پیشینه: خشکی چشم وضعیتی است که میتواند باعث زخم یا تحریک چشم و تغییرات بینایی شود. یکی از دلایل اصلی خشکی چشم «اختلال عملکرد غده میبومین» (meibomian gland dysfunction; MGD) است كه باعث ایجاد مشکلاتی در غدد میبومین (غددی که در پلکها قرار دارند) میشود. این غدد یک ماده روغنی (به نام میبوم (meibum)) تولید میکنند. میبوم برای سالم نگه داشتن اشک و سطح چشم مهم است. در MGD، غدد میبومین مسدود و میبوم غیرطبیعی میشود. درمان با نور پالسی تشدید شده (intense pulsed light; IPL) یک روش درمانی با نور است که روی پوست نزدیک به پلکهای زیرین، به کار برده میشود. IPL درمانی به عنوان درمانی برای MGD پیشنهاد شده است.
هدف مطالعه مروری: خلاصه کردن تحقیقات انجام شده درباره استفاده از IPL برای درمان MGD. ما علاقهمند بودیم که بدانیم این درمان نشانههای خشکی چشم را بهبود میبخشد یا خیر. ما این موضوع را هم در نظر گرفتیم که IPL عوارض جانبی دارد یا خیر. ما همچنین به چندین آزمایش بالینی، مانند رنگآمیزی قرنیه با فلوروسئین سدیم (sodium fluorescei) (آزمایشی که از رنگ نارنجی (فلوروسئین) برای تشخیص آسیب وارد شده به سطح چشم استفاده میکند) علاقهمند بودیم. این تستها اطلاعاتی را در مورد اینکه درمان باعث بهبود عملکرد غدد میبومین میشود یا خیر، به ما میدهد.
ویژگیهای مطالعه: ما به دنبال مطالعاتی بودیم که تا 1 آگوست 2019 منتشر شدند. ما سه کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trial; RCTs؛ مطالعات بالینی که افراد بهطور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار میگیرند) را شناسایی کردیم که شامل 114 فرد بزرگسال (228 چشم) از سه کشور (نیوزیلند، ژاپن و چین) بوده و بین سالهای 2015 و 2019 منتشر شدند. حداکثر زمانی که افراد در مطالعات پس از درمان پیگیری شدند، نه ماه بود.
یافتههای کلیدی: به دلیل وجود شواهدی با کیفیت بسیار پائین، در مورد تاثیر IPL بر علائم خشکی چشم نامطمئن هستیم. IPL ممکن است در بهبود برخی از علائم بالینی MGD (مانند پایداری اشک و ترکیب اشک - هر دو علائمی هستند که نشان میدهند اشکهای تولید شده توسط چشم چقدر سالم هستند) مفید باشد. ما در مورد تاثیر IPL بر انسداد غده میبومین یا رنگآمیزی قرنیه با فلوروسئین سدیم مطمئن نیستیم.
از آنجا که اکثر مطالعات عوارض جانبی را گزارش نکردند، در مورد ایمنی IPL بهعنوان درمانی برای MGD مطمئن نیستیم. نتایجی با کیفیت بسیار پائین که از مطالعات مجزا به دست آمدند، نشان میدهند که ممکن است برخی از عوارض جانبی از جمله درد و سوزش خفیف چشم، و تا حدی از بین رفتن مژهها مشاهده شود (به دلیل اشتباه در استفاده از دستگاه IPL).
کیفیت شواهد: شواهد مربوط به اثربخشی و ایمنی IPL برای درمان MGD از کیفیت پائین یا بسیار پائینی برخوردار بود.
نتیجهگیریها: با توجه به اطلاعات محدود بهدست آمده از کارآزماییهای بالینی، نمیتوانیم با اطمینان تعیین کنیم که درمان IPL برای MGD موثر یا ایمن است یا خیر. یافتههای مرور نشان میدهد که انجام پژوهشهای بیشتری در این زمینه مورد نیاز است. مهم است كه چشمپزشکان و افرادی كه IPL را بهعنوان درمانی برای خشکی چشم در نظر میگیرند، آگاه باشند که برای درک موثر یا ایمن بودن اين پروسیجر، باید پژوهشهایی با كيفيت بالا انجام شوند.
این مرور سیستماتیک، کمبود شواهد مبتنی بر RCT را که مرتبط با اثربخشی و ایمنی استفاده از IPL بهعنوان درمانی برای MGD باشد، نشان داد. در حال حاضر مشخص نیست که IPL برای اصلاح نشانهها یا علائم بیماری خشکی چشم ناشی از تبخیر اشک ارزشمند است یا خیر. به دلیل عدم گزارشدهی جامع از حوادث جانبی، پروفایل (مشخصات) ایمنی IPL در این جمعیت از بیماران همچنان نامشخص باقی میماند. محدودیتهای فعلی موجود در پایه شواهد باید توسط پزشکانی که از این مداخله برای درمان MGD استفاده میکنند، مد نظر قرار گیرند، و برای افرادی که بهطور بالقوه با هدف درمان بیماری خشکی چشم تحت این پروسیجر قرار میگیرند، از قبل تعیین شود.
نتایج حاصل از 14 RCT که در حال انجام هستند، برای ارائه یک پاسخ قطعیتر در مورد اثربخشی و ایمنی IPL در درمان MGD از اهمیت اساسی برخوردار هستند. ما قصد داریم در زمان در دسترس قرار گرفتن نتایج این کارآزماییها، این مرور را بهروزرسانی کنیم.
اختلال عملکرد غده میبومین (meibomian gland dysfunction; MGD) عامل اصلی در ابتلا به بیماری خشکی چشم ناشی از تبخیر اشک است، که شایعترین شکل بیماری خشکی چشم به شمار میآید. درمان با نور پالسی تشدید شده (intense pulsed light; IPL)، که شامل درمان پوست اطراف پلکها است، بهعنوان یک درمان بالقوه و احتمالی برای MGD در نظر گرفته شده است.
ارزیابی اثربخشی و ایمنی نور پالسی تشدید شده (IPL) در مدیریت بیماری خشکی چشم ناشی از اختلال عملکرد غده میبومین (meibomian gland dysfunction; MGD).
در 1 آگوست 2019، برای یافتن کارآزماییهای بالینی واجد شرایط به جستوجو در CENTRAL؛ MEDLINE (OVID)؛ Embase Ovid؛ و سه پایگاه ثبت کارآزمایی پرداختیم. هیچ محدودیتی از نظر وضعیت انتشار، تاریخ یا زبان مطالعه اعمال نشد.
ما کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) را در رابطه با بررسی اثربخشی یا ایمنی IPL برای درمان MGD وارد کردیم.
پیامدهای مورد علاقه ما عبارت بودند از تغییر نشانههای سابجکتیو خشکی چشم نسبت به خط پایه، حوادث جانبی، تغییر در ضخامت لایه لیپید، زمان تجزیه اشک (tear break-up time; TBUT)، اسمولاریتی اشک (tear osmolarity)، نامنظمی لبه پلکها، تلانژکتازی پلک (eyelid telangiectasia)، انسداد منافذ غده میبومین، اختلال غده میبومین، رنگآمیزی قرنیه با سدیم فلوروسئین (sodium fluorescein) و رنگآمیزی ملتحمه با لیزامین سبز (lissamine green).
دو نویسنده مرور بهطور مستقل از هم چکیدهها و متن کامل مقالات را غربالگری و دادهها را از RCTهای واجد شرایط استخراج کردند و خطر سوگیری (bias) را با استفاده از ابزار کاکرین، قضاوت کردند. در مورد اختلافنظرها با بحث و تبادل نظر به توافق رسیدیم. قطعیت کلی شواهد را با استفاده از رویکرد کارگروه درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) خلاصه کردیم.
ما سه RCT را وارد کردیم، یک مورد از نیوزیلند، یک مورد از ژاپن و یک مورد از چین، که بین سالهای 2015 و 2019 منتشر شدند. در کل، این کارآزماییها 114 بزرگسال (228 چشم) را وارد کردند. دو مطالعه از طراحی زوج چشمی (paired-eye design) (مقایسه بین چشم (inter-eye comparison)) برای ارزیابی تاثیرات درمان IPL ساختگی (کنترل) نسبت به درمان IPL واقعی استفاده کردند. یک مطالعه بهصورت تصادفی افراد را در گروه مداخله IPL همراه با تخلیه غده میبومین (meibomian gland expression; MGX)، یا در گروه MGX بهتنهایی (درمان استاندارد) قرار داد. دورههای پیگیری در مطالعه از 45 روز تا نه ماه متغیر بود. هیچکدام از کارآزماییها در همه هفت حوزه سوگیری، دارای خطر پائین نبودند. اولین نویسندگان دو مطالعه وارد شده بودجه مالی خود را از حق ثبت اختراع یا تولید کنندگان دستگاههای IPL دریافت کردند. منابع بودجه و اظهار منافع در گزارش سومین کارآزمایی وارد شده دیده نشد.
هر سه کارآزمایی با استفاده از پرسشنامه ارزیابی استاندارد بیمار از خشکی چشم (Standard Patient Evaluation of Eye Dryness; SPEED)، تاثیر IPL را بر نشانههای خشکی چشم ارزیابی کردند. با تجمیع دادههای بهدست آمده از دو کارآزمایی که از یک طرح زوج چشمی (paired-eye design) استفاده کردند، خلاصه برآورد برای این مطالعات، حاکی از وجود کاهش اندک یا هیچ کاهشی در نشانههای خشکی چشم با IPL نسبت به مداخله ساختگی بود (تفاوت میانگین (MD): 0.33- واحد، 95% فاصله اطمینان (CI): 2.56- تا 1.89-؛ I² = 0%؛ 2 مطالعه، 144 چشم). از آنجا که مطالعه دیگر خطای واحد تحلیل (unit-of-analysis error) داشت، تجمیع نشد، اما کاهش نشانهها را به نفع IPL گزارش کرد (MD: -4.60؛ 95% CI؛ 6.72- تا 2.48-؛ 84 چشم). بدنه شواهد برای این پیامد از قطعیت بسیار پائینی برخوردار بود، بنابراین ما از تاثیر IPL بر نشانههای خشکی چشم مطمئن نیستیم.
هیچ داده قابل ترکیب مرتبطی برای هر یک از دیگر پیامدهای ثانویه وجود نداشت، بنابراین تاثیر IPL بر پارامترهای بالینی مرتبط با بیماری خشکی چشم در حال حاضر نامشخص است.
برای TBUT با فلوروسئین سدیم، دو مطالعه نشان داد که ممکن است بهبودی به نفع IPL رخ دهد (MD؛ 2.02 ثانیه؛ 95% CI؛ 0.87 تا 3.17؛ MD؛ 2.40 ثانیه؛ 95% CI؛ 2.27 تا 2.53؛ در کل 172 چشم؛ شواهد با قطعیت پائین) .
ما از تاثیر IPL بر زمان درهم شکستن غیر-تهاجمی اشک نامطمئن هستیم (MD؛ 5.51 ثانیه؛ 95% CI؛ 0.79 تا 10.23؛ MD؛ 3.20؛ 95% CI؛ 3.09 تا 3.31 ثانیه؛ دو مطالعه؛ در کل 140 چشم؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
برای اسمولاريتی اشک، یک مطالعه نشان داد که ممکن است بهبودی با IPL رخ دهد (MD: -7.00 mOsmol/L؛ 95% CI؛ 12.97- تا 1.03-؛ 56 چشم؛ شواهد با قطعیت پائین).
ما از تاثیر IPL بر انسداد منافذ غده میبومین نامطمئن هستیم (MD؛ 1.20- واحد بالینی؛ 95% CI؛ 1.24- تا 1.16-؛ 84 چشم؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
ما در مورد تاثیر IPL بر رنگآمیزی قرنیه با فلوروسئین سدیم مطمئن نیستیم. یک مطالعه، هیچ شواهدی را از وجود تفاوت بین بازوهای مداخله IPL و مداخله ساختگی در سه ماه پیگیری (0.409 = P) گزارش نکرد، و مطالعه دوم دادههایی را به نفع IPL گزارش کرد (MD؛ 1.00- واحد؛ 95% CI؛ 1.07- تا 0.93- واحد؛ در کل 172 چشم؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
بروز حوادث جانبی را در نقطه پایانی مطالعه، بهعنوان معیار ایمنی در نظر گرفتیم. از آنجا که بیشتر کارآزماییها بهطور خاص حوادث جانبی را گزارش نکردند، نمیتوان ایمنی استفاده از IPL را بهعنوان درمانی برای MGD با اطمینان تعیین کرد. نتایجی با قطعیت بسیار پائین از مطالعات مجزا نشان میدهند برخی از عوارض جانبی که شرکتکنندگان میتوانستند دچار آنها شوند، عبارت بودند از درد و سوزش خفیف، و احتمال از دست رفتن نسبی مژهها (به دلیل خطای پزشک).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.