سوال مطالعه مروری
ارزیابی مزایا و مضرات رادیکس سوفورا فلاوسنتیس (Radix Sophorae flavescentis) در مقابل دیگر داروها یا گیاهان در افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن.
پیشینه
عفونت ویروس هپاتیت B مزمن (hepatitis B virus; HBV) یک بیماری شایع کبدی است که با موربیدیتی (بیماری) و مرگ‌ومیر بالایی مرتبط است. این بیماری موجب استرس روانی می‌شود و باری بر دوش افراد دچار هپاتیت B مزمن و خانواده‌های آن‌ها می‌گذارد. رادیکس سوفورا فلاوسنتیس در درمان افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن مورد استفاده قرار گرفته، زیرا اعتقاد بر این است که این دارو ناراحتی را کاهش می‌دهد و مانع تکثیر ویروس در افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن می‌شود. با این حال، فواید و مضرات آن هنوز مشخص نیست.
تاریخ جست‌وجو
بانک‌های اطلاعاتی علمی را در دسامبر 2018 جست‌وجو کردیم.
ویژگی‌های مطالعه
ما 10 کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی شده (مطالعات بالینی که در آن‌ها اشخاص به صورت تصادفی به یکی از دو یا چند گروه درمانی اختصاص می‌یابند) را با 898 شرکت‌کننده انتخاب کردیم. همه کارآزمایی‌ها دارای خطر سوگیری (bias) بالا بودند. این کارآزمایی‌ها، اشکال کپسول خوراکی، تزریق وریدی، تزریق عضلانی و تزریق acupoint (یک مکان خاص انتخاب‌شده از طب سوزنی) را از رادیکس سوفورا فلاوسنتیس با دوره درمانی 1 تا 12 ماه پوشش دادند. رادیکس سوفورا فلاوسنتیس با لامیوودین (lamivudine)، آدفوویر (adefovir)، اینترفرون (interferon)، تیوپرونین (tiopronin)، تیموزین (thymosin)، و سایر گیاهان چینی مقایسه شد. دو کارآزمایی کودکان را تا سن 14 سالگی وارد کردند. شرکت‌کنندگان یک کارآزمایی دچار سیروز (مرحله پایانی اسکار بافت کبد) در هپاتیت B مزمن بودند.
منابع تامین مالی مطالعه
دو مورد از 10 کارآزمایی بودجه نگرفته، و یکی بودجه دولتی دریافت کرد. هفت کارآزمایی باقی‌مانده اطلاعاتی را درباره تامین مالی خود ارائه نکردند. بودجه اعلام نشده ممکن است بر نتایج کارآزمایی تاثیرگذار بوده و منتهی به طراحی ضعیف کارآزمایی شود.
نتایج اصلی
هیچ‌کدام از کارآزمایی‌ها کیفیت زندگی مرتبط با سلامت (معیار رضایت بیمار از زندگی و سلامت آن‌ها) را گزارش نکرده، یا افرادی را که به هر علتی یا به دلیل هپاتیت B فوت کردند، یا در معرض خطر مرگ ناشی از هپاتیت B قرار داشتند، پیگیری نکردند. عوارض جانبی که «غیر-جدی» قلمداد شدند در دو کارآزمایی، پیامد بودند. ما نتوانستیم بگوییم که رادیکس سوفورا فلاوسنتیس در برابر سایر داروها یا گیاهان، از نظر بروز عوارض جانبی «غیر-جدی»، برتر بود یا بدتر. ما مطمئن نبودیم که رادیکس سوفورا فلاوسنتیس بر نسبت شرکت‌کنندگان دارای HBV-DNA (طرح ژنتیکی ویروس) قابل تشخیص، تاثیر مثبت، خنثی یا منفی داشت. رادیکس سوفورا فلاوسنتیس ممکن است نسبت شرکت‌کنندگان دارای e-آنتی‌ژن ویروس هپاتیت B (HbeAg؛ ایجاد شده در اثر سیستم ایمنی) قابل‌تشخیص را کاهش دهد. با این حال، نیاز به احتیاط درباره این یافته‌ها وجود دارد، چراکه کارآزمایی‌هایی که داده‌های این موضوع را فراهم کردند، حجم نمونه اندک داشته و در معرض خطر سوگیری بالا بودند، و هنوز اثبات نشده که این پیامدها در ارتباط با افراد مبتلا به عفونت HBV هستند. ما 109 کارآزمایی را شناسایی کردیم که به خاطر فقدان اطلاعات مورد نیاز برای انجام این مرور انتخاب نشدند. از این رو، قبل از آن‌که بتوان مزایا یا مضرات رادیکس سوفورا فلاوسنتیس را برای اشخاص مبتلا به هپاتیت B مزمن تعیین کرد، نیاز به اطلاعات بیش‌تری از کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده با طراحی مناسب وجود دارد.
قطعیت شواهد
قطعیت شواهد به معنای «میزان اطمینان فرد به صحت نتایج مرور در تائید یا رد یک یافته» است. قطعیت شواهد درباره استفاده از رادیکس سوفورا فلاوسنتیس در اشخاص مبتلا به HBV مزمن از لحاظ تاثیرات مفید یا مضر آن بر مرگ، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، خطر مرگ ناشی از عفونت HBV و عوارض جانبی جدی قابل تعیین نیست، چراکه هیچ‌یک از کارآزمایی‌ها پیامدهای بیمار-محور را گزارش نکردند. قطعیت ما به شواهدی که رادیکس سوفورا فلاوسنتیس، در قیاس با داروها یا گیاهان دیگر، عوارض جانبی غیر-جدی و تعداد افراد دارای HBV-DNA قابل ردیابی را کاهش یا افزایش می‌دهد، بسیار پائین است. قطعیت ما به شواهدی که رادیکس سوفورا فلاوسنتیس، تعداد افراد دارای HBeAg قابل ردیابی را کاهش می‌دهد نیز بسیار پائین است. این ارزیابی‌ها از قطعیت شواهد، به دلیل طراحی و گزارش‌دهی ضعیف کارآزمایی‌های وارد شده است.
کارآزمایی‌های وارد شده فاقد اطلاعات در مورد مورتالیتی به هر علتی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، عوارض جانبی جدی، مورتالیتی مرتبط با هپاتیت B، و موربیدیتی مرتبط با هپاتیت B بودند. شواهد درباره تاثیر رادیکس سوفورا فلاوسنتیس بر بخشی از شرکت‌کنندگان دچار عوارض جانبی «غیر-جدی» و نسبتی از شرکت‌کنندگان دارای HBV-DNA قابل ردیابی هم‌چنان نامشخص هستند. ما در مورد نتایج رادیکس سوفورا فلاوسنتیس که نشان‌دهنده کاهش در نسبت افراد دارای HBeAg قابل ردیابی است، توصیه به احتیاط می‌کنیم، زیرا کارآزمایی‌ها دارای خطر سوگیری بالا بودند، این یک پیامد جانشین غیرمعتبر بوده، و قطعیت شواهد بسیار پائین است. از آن‌جا که قادر به کسب اطلاعات از تعداد زیادی از مطالعات در مورد طراحی کارآزمایی آن‌ها نبودیم، از وارد کردن آنان به مرور خود منصرف شدیم. بودجه اعلام نشده ممکن است بر نتایج کارآزمایی تاثیرگذار بوده و منتهی به طراحی ضعیف کارآزمایی شود. با در نظر گرفتن مصرف گسترده رادیکس سوفورا فلاوسنتیس، نیاز به انجام کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی بزرگ، بدون سوگیری، با کیفیت بالا و کنترل‌شده با دارونما داریم که پیامدهای بیمار-محور را ارزیابی کنند.
عفونت ویروس هپاتیت B؛ (HBV)، یک بیماری کبدی ناشی از ویروس هپاتیت B است، که می‌تواند منجر به عوارض جدی مانند سیروز و هپاتوسلولار کارسینوما شود. افراد مبتلا به عفونت HBV ممکن است مبتلا به عفونت‌های هم‌زمان از جمله HIV و دیگر ویروس‌های هپاتیت (هپاتیت C یا D) باشند، و عفونت‌های هم‌زمان احتمالا خطر مورتالیتی به هر علتی را افزایش می‌دهند. عفونت مزمن HBV موربیدیتی و استرس روانی را افزایش داده و بار (burden) اقتصادی بر افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B و خانواده‌های آن‌ها دارد. رادیکس سوفورا فلاوسنتیس (Radix Sophorae flavescentis)، یک داروی گیاهی، اغلب در ترکیب با دیگر داروها یا گیاهان تجویز می‌شود. اعتقاد بر این است که این دارو ناراحتی را کاهش داده و مانع از تکثیر ویروس در افراد مبتلا به هپاتیت مزمن B می‌شود. با این حال، مزایا و مضرات رادیکس سوفورا فلاوسنتیس برای پیامدهای بیمار-محور شناخته‌شده نیست و کاربرد گسترده آن هرگز با روش‌شناسی مروری دقیق بررسی نشده است.
ارزیابی مزایا و مضرات رادیکس سوفورا فلاوسنتیس در مقابل دیگر داروها یا گیاهان در افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن.
پایگاه ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده گروه هپاتوبیلیاری در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase و هفت بانک اطلاعاتی دیگر را تا دسامبر 2018 جست‌وجو کردیم. هم‌چنین پلت‌فرم بین‌المللی ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت (www.who.int/ictrp)، ClinicalTrials.gov (www.clinicaltrials.gov/) و پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی چین را برای یافتن کارآزمایی‌های در حال انجام یا منتشر نشده تا دسامبر 2018 جست‌وجو کردیم.
ما کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی‌شده‌ای را وارد کردیم که بدون توجه به وضعیت انتشار، زبان یا کورسازی، به مقایسه رادیکس سوفورا فلاوسنتیس در مقابل دیگر داروها یا گیاهان برای افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن پرداخته بودند. شرکت‌کنندگان علاوه‌بر هپاتیت B مزمن می‌توانستند دچار سیروز، هپاتوسلولار کارسینوما یا هر بیماری همراه دیگری نیز باشند. ترکیبات چند-گیاهی حاوی رادیکس سوفورا فلاوسنتیس را حذف کردیم. زمانی که مداخلات مشترک به‌طور مساوی در همه گروه‌های مداخله اعمال شد، به مداخلات هم‌زمان اجازه ورود دادیم.
نویسندگان مرور به‌صورت جفتی منحصرا داده‌ها را از گزارش‌های منتشر شده و پس از مکاتبه با محققان بازیابی کردند. پیامدهای اولیه ما عبارت بودند از مورتالیتی به هر علتی، عوارض جانبی جدی، و کیفیت زندگی مرتبط با سلامت. پیامدهای ثانویه ما عبارت بودند از مرگ‌ومیر مرتبط با هپاتیت B، موربیدیتی مرتبط با هپاتیت B، و عوارض جانبی که «جدی نباشند». نتایج متاآنالیز شده را به صورت خطرهای نسبی (RRs) با 95% فاصله‌های اطمینان (CIs) ارائه کردیم. خطر سوگیری (bias) را با استفاده از دامنه‌های از پیش تعریف شده ارزیابی کردیم. تحلیل‌های متوالی کارآزمایی (Trial Sequential Analyses) را برای کنترل خطر خطاهای تصادفی انجام دادیم. از روش‌شناختی سیستم درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده کردیم (یعنی «میزان اطمینان ما که برآوردهای اثر درست بوده یا برای پشتیبانی از یک تصمیم یا توصیه خاص کافی است»).
ما 10 کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی شده را با 898 شرکت‌کننده برگزیدیم. خطر سوگیری همه کارآزمایی‌ها را در سطح بالا ارزیابی کردیم. کارآزمایی‌ها، کپسول‌های خوراکی، تزریق داخل وریدی، تزریق عضلانی و تزریق acupoint (یک مکان خاص انتخاب شده طب سوزنی) را از رادیکس سوفورا فلاوسنتیس با دوره پیگیری 1 تا 12 ماه پوشش دادند. داروهایی که به عنوان مقایسه‌گر استفاده شدند، شامل لامیوودین (lamivudine)، آدفوویر (adefovir)، اینترفرون (interferon)، تیوپرونین (tiopronin)، تیموزین (thymosin) یا سایر گیاهان چینی بودند. دو کارآزمایی کودکان را تا سن 14 سالگی وارد کردند. شرکت‌کنندگان در یک کارآزمایی مبتلا به سیروز در هپاتیت B مزمن بودند. هیچ‌کدام از این کارآزمایی‌ها مورتالیتی به هر علتی، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت، عوارض جانبی جدی، مورتالیتی مرتبط با هپاتیت B، یا موربیدیتی را گزارش نکردند. ما مطمئن نیستیم که رادیکس سوفورا فلاوسنتیس اثر مفید یا مضری بر عوارض جانبی «غیر-جدی» داشته باشد (RR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.42 تا 1.75؛ I2 = 0%؛ 2 کارآزمایی؛ 163 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، هم‌چنین نسبت شرکت‌کنندگان را با HBV-DNA قابل ردیابی کاهش می‌دهد یا افزایش (RR: 1.14؛ 95% CI؛ 0.81 تا 1.63؛ I2 = 92%؛ 8 کارآزمایی؛ 719 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). رادیکس سوفورا فلاوسنتیس، کاهش را در نسبت شرکت‌کنندگان دارای e-آنتی‌ژن ویروس هپاتیت B؛ (HBeAg) نشان داد (RR: 0.86؛ 95% CI؛ 0.75 تا 0.98؛ I2 = 43%؛ 7 کارآزمایی؛ 588 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
دو مورد از 10 کارآزمایی تامین مالی نشده، و یک مورد بودجه آکادمیک گرفت. هفت کارآزمایی باقی‌مانده اطلاعاتی را درباره تامین مالی خود ارائه نکردند.
فرآیند تصادفی‌سازی در 109 کارآزمایی دیگر به اندازه کافی گزارش نشد که از ورود هر یک از این مطالعات در مرورمان اطمینان حاصل شود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.