پیشینه
در مسابقاتی که برای کمک به افراد برای ترک سیگار طراحی شده‌اند، شرکت‌کنندگان تشویق می‌شوند تا سیگار را ترک کنند و هم‌چنین در صورت موفقیت در انجام این کار، شانس دریافت جایزه را نیز دارند. برخی از مسابقات به گروه‌هایی از سیگاری‌ها اجازه می‌دهند تا مستقیما با یکدیگر رقابت کنند و گروهی که در آن سیگاری‌های بیشتری ترک کرده باشند، برنده جایزه می‌شوند. از طرف دیگر، شخصی که سیگار را ترک می‌کند، ممکن است برای برنده شدن یک جایزه در قرعه‌کشی شرکت کند، مانند پرداخت‌های نقدی، کوپن‌ها، پاداش حقوق، اقلام تبلیغاتی (تی‌شرت، خودکار یا کیف)، تعطیلات، یا کالاهای لوکس (ماشین یا قایق). نوع خاصی از مسابقه ترک سیگار به نام مسابقه «Quit & Win» در سطح بین‌المللی تا سال 2006 برگزار می‌شد.
ویژگی‌های مطالعه
این مرور، مطالعات دو مرور قبلی را ادغام کرده است. یکی از مرورها مربوط بود به رقابت‌ها و مشوق‌های ترک سیگار. مطالعاتی که مشوق‌ها را بررسی کردند اکنون در یک مرور جداگانه قرار دارند. در اینجا مطالعاتی را وارد می‌کنیم که مسابقات را مورد بررسی قرار دادند، در کنار مطالعاتی که در ابتدا در مرور مسابقه‌های Quit & Win گنجانده شده بود. هم‌چنین برای یافتن مطالعات مرتبط جدیدتری به جست‌وجو پرداختیم که تا جون 2018 منتشر شدند. تعداد 20 مطالعه را شامل بیش از 11,000 شرکت‌کننده وارد کردیم که رقابت‌هایی را برای تشویق افراد به ترک سیگار بررسی کردند. در پنج مورد از این مطالعات، گروه‌هایی از سیگاری‌ها که از محل کار استخدام شدند، مستقیما با یکدیگر رقابت کردند. در 15 مطالعه دیگر، افرادی که موفق به ترک سیگار شدند، در قرعه‌کشی جوایز شرکت کردند.
نتایج کلیدی و کیفیت شواهد
هیچ یک از مطالعاتی که در آنها گروه‌هایی از سیگاری‌ها به‌طور مستقیم با یکدیگر رقابت کردند، نشان ندادند که افراد بیشتری نسبت به گروه‌های مشابه سیگاری‌هایی که در رقابت شرکت نکردند، استعمال سیگار را ترک می‌کنند. ترکیب نتایج کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده در مورد رقابت‌های قرعه‌کشی، که بهترین شواهد را ارائه می‌دهند، شواهدی حاکی از اینکه رقابت‌ها نرخ ترک سیگار را افزایش می‌دهند، وجود نداشت. سه مسابقه Quit & Win نشان دادند افرادی که در مسابقه شرکت کردند، نسبت به افرادی که در یک جامعه مقایسه‌ای در رقابت‌ها شرکت نکردند، نرخ ترک بالاتری داشتند. با این حال، این مطالعات کیفیت پائینی داشته و به نظر می‌رسید تاثیر بسیار کمی بر نرخ کلی مصرف سیگار در جامعه داشته باشند، زیرا به نظر می‌رسد کمتر از یک نفر از هر 500 سیگاری به دلیل شرکت در مسابقه Quit & Win سیگار را ترک می‌کند.
چهارده مورد از 20 مطالعه گنجانده‌شده، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده بودند، اما بسیاری از آنها روش‌های خود را به‌خوبی توصیف نکردند تا بتوانیم تصمیم بگیریم که کیفیت بالایی داشتند یا خیر. به‌طور کلی، کیفیت شواهد موجود را در این مرور بسیار پائین ارزیابی کردیم، بنابراین نمی‌توانیم نتیجه‌گیری‌های محکمی از یافته‌ها انجام دهیم. مهم این است که هر گونه پژوهش آتی در این زمینه با کیفیت بالا طراحی شده و با جزئیات گزارش شود تا بتوانیم سطح اطمینان خود را نسبت به یافته‌های خود افزایش دهیم.
در حال حاضر، نتیجه‌گیری‌های قطعی در مورد اثربخشی یا عدم-اثربخشی در رقابت‌های ترک سیگار غیر-ممکن است. این به دلیل نبود مطالعات تطبیقی با طراحی خوب است. نشان داده نشده که رقابت‌های ترک سیگار، نرخ ترک طولانی-مدت را افزایش می‌دهند. شواهد محدودی که نشان می‌دهد مسابقات Quit & Win مبتنی بر جمعیت در سطح محلی و منطقه‌ای ممکن است نرخ ترک را بالاتر از نرخ‌های پایه جامعه ارائه دهند، با استفاده از طراحی‌های دقیق مطالعه به اندازه کافی تست نشده‌اند. هم‌چنین مشخص نیست که مقدار یا فراوانی برنامه‌های پاداش نقدی احتمالی بر موفقیت رقابت‌ها تاثیر می‌گذارند یا خیر. مطالعات آینده باید برای جبران سوگیری‌های اساسی در پایگاه شواهد فعلی طراحی شوند.
رقابت ممکن است افراد را تشویق به انجام و/یا وادار به تغییر رفتار، از جمله ترک سیگار کند. رقابت‌ها شامل افراد یا گروه‌هایی هستند که پس از ترک موفق سیگار، از طریق رقابت مستقیم یا شرکت در لاتاری یا قرعه‌کشی، فرصتی برای برنده شدن جایزه دارند.
تعیین اینکه رقابت منجر به نرخ بالا و طولانی-مدت ترک سیگار می‌شود یا خیر. هم‌چنین هدف ما بررسی تاثیر مداخله بر جمعیت، هزینه‌ها و پیامدهای ناخواسته رقابت برای ترک سیگار بود.
این مطالعه دو مرور قبلی کاکرین را ادغام کرده است. در اینجا مطالعاتی را وارد می‌کنیم که رقابت‌هایی را از مرورهایی با موضوع «رقابت و مشوق‌های ترک سیگار» و «مداخلات Quit & Win برای ترک سیگار» تست می‌کنند. شواهد را از طریق جست‌وجو در پایگاه ثبت تخصصی گروه اعتیاد به دخانیات در کاکرین در جون 2018 به‌روز کردیم.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را در نظر گرفتیم که افراد، محل‌های کار، گروه‌های درون محل کار، یا جوامع را به شرایط آزمایش یا کنترل اختصاص دادند. هم‌چنین مطالعات کنترل‌شده را با معیارهای پایه و پس از مداخله در نظر گرفتیم که در آنها شرکت‌کنندگان طبق صلاحدید محققین به مداخلات اختصاص داده شدند. شرکت‌کنندگان سیگاری بودند، از هر سن و جنسیتی، و در هر محیطی. مداخلات واجد شرایط عبارت بودند از مسابقه، رقابت، لاتاری، و قرعه‌کشی برای پاداش ترک و پرهیز مداوم در برنامه‌های ترک سیگار.
برای این به‌روزرسانی، داده‌ها از مطالعات جدید توسط دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم استخراج شدند. معیار پیامد اولیه، پرهیز از سیگار کشیدن به مدت حداقل شش ماه از زمان شروع مداخله بود. متاآنالیزها را برای تجمیع تاثیرات مطالعاتی انجام دادیم که در آنها داده‌های مناسب در دسترس بود و تاثیر مولفه رقابت قابل جدا کردن از دیگر مولفه‌های مداخله، و یافته‌های دیگر را به صورت نقل قول (narrative) گزارش کردند.
بیست مطالعه معیارهای ورود را داشتند. پنج مورد پاداش مبتنی بر عملکرد را بررسی کردند، که در آنها گروه‌هایی از سیگاری‌ها برای برنده شدن یک جایزه با یکدیگر رقابت کردند (N = 915). 15 مطالعه باقی‌مانده از معیار واجد شرایط بودن مبتنی بر عملکرد استفاده کردند، که در آنها ترک سیگار منجر به ورود به قرعه‌کشی جایزه شد (N = 10,580). پنج مورد از این مطالعات از مسابقات Quit & Win استفاده کردند (N = 4282)، که در سه مورد از آنها مداخلات در سطح جمعیت انجام شدند. چهارده مطالعه RCT بودند و مابقی، کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی شده یا کنترل شده. شش مورد داده‌های مناسب را در مورد پرهیز از مصرف برای متاآنالیز داشتند، که شواهدی را مبنی بر اثربخشی مداخلات واجد شرایط مبتنی بر عملکرد ارائه ندادند (خطر نسبی (RR): 1.16؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.77 تا 1.74؛ N = 3201؛ I2 = 57%). هیچ یک از کارآزمایی‌هایی که از پاداش‌های مبتنی بر عملکرد استفاده کردند، تاثیر مفیدی را از مداخله بر نرخ‌های ترک طولانی-مدت نشان ندادند.
سه مطالعه Quit & Win در سطح جمعیت، نرخ ترک سیگار بالاتری را در گروه مداخله (4% تا 16.9%) نسبت به گروه کنترل در پیگیری طولانی-مدت نشان دادند، اما هیچ کدام RCT نبودند و همگی تفاوت‌های بین-گروهی مهمی در ویژگی‌های پایه داشتند. این مطالعات نشان دادند که کمتر از یک نفر از هر 500 فرد سیگاری به دلیل این مسابقه سیگار را ترک می‌کنند.
پیامدهای ناخواسته گزارش‌شده در تمام مجموعه‌های مطالعات به‌طور کلی مربوط بود به اختلافات بین وضعیت سیگار کشیدن گزارش‌شده توسط خود فرد و وضعیت سیگار کشیدن تائید شده از نظر بیوشیمیایی. عوارض جانبی جدی‌تر به مداخله رقابتی نسبت داده نشد.
با استفاده از سیستم درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE)، کیفیت کلی شواهد ترک سیگار را به دلیل خطر بالا و نامشخص سوگیری مرتبط با مطالعات وارد شده، ناهمگونی بالینی و روش‌شناسی (methodology) قابل توجه و جمعیت محدود مورد بررسی، در سطح «بسیار پائین» ارزیابی کردیم.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.