پیام‌های کلیدی
- انتخاب دسترسی عروقی می‌تواند بر پیامد آنژیوپلاستی زیر زانو تاثیر بگذارد.
- ما هیچ کارآزمایی را شناسایی نکردیم که دسترسی رتروگراد دیستال را با دسترسی فمورال برای آنژیوپلاستی زیر زانو مقایسه کرده باشد؛ نیاز به انجام کارآزمایی‌هایی با کیفیت بالا در مورد این موضوع وجود دارد.
بیماری شریان محیطی چیست؟
بیماری شریان محیطی عبارت است از تنگی (باریک‌شدگی) یا انسداد (بلوک) شریان‌های اندام که معمولا به دلیل تجمع رسوبات چربی در شریان‌ها (معروف به ضایعات) ایجاد شده و جریان خون را به عضلات محدود می‌کند. حدود 12% تا 14% افراد در جمعیت عمومی به بیماری شریان محیطی مبتلا بوده و با افزایش سن بیشتر می‌شود. در سراسر جهان، بیماری شریان محیطی از 164 میلیون نفر در سال 2000 به 202 میلیون نفر در سال 2010 افزایش یافته است. بیش از دو سوم افراد مبتلا به بیماری عروق محیطی در کشورهایی با سطح درآمد پائین یا متوسط زندگی می‌کنند.
این بیماری می‌تواند منجر به ایسکمی بحرانی اندام شود، که ناشی از کمبود شدید گردش خون در اندام‌ها بوده و منجر به ایجاد درد یا زخم می‌شود. یک سوم از افراد مبتلا به ایسکمی بحرانی اندام دارای ضایعات زیر زانو هستند، که با خطر بالاتر قطع پا در قسمت پائینی اندام تحتانی ارتباط دارد.
بیماری شریان محیطی چگونه درمان می‌شود؟
درمان برای افراد مبتلا به ایسکمی بحرانی اندام، باز کردن عروق خونی با استفاده از آنژیوپلاستی است، که شامل استفاده از یک بالون برای باز کردن شریان باریک‌شده یا مسدود شده و احتمالا قرار دادن یک لوله (استنت) برای باز نگه داشتن شریان است. موفقیت تکنیکی هر پروسیجر آنژیوپلاستی به توانایی عبور از ضایعات بستگی دارد. به‌طور متداول، این آنژیوپلاستی با استفاده از یک کاتتر (لوله) وارد شده از طریق شریان فمورال (شریان اصلی که از ران پائین می‌رود) انجام می‌شود، اما هنگام تلاش برای فشار دادن ضایعه به این روش، میزان شکست بالایی وجود دارد. آمدن از جهت دیگر از طریق سوراخ رتروگراد دیستال (قرار دادن کاتتر از طریق شریان‌های نزدیک به مچ پا) ممکن است عبور از ضایعات را آسان‌تر کند.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
ما خواستیم مزایا و مضرات دسترسی رتروگراد دیستال را ارزیابی کرده و آنها را با دسترسی فمورال مرسوم برای افرادی که تحت آنژیوپلاستی زیر زانو قرار می‌گیرند، مقایسه کنیم.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
بانک‌های اطلاعاتی پزشکی را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (مطالعات بالینی که در آنها افراد به‌طور تصادفی در یکی از دو یا چند گروه درمانی قرار می‌گیرند؛ یکی از آنها گروه کنترل است) یا کارآزمایی‌های شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (افراد با استفاده از روشی به گروه‌هایی تخصیص داده می‌شوند که واقعا تصادفی نیستند، به عنوان مثال، بر اساس تاریخ تولد یا ترتیب ورود افراد) جست‌وجو کردیم، که دسترسی رتروگراد دیستال و دسترسی فمورال را برای آنژیوپلاستی زیر زانو مقایسه کردند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
هیچ کارآزمایی تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای را نیافتیم که واجد معیارهای ورود ما باشند.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
ما نتوانستیم شواهد قطعی را در مورد این موضوع ارائه دهیم زیرا هیچ کارآزمایی‌ای را با درجه بالایی از قابلیت اطمینان پیدا نکردیم.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
جست‌وجوها تا 26 سپتامبر 2022 انجام شدند.
هیچ کارآزمایی تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای را شناسایی نکردیم که دسترسی رتروگراد دیستال را در مقابل دسترسی فمورال برای آنژیوپلاستی BTK مقایسه کرده باشد.
انجام مطالعاتی با کیفیت بالا مورد نیاز است که دسترسی رتروگراد دیستال را در مقابل دسترسی فمورال متداول برای آنژیوپلاستی BTK مقایسه کنند.
شیوع بیماری شریان محیطی (peripheral artery disease; PAD) در جمعیت عمومی حدود 12% تا 14% بوده و با افزایش سن افزایش می‌یابد. PAD از 164 میلیون نفر در سال 2000 به 202 میلیون نفر در سال 2010 افزایش یافت. بیش از دو سوم افراد مبتلا به PAD در کشورهایی با سطح درآمد پائین یا متوسط زندگی می‌کنند.
ایسکمی بحرانی اندام (critical limb ischaemia; CLI) در 1% تا 2% از افراد مبتلا به لنگش متناوب (intermittent claudication) در طول پنج سال رخ می‌دهد. یک سوم افراد مبتلا به CLI دارای ضایعات منفرد زیر زانو (below the knee; BTK) هستند. CLI و ضایعات BTK منفرد در مقایسه با افراد مبتلا به بیماری شریانی چند سطحی (multilevel arterial disease)، با بروز بیشتر از دست دادن اندام همراه هستند.
روش‌های اندوواسکولار مانند آنژیوپلاستی (با یا بدون استنت‌گذاری) به‌طور گسترده‌ای برای درمان ضایعات BTK منفرد، با هدف بهبود جریان خون و نجات اندام، استفاده می‌شوند. موفقیت تکنیکی هر پروسیجر آنژیوپلاستی به توانایی عبور از ضایعه هدف بستگی دارد. تلاش‌های ناموفق در متون علمی دست‌کم گرفته می‌شوند و به نظر می‌رسد که شکست‌ها در دنیای واقعی بیشتر از آنچه باشد که گزارش می‌شوند.
افراد مبتلا به ضایعات BTK منفرد که تحت آنژیوپلاستی با دسترسی فمورال (femoral access) مرسوم قرار می‌گیرند، میزان شکست بالایی در عبور از این ضایعات دارند. دسترسی رتروگراد دیستال (retrograde distal access) ممکن است مزایایی داشته باشد که می‌تواند منجر به عبور موفقیت‌آمیز از ضایعه هدف شود.
ارزیابی مزایا و مضرات دسترسی رتروگراد دیستال در مقابل دسترسی فمورال متداول برای افرادی که تحت آنژیوپلاستی زیر زانو قرار می‌گیرند.
متخصص اطلاعات گروه عروق در کاکرین، به جست‌وجو در پایگاه ثبت تخصصی گروه عروق در کاکرین، بانک‌های اطلاعاتی CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase و CINAHL و پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت و پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌های ClinicalTrials.gov تا 26 سپتامبر 2022 پرداخت.
ما برنامه‌ریزی کردیم تا کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده را برای مقایسه افرادی وارد کنیم که برای آنژیوپلاستی BTK، تحت دسترسی رتروگراد دیستال در مقابل افرادی با دسترسی فمورال متداول قرار می‌گیرند (رتروگراد همان طرف (ipsilateral) یا رتروگراد مقابل (contralateral)).
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم مطالعات شناسایی‌‌شده را برای ورود بالقوه به این مطالعه مروری ارزیابی کردند. ما از پروسیجرهای روش‌شناسی (methodology) استاندارد مطابق با کتابچه راهنمای کاکرین برای مرورهای سیستماتیک مداخلات استفاده کردیم. پیامدهای اولیه، موفقیت تکنیکی پروسیجر آنژیوپلاستی و عوارض عمده مرتبط با پروسیجر بودند. پیامدهای ثانویه ما میزان مرگ و میر، بقای بدون قطع عضو، باز بودن اولیه، عوارض جزئی رویه و بهبود زخم بود. از رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) برای ارزیابی قطعیت شواهد برای هر پیامد بهره گرفتیم.
هیچ کارآزمایی تصادفی‌سازی یا شبه-تصادفی‌سازی و کنترل‌شده‌ای شناسایی نشد که معیارهای ورود را داشته باشد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.