوز مایع مغزی‌نخاعی، اثبات وجود عوامل ایجاد کننده، یا اتوپسی (کالبدشکافی) تشخیص داده شود.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم داده‌های مطالعه را گردآوری کردند. کیفیت روش‌شناسی مطالعات را با استفاده از معیارهای QUADAS-2 ارزیابی کردیم. در جایی که انجام متاآنالیز امکان‌پذیر بود، برای به دست آوردن تخمین‌های خلاصه حساسيت و ويژگی، از مدل اثرات تصادفی دو متغیره (bivariate) استفاده کردیم. تجزیه‌وتحلیل حساسیت را برای تائید قدرت پیامدها انجام دادیم. قطعیت شواهد را با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی کردیم.
ما نه مطالعه را وارد کردیم (1161 شرکت‌کننده). پنج مطالعه فقط بزرگسالان را وارد کردند. چهار مطالعه شامل بزرگسالان و کودکان بودند؛ با این حال، نسبت آن‌ها به یکدیگر در سه مورد از این مطالعات گزارش نشد. جوان‌ترین کودک گزارش شده در این مطالعات، 13 سال داشت. هیچ مطالعه‌ای وجود نداشت که فقط شامل کودکان باشد.
استاندارد مرجع در هشت مطالعه پلئوسیتوز، و در یک مطالعه ترکیبی از پلئوسیتوز و افزایش پروتئین در مایع مغزی‌نخاعی بود. دو مطالعه هم‌چنین از اسمیر یا کشت مثبت مایع مغزی‌نخاعی استفاده کردند.
خطر سوگیری (bias) و نگرانی در مورد کاربرد نتایج، در حوزه انتخاب شرکت‌کننده برای همه مطالعات وارد شده و زیرگروه هوشیاری، در سطح بالا قرار داشت.
به‌طور کلی، حساسیت تجمعی 65.3% (95% فاصله اطمینان (CI): 37.3 تا 85.6) و ویژگی تجمعی 70.4% (95% CI؛ 47.7 تا 86.1) گزارش شد (شواهد با قطعیت بسیار پائین). با استفاده از بررسی چشمی نمودارهای انباشت (forest plot)، احتمال ناهمگونی را تعیین کردیم. با این وجود، قادر به انجام تجزیه‌وتحلیل بیشتر برای جمعیت مطالعه، انواع مننژیت، و شرایط شرکت‌کنندگان، به غیر از اختلال در هوشیاری (یک پیامد ثانویه)، نبودیم.
میان شرکت‌کنندگانی که هوشیاری آن‌ها مختل نشد (8 مطالعه، 921 شرکت‌کننده)، حساسیت و ویژگی تجمعی به‌ترتیب 75.2% (95% CI؛ 54.3 تا 88.6) و 60.8% (95% CI؛ 43.4 تا 75.9) بود (شواهد با قطعیت بسیار پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.