چرا این مرور مهم است؟
سقط جنین درمانی (طبی)، معمولا در درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها ارائه می‌شود، اما به‌طور بالقوه می‌تواند در سایر سیستم‌ها مانند داروخانه‌ها نیز عرضه شود. در بسیاری از کشورها، داروخانه‌ها اولین نقطه مشترک دسترسی زنان به اطلاعات و خدمات سلامت باروری، از جمله سقط جنین، هستند. گسترش دسترسی به سقط جنین درمانی از طریق داروخانه‌ها، یک استراتژی بالقوه برای ارتقای مراقبت سقط جنین بی‌خطر است.
شواهد را چگونه شناسایی و ارزیابی کردیم؟
هفت بانک اطلاعاتی تحقیقاتی پزشکی را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفیسازی و کنترل شده، و وب‌سایت‌هایی را برای یافتن منابع علمی خاکستری (یعنی پژوهشی که توسط سازمان‌هایی خارج از کانال‌های مرسوم تجاری و دانشگاهی منتشر و توزیع تولید شده است) جست‌وجو کردیم. به علاوه، منابع اصلی را به صورت دستی جست‌وجو کرده و با نویسندگان تماس گرفتیم تا مطالعات منتشر نشده یا مطالعاتی را بازیابیم که در جست‌وجوهای بانک اطلاعاتی شناسایی نشدند.
مطالعاتی را شناسایی کردیم که به مقایسه زنانی پرداختند که رژیم مشابهی را برای سقط درمانی یا مراقبت‌های پس از سقط در یک درمانگاه یا سیستم داروخانه دریافت کردند. مطالعات منتشر شده را به هر زبانی، شامل طراحی‌های زیر وارد کردیم: کارآزمایی‌های تصادفیسازی شده و مطالعات غیر-تصادفیسازی شده شامل یک گروه مقایسه‌ای.
همه خلاصه‌ها و مقالات متن کامل را خوانده و ارزیابی کردیم، و اطمینان خود را نسبت به این شواهد بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعات رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
ما 2030 رکورد را پیدا کردیم. چکیده‌های بازیابی شده را غربالگری کرده، و معیارهای خروج را اعمال کردیم. در مجموع 89 مقاله متن کامل را برای واجد شرایط بودن ارزیابی کردیم. یک مطالعه کوهورت آینده‌نگر، معیارهای ورود ما را برآورده کرد. در این مطالعه، 605 زن در نپال سقط‌های درمانی را از ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت یکسانی (ماماهای پرستار کمکی)، یا در یک درمانگاه یا در یک سیستم داروخانه‌ای، دریافت کردند. هیچ تفاوتی در نرخ سقط جنین کامل بین دو سیستم مختلف سقط جنین وجود نداشت. همچنین نرخ ترانسفیوژن خون و عفونت را طی 30 روز پس از گذشت سقط جنین درمانی بررسی کردیم. این پیامدها نادر بوده و شواهد برای نتیجه‌گیری در مورد تفاوت‌های سایت محدود بود. پیامدهای ثانویه بیشتر شامل بستری شدن در بیمارستان به دلیل یک عارضه مرتبط با سقط جنین، مداخلات جراحی مورد نیاز بیشتر (علاوه بر آسپیراسیون رحم)، و معیارهای کیفیت مراقبت بودند. هیچ مورد پذیرش در بیمارستان یا پروسیجرهای جراحی بیشتر در هیچ کدام از دو گروه اتفاق نیفتاد و اطلاعات در مورد کیفیت مراقبت محدود بود.
این یافته‌ها چه معنایی دارند؟
یک مطالعه غیر-تصادفیسازی شده اطمینان اندکی را در ما ایجاد می‌کند که اثربخشی سقط جنین درمانی، احتمالا میان سیستم‌های داروخانه‌ای و درمانگاه، در شرایطی که مراقبت توسط درمانگران یکسانی اعمال می‌شود، تفاوتی ندارد. سه مطالعه در حال انجام، به‌طور بالقوه واجد شرایط ورود در به‌روزرسانی این مرور هستند. به دلیل کمبود مطالعات مقایسه‌ای، نتیجه‌گیری در مورد اثربخشی، بی‌خطری و کیفیت نظارت داروخانه در زمینه سقط جنین درمانی، محدود است. انجام پژوهش بیشتری لازم است، زیرا ارائه مراقبت در داروخانه می‌تواند دسترسی به‌موقع را به سقط جنین درمانی گسترش دهد، به خصوص در شرایطی که دستیابی به خدمات بالینی ممکن است دشوارتر باشد.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد ارائه شده در این مرور کاکرین، تا نوامبر 2020 به‌روز است.
به دلیل کمبود مطالعات مقایسه‌ای، نتیجه‌گیری در مورد اثربخشی و بی‌خطری نظارت داروخانه در زمینه سقط جنین درمانی محدود است. یک مطالعه با شواهدی با قطعیت پائین، پیشنهاد می‌کند که اثربخشی سقط جنین درمانی ممکن است بین سیستم‌های داروخانه‌ای و درمانگاه متفاوت باشد. با این حال، شواهد مربوط به بی‌خطری برای نتیجه‌گیری کافی نیستند، و انجام پژوهش بیشتری در مورد عوامل موثر در اختلافات بالقوه در کیفیت مراقبت مورد نیاز است. توجه به این نکته اهمیت دارد که این مطالعه شامل یک مدل مراقبت است که در آن یک درمانگر در یک داروخانه خدمات ارائه می‌دهد، نه ارائه مستقیم مراقبت توسط داروسازان یا کارکنان داروخانه. سه مطالعه در حال انجام، به‌طور بالقوه واجد شرایط ورود در به‌روزرسانی‌های این مرور هستند. انجام پژوهش بیشتری لازم است، زیرا ارائه مراقبت در داروخانه می‌تواند دسترسی به‌موقع را به سقط جنین درمانی گسترش دهد، به خصوص در شرایطی که دستیابی به خدمات بالینی ممکن است دشوارتر باشد. شواهد به ویژه در مورد تجربه بیمار و چگونگی فرآیند مراقبت و کیفیت خدمات ممکن است در انواع مختلف سیستم‌ها متفاوت باشد.
سقط جنین درمانی (طبی)، معمولا در یک درمانگاه یا بیمارستان ارائه می‌شود، اما به طور بالقوه می‌تواند در سایر سیستم‌ها مانند داروخانه‌ها نیز عرضه شود. در بسیاری از کشورها، داروخانه‌ها اولین نقطه مشترک دسترسی زنان به اطلاعات و خدمات سلامت باروری هستند. ارائه سقط درمانی از طریق داروخانه‌ها، یک استراتژی بالقوه برای بهبود دسترسی به سقط جنین است.
مقایسه اثربخشی و بی‌خطری (safety) سقط جنین درمانی که در محیط داروخانه ارائه می‌شود با سقط جنین درمانی عرضه شده در سیستم‌های درمانگاهی.
ما CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ چهار بانک اطلاعاتی دیگر؛ دو پایگاه ثبت کارآزمایی و وب‌سایت‌های منابع علمی خاکستری را تا نوامبر2020 جست‌وجو کردیم. همچنین منابع کلیدی را به صورت دستی جست‌وجو کرده و با نویسندگان تماس گرفتیم تا مطالعات منتشر نشده یا مطالعاتی را که در جست‌وجوهای بانک اطلاعاتی شناسایی نشدند، لحاظ کنیم.
مطالعاتی را شناسایی کردیم که به مقایسه زنانی پرداختند که رژیمی مشابه را برای سقط درمانی یا مراقبت‌های پس از سقط در درمانگاه یا سیستم داروخانه‌ای دریافت کردند. مطالعات منتشر شده به هر زبانی با استفاده از طراحی‌های زیر وارد شدند: کارآزمایی‌های تصادفیسازی شده و مطالعات غیر-تصادفیسازی شده شامل یک گروه مقایسه‌ای.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم، چکیده‌های بازیابی شده و متن کامل مقالات را مرور کردند. در مواردی که اختلاف‌نظر وجود داشت، با نویسنده سوم مرور مشورت شد. در نظر داشتیم که از ابزار خطر سوگیری (bias) کاکرین، RoB 2، برای مطالعات تصادفیسازی شده و از ابزار ROBINS-I (خطر سوگیری در مطالعات غیر-تصادفیسازی شده مداخلات (Risk Of Bias In Non-randomized Studies of Interventions)) برای ارزیابی خطر سوگیری در مطالعات غیر-تصادفیسازی شده استفاده کنیم. از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد استفاده شد. پیامدهای اولیه عبارت بودند از تکمیل سقط جنین بدون مداخله بیشتر، نیاز به ترانسفیوژن خون، و وجود عفونت رحمی یا سیستمیک طی 30 روز از گذشت سقط درمانی.
نتیجه جست‌وجوی ما، شناسایی 2030 رکورد بود. در مجموع 89 مقاله متن کامل را برای واجد شرایط بودن ارزیابی کردیم. یک مطالعه کوهورت آینده‌نگر، معیارهای ورود ما را برآورده کرد.
مطالعه وارد شده، اطلاعات مربوط به پیامدهای حاصل از 605 زنی را جمع‌آوری کرد که در نپال از درمانگاه یا سیستم داروخانه، سقط جنین درمانی دریافت کردند. ماماهای پرستار کمکی یکسانی در هر دو سایت مراقبت ارائه خدمت می‌کردند. در گستره همه حوزه‌ها، خطر سوگیری برای پیامد اولیه در سطح پائین قضاوت شد. طی دوره پیش از مداخله، محققان مطالعه مخدوش‌کننده‌های مرتبط قابل پیش‌بینی را شناسایی کردند، که به روشنی در تجزیهوتحلیل نهایی اندازه‌گیری و تعدیل شدند.
در مورد زنانی که در سیستم داروخانه‌ای در مقایسه با یک سیستم درمانگاهی سقط درمانی را دریافت کردند، ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت در نرخ سقط جنین کامل وجود داشته باشد (تفاوت خطر (RD) تعدیل شده: 1.5؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 0.8- تا 3.8؛ 1 مطالعه؛ 600 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین). این مطالعه هیچ موردی را از ترانسفیوژن خون گزارش نکرد، و یک پیامد ترکیبی، که عمدتا از عوارض عفونت تشکیل شد، نشان داد که ممکن است تفاوتی اندک یا عدم تفاوت میان سیستم‌ها وجود داشته باشد (RD تعدیل شده: 0.8؛ 95% CI؛ 1.0- تا 2.8؛ 1 مطالعه، 600 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). این مطالعه هیچ رویدادی را برای بستری شدن در بیمارستان برای یک عارضه مرتبط با سقط جنین یا نیاز به مداخله جراحی گزارش نکرد، و ممکن است هیچ تفاوتی میان زنانی وجود نداشته باشد که رضایت مطلوبی از امکانات مکانی که ویزیت شدند، داشتند (38% داروخانه در برابر 34% درمانگاه؛ P = 0.87؛ 1 مطالعه؛ 600 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.