سوال مطالعه مروری
نقش تجویز مکمل ویتامین C در مقایسه با عدم مصرف آن در پیشگیری و درمان پنومونی در بزرگسالان و کودکان چیست؟
پیشینه
پنومونی نوعی عفونت قفسه سینه است که در اثر ویروس، باکتری، و قارچ ایجاد می‌شود. ویتامین C نقشی در سیستم ایمنی بدن بازی می‌کند، بنابراین تجویز مکمل آن می‌تواند در پیشگیری و درمان پنومونی میان کودکان و بزرگسالان مهم باشد. به ارزیابی نقش ویتامین C در پیشگیری و درمان پنومونی پرداختیم.
تاریخ جست‌وجو
شواهد را تا 4 مارچ 2020 جست‌وجو کردیم.
ویژگی‌های مطالعه
پنج مطالعه و دو مطالعه در حال انجام را وارد کردیم. پنج مطالعه وارد شده شامل 2655 شرکت‌کننده بوده و در یک کشور با درآمد بالا (ایالات متحده) و دو کشور کم-درآمد و با درآمد متوسط (بنگلادش و پاکستان) انجام شدند. سه مطالعه در شرایط بیمارستانی، یک مورد در مدارس، و یک مورد در یک مرکز آموزش نظامی انجام شدند. سه مطالعه شامل کودکان کمتر از پنج سال، یک مطالعه با حضور کودکان سنین مدرسه، و یک مورد با شرکتکنندگان بزرگسال انجام شدند. دو مطالعه تاثیر مصرف مکمل ویتامین C را در پیشگیری از پنومونی؛ و سه مطالعه تاثیر تجویز مکمل ویتامین C را در درمان پنومونی ارزیابی کردند. دوزهای مورد استفاده از مکمل ویتامین C عبارت بودند از 125 میلی‌گرم، 200 میلی‌گرم، 1 گرم و 2 گرم.
منابع تامین مالی مطالعه
بودجه دو مطالعه را شرکت‌های دارو‌سازی پرداخت کردند. سه مطالعه، منابع مالی خود را گزارش نکردند.
نتایج کلیدی
نرخ پنومونی (بروز (incidence))، میزان شایع بودن آن (شیوع (prevalence))، تعداد موارد مرگ‌ومیر ناشی از پنومونی (مورتالیتی)، و پیامدهای ناخواسته و مضر (عوارض جانبی) مرتبط با تجویز ویتامین C را در پیشگیری از ابتلا به پنومونی ارزیابی کردیم. فقط یک مطالعه (674 شرکت‌کننده) نرخ بروز را گزارش کرد، و یک مطالعه گزارشی را از یک مورد عارضه جانبی (کهیر (hives)) مرتبط با تجویز ویتامین C در پیشگیری از پنومونی ارائه داد. هیچ مطالعه‌ای درباره شیوع یا مورتالیتی به ارائه گزارش نپرداخت. شواهد برای تعیین تاثیر تجویز ویتامین C در پیشگیری از ابتلا به پنومونی کافی نبود.
همچنین ارزیابی کردیم که افراد چه مدتی بیمار بودند (طول مدت بیماری)، چه تعدادی از بیماران درمان شدند، مورتالیتی، و عوارض جانبی ناشی از مصرف ویتامین C در نقش درمان پنومونی چه بودند. فقط یک مطالعه طول مدت بیماری را گزارش کرد. هیچ مطالعه‌ای به ارائه گزارش در مورد نرخ درمان یا عوارض جانبی نپرداخت. شواهد برای تعیین تاثیر تجویز ویتامین C در درمان پنومونی کافی نبود.
قطعیت شواهد
در کل، سطح خطر سوگیری (bias) را در مطالعات وارد شده، نامشخص یا بالا در نظر گرفتیم. به دلیل محدودیت‌های مطالعه، اختلاف‌ها میان مطالعات، حجم نمونه‌های کوچک، و عدم-قطعیت برآوردها، سطح کیفیت شواهد را بسیار پائین رتبه‌بندی کردیم.
با توجه به تعداد اندک مطالعات وارد شده و قطعیت بسیار پائین شواهد موجود، در مورد تاثیر مکمل ویتامین C در پیشگیری و درمان پنومونی مطمئن نیستیم. برای ارزیابی نقش مصرف مکمل ویتامین C در پیشگیری و درمان پنومونی، انجام مطالعات بیشتری با کیفیت خوب مورد نیاز است.
طبق گزارش مطالعه بار (burden) جهانی بیماری در سال 2015 (Global Burden of Disease Study 2015)، عفونت دستگاه تنفسی تحتانی عامل اصلی مرگ‌ومیر ناشی از بیماری‌های عفونی، و پنجمین علت شایع مرگ‌ومیر بیماران در کل، به شمار می‌آید. ویتامین C در تعدیل مقاومت در برابر عوامل عفونی نقش دارد، بنابراین تجویز مکمل آن ممکن است در پیشگیری و درمان پنومونی اهمیت داشته باشد.
ارزیابی تاثیر تجویز مکمل ویتامین C در پیشگیری و درمان پنومونی در کودکان و بزرگسالان.
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ PubMed؛ CINAHL؛ LILACS؛ Web of Science؛ و دو پایگاه ثبت کارآزمایی را تا 4 مارچ 2020 جست‌وجو کردیم. همچنین برای شناسایی مطالعات بیشتر، منابع را بررسی کردیم. هیچ‌گونه فیلتری را برای وضعیت انتشار یا زبان نگارش مقاله اعمال نکردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) و شبه-RCTهایی (مطالعاتی که از روش‌های غیر-تصادفی برای تخصیص بیماران به گروه درمانی استفاده می‌کنند، به عنوان مثال تاریخ تولد، شماره پرونده پزشکی) را وارد کردیم که نقش تجویز مکمل ویتامین C را در مقایسه با کنترل یا دارونما (placebo) ارزیابی کردند.
از روش‌های استاندارد روش‌شناسی مورد نظر کاکرین استفاده کردیم.
پنج مطالعه را در این مرور قرار داده و دو مطالعه در حال انجام را شناسایی کردیم. پنج مطالعه وارد شده در مجموع 2655 شرکت‌کننده داشتند؛ دو مطالعه RCT و سه مورد شبه-RCT. مطالعات وارد شده در یک کشور با درآمد بالا (ایالات متحده) و سه کشور کم-درآمد و با درآمد متوسط (بنگلادش و پاکستان) انجام شدند. سه مطالعه در بیماران بستری در بیمارستان، یک مورد در مدارس، و یک مورد در یک مرکز آموزش نظامی انجام شدند. سه مطالعه شامل کودکان کمتر از پنج سال، یک مطالعه با حضور کودکان سنین مدرسه، و یک مورد با شرکتکنندگان بزرگسال انجام شدند. دو مطالعه تاثیر مصرف مکمل ویتامین C را در پیشگیری از پنومونی؛ و سه مطالعه تاثیر تجویز مکمل ویتامین C را به عنوان درمان کمکی در درمان پنومونی ارزیابی کردند. برای پیشگیری از ابتلا به پنومونی، مطالعات وارد شده مکمل‌ها را در دوزهای 1 گرم روزانه به مدت 14 هفته، 2 گرم روزانه به مدت 8 هفته، و 2 گرم روزانه به مدت 14 هفته تجویز کردند. برای درمان پنومونی، مطالعات وارد شده مکمل ویتامین C را در دوزهای 125 میلی‌گرم روزانه و 200 میلی‌گرم روزانه تا زمان ترخیص یا برطرف شدن نشانه‌ها، به عنوان درمان کمکی برای درمان پنومونی تجویز کردند. به‌طور کلی، مطالعات وارد شده در معرض خطر بالا یا نامشخص سوگیری (bias) در حوزه‌های تولید تصادفی توالی، پنهانسازی تخصیص، و کورسازی ارزیابی شدند، و قطعیت شواهد در سطح پائینی بود.
دو مطالعه تاثیر مصرف مکمل ویتامین C را در پیشگیری از ابتلا به پنومونی ارزیابی کردند؛ سطح قطعیت شواهد بسیار پائین ارزیابی شد. در مورد تاثیر مکمل ویتامین C بر بروز پنومونی و عوارض جانبی (کهیر (urticaria)) مطمئن نیستیم. هیچ یک از مطالعات وارد شده دیگر پیامدهای اولیه (شیوع پنومونی و مورتالیتی) یا هر یک از پیامدهای ثانویه را گزارش نکردند.
سه مطالعه تاثیر مصرف مکمل ویتامین C را به عنوان درمان کمکی در درمان پنومونی ارزیابی کردند؛ سطح قطعیت شواهد را بسیار پائین قضاوت کردیم. از تاثیر مکمل ویتامین C بر طول مدت بیماری و بستری شدن در بیمارستان مطمئن نیستیم. هیچ یک از مطالعات وارد شده دیگر پیامدهای اولیه یا ثانویه را گزارش نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.