سوال مطالعه مروری
اثربخشی و ایمنی درمانهایی که اغلب در طول همهگیریها برای درمان خونریزی شدید قاعدگی وجود دارند، چیست؟
پیشینه
خونریزی شدید قاعدگی یک وضعیت شایع در حوزه زنان (گاینکولوژی) است. درمانهایی که میتوانند در طول همهگیریها ادامه پیدا کنند، عبارتند از:
1. داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAIDs)، به عنوان مثال مفنامیک اسید یا ناپروکسن: این دسته از داروها با کاهش سطوح پروستاگلاندین کار میکنند، که باعث کاهش خونریزی از لایه پوششی داخلی رحم میشوند. NSAIDها را میتوان به صورت قرص مصرف کرد.
2. آنتیفیبرینولیتیکها، به عنوان مثال ترانکسامیک اسید: اینها با مهار آنزیمهای حل کننده لخته خونی در لایه پوششی داخلی رحم، باعث کاهش خونریزی میشوند. آنتیفیبرینولیتیکها میتوانند به صورت قرص مصرف شوند.
3. ضدبارداریهای هورمونی ترکیبی، به عنوان مثال قرص ضدبارداری خوراکی ترکیبی: این داروها با نازک کردن پوشش داخلی رحم که در دورههای قاعدگی ریخته میشود، عملکرد خود را نشان میدهند. داروهای ضدبارداری هورمونی ترکیبی را میتوان به صورت قرص، یا از طریق واژن، یا با استفاده از حلقه واژینال، استفاده کرد.
4. پروژستوژنها، به عنوان مثال نوراتیسترون (norethisterone): این دسته از داروها با نازک کردن پوشش داخلی رحم که در دورههای قاعدگی دچار ریزش میشوند، کار خود را انجام میدهند. پروژستوژنها قرصهایی هستند که میتوانند برای 10 روز از چرخه قاعدگی (چرخه کوتاه)، یا به مدت سه تا چهار هفته از چرخه قاعدگی (چرخه طولانی) مصرف شوند.
هدف ما این بود که بهترین شواهد را در مورد اثربخشی و ایمنی آنها خلاصه کنیم.
ویژگیهای مطالعه
ما چهار مرور کاکرین (44 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده، 3196 زن) را، تا جون سال 2020 وارد کردیم. ما 11 مقایسه مختلف را، از جمله NSAIDها در مقایسه با دارونما (placebo) (قرص کنترل که هیچ تاثیری ندارد)، آنتیفیبرینولیتیکها در مقایسه با دارونما، و داروهای ضدبارداری خوراکی هورمونی ترکیبی در مقایسه با دارونما، شناسایی کردیم. همه مرورها، خونریزی قاعدگی، کیفیت زندگی، رضایت بیمار، عوارض جانبی و عوارض جانبی جدی را گزارش کردند. ما همه مرورها را دارای کیفیت بالا رتبهبندی کردیم.
نتایج کلیدی
آنتیفیبرینولیتیکها و ضدبارداریهای هورمونی ترکیبی، در مقایسه با دارونما، احتمالا در کاهش خونریزی شدید قاعدگی موثر هستند. از 1000 زن مبتلا به خونریزی شدید قاعدگی، 109 نفر با دارونما و 363 مورد (محدوده 200 تا 662) با داروهای آنتیفیبرینولیتیک بهبود خواهند یافت. از 1000 زن مبتلا به خونریزی شدید قاعدگی، 29 نفر با دارونما و 401 نفر (دامنه 118 تا 771) با داروهای ضدبارداری خوراکی ترکیبی، احساس میکنند که خونریزی قاعدگی آنها به حالت عادی برگشته است. NSAIDها در مقایسه با دارونما ممکن است در کاهش خونریزی شدید قاعدگی مؤثر باشند. از 1000 زن مبتلا به خونریزی شدید قاعدگی، 200 نفر با دارونما و 766 مورد (محدوده 578 تا 887) با NSAIDها بهبود خواهند یافت. آنتیفیبرینولیتیکها در مقایسه با NSAIDs و پروژستوژنهای چرخه کوتاه ممکن است در کاهش خونریزی شدید قاعدگی اثربخشتر باشند، اما ما قادر به نتیجهگیری در مورد اثرات آنتیفیبرینولیتیکها در مقایسه با پروژستوژنهای چرخه طولانی نیستیم.
گزارشهای ضعیفی از پیامدهای ثانویه، از جمله کیفیت زندگی و رضایت زنان از درمان وجود داشت. این مطالعات تعداد کافی را از زنان وارد نکردند تا قادر به تشخیص عوارض جانبی جدی باشند. شواهد شناخته شدهای وجود دارد که نشان میدهد اگرچه خطر بروز حوادث ترومبوآمبولیک در جمعیت عمومی بسیار کم است، با داروهای ضدبارداری خوراکی افزایش مییابند.
قطعیت شواهد
قطعیت شواهد برای مقایسهها و پیامدهای مختلف، از بسیار پائین تا متوسط متغیر بود. محدودیتهای قابل توجهی در مطالعات تحقیقاتی اولیه، ناهمگونی در نتایج بین مطالعات تحقیقاتی اولیه، و عدم دقت در یافتههای مرورها وجود داشت.
شواهدی با اطمینان متوسط وجود دارد که نشان میدهد آنتیفیبرینولیتیکها و داروهای ضدبارداری هورمونی ترکیبی خونریزی شدید قاعدگی را در مقایسه با دارونما کاهش میدهند. شواهدی با قطعیت پائین وجود دارد که NSAIDها خونریزی شدید قاعدگی را در مقایسه با دارونما کاهش میدهند. شواهدی با قطعیت پائین نشان دادند که آنتیفیبرینولیتیکها در مقایسه با NSAIDها و پروژستوژنهای چرخه کوتاه در کاهش خونریزی شدید قاعدگی اثربخشتر هستند، اما قادر به نتیجهگیری در مورد اثرات آنتیفیبرینولیتیکها در مقایسه با پروژستوژنهای چرخه طولانی نیستیم، زیرا شواهد قطعیت پائینی داشتند.
در زمینه خونریزی شدید قاعدگی، همهگیریها بر ارزیابی و درمان زنان توسط ارائه دهندگان خدمات سلامت، تأثیر میگذارند.
خلاصه کردن شواهد به دست آمده از مرورهای کاکرین که مداخلات مربوط به خونریزی شدید قاعدگی را که معمولا در طول همهگیریها در دسترس هستند قرار دارند، ارزیابی میکنند.
ما به دنبال مرورهای کاکرین منتشر شدهای بودیم که به بررسی مداخلاتی پرداختند که میتوانند در طول همهگیریها برای زنان مبتلا به خونریزی شدید قاعدگی بدون علت اصلی شناخته شده ادامه یابند. ما مرورهای کاکرین را با جستوجو در پایگاه دادهای مرورهای نظاممند کاکرین در جون سال 2020 شناسایی کردیم. پیامد اولیه، خونریزی قاعدگی بود. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از کیفیت زندگی، رضایت بیمار، عوارض جانبی و عوارض جانبی جدی.
ما انتخاب مرورهای سیستماتیک، استخراج دادهها و ارزیابی کیفیت آنها را دو بار انجام دادیم. ما هرگونه اختلافنظر را با بحث برطرف کردیم. ما کیفیت مرور را با کمک ابزار ارزیابی کیفیت روششناسی مرورهای سیستماتیک (AMSTAR) 2 و قطعیت شواهد را برای هر پیامد با استفاده از روشهای GRADE ارزیابی کردیم.
ما چهار مرور کاکرین را، با 11 مقایسه، دادههای به دست آمده از 44 کارآزمایی تصادفیسازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs)، و 3196 زن وارد کردیم. ما همه مرورها را با کیفیت بالا ارزیابی کردیم.
داروهای غیراستروئیدی ضدالتهابی (NSAIDها)
NSAIDها ممکن است در کاهش خونریزی شدید قاعدگی نسبت به دارونما (placebo) موثرتر باشند (تفاوت میانگین (MD): 124- میلیلیتر در هر چرخه؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 186- تا 62- میلیلیتر در هر چرخه؛ یک RCT؛ 11 زن؛ شواهد با قطعیت پائین). مفنامیک اسید ممکن است شبیه به ناپروکسن باشد (MD؛ 21 میلیلیتر در هر چرخه؛ 95% CI؛ 6- تا 48 میلیلیتر در هر چرخه؛ دو RCT؛ 61 زن؛ شواهد با قطعیت پائین)، و NSAIDها احتمالا شبیه به داروهای ضدبارداری هورمونی ترکیبی برای خونریزی شدید قاعدگی هستند (MD؛ 25 میلیلیتر در هر چرخه؛ 95% CI؛ 22- تا 73 میلیلیتر در هر چرخه؛ یک RCT؛ 26 زن؛ شواهد با قطعیت پائین). NSAIDها ممکن است در کاهش خونریزی قاعدگی نسبت به آنتیفیبرینولیتیکها اثربخشی کمتری داشته باشند (نسبت خطر (relative risk): 0.70؛ 95% CI؛ 0.58 تا 0.85؛ دو RCT؛ 161 زن؛ شواهد با قطعیت پائین). ما مطمئن نیستیم که NSAIDها باعث کاهش خونریزی قاعدگی بیشتر از پروژستوژنهای چرخه کوتاه میشوند (RR: 0.80؛ 95% CI؛ 0.49 تا 1.32؛ یک RCT؛ 32 زن؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
آنتیفیبرینولیتیکها
آنتیفیبرینولیتیکها در کاهش خونریزی شدید قاعدگی نسبت به دارونما موثرتر به نظر رسیدند (MD؛ 53- میلیلیتر در هر چرخه؛ 95% CI؛ 63- تا 44- میلیلیتر در هر چرخه؛ چهار RCT؛ 565 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط). آنتیفیبرینولیتیکها ممکن است در بروز عوارض جانبی مشابه با دارونما باشند (RR: 1.05؛ 95% CI؛ 0.93 تا 1.18؛ یک RCT؛ 297 زن؛ شواهد با قطعیت پائین) و احتمالا از نظر بروز عوارض جانبی جانبی جدی هم مشابه با دارونما هستند (حوادث ترومبوتیک؛ RR: 0.10؛ 95% CI؛ 0.00 تا 2.46؛ دو RCT؛ 468 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط).
آنتیفیبرینولیتیکها ممکن است در کاهش خونریزی شدید قاعدگی موثرتر از دارونما باشند (MD؛ 111- میلیلیتر در هر چرخه؛ 95% CI؛ 178- تا 44- میلیلیتر در هر چرخه؛ یک RCT؛ 46 زن؛ شواهد با قطعیت پائین). ما مطمئن نیستیم که آنتیفیبرینولیتیکها مشابه با پروژستوژنهای چرخه کوتاه از نظر تاثیر بر کیفیت زندگی (RR: 1.67؛ 95% CI؛ 0.76 تا 3.64؛ یک RCT؛ 44 زن؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، رضایت بیمار (RR: 0.91؛ 95% CI؛ 0.59 تا 1.39؛ یک RCT؛ 42 زن؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) یا عوارض جانبی (RR: 0.85؛ 95% CI؛ 0.65 تا 1.12؛ سه RCT؛ 211 زن؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) باشند.
ما مطمئن نیستیم که آنتیفیبرینولیتیکها در مقایسه با پروژستوژن چرخه طولانی در کاهش خونریزی شدید قاعدگی مؤثرتر باشند (MD؛ 9- امتیاز در هر چرخه؛ 95% CI؛ 30- تا 12 نقطه در هر چرخه؛ دو RCT؛ 184 زن؛ شواهد با قطعیت پائین). آنتیفیبرینولیتیکها ممکن است در مقایسه با مدروکسیپروژسترون استات چرخه طولانی باعث افزایش میزان بهبود در خونریزی قاعدگی شوند که توسط خود زنان گزار میشود (RR: 1.32؛ 95% CI؛ 1.08 تا 1.61؛ یک RCT؛ 94 زن؛ شواهد با قطعیت پائین). آنتیفیبرینولیتیکها ممکن است شبیه به پروژستوژنهای چرخه طولانی از نظر تاثیر بر کیفیت زندگی زنان باشند (MD: 5؛ 95% CI؛ 2.49- تا 12.49؛ یک RCT؛ 90 زن؛ شواهد با قطعیت پائین). ما مطمئن نیستیم که آنتیفیبرینولیتیکها مشابه پروژستوژنهای چرخه طولانی در مورد عوارض جانبی باشند (RR: 0.58؛ 95% CI؛ 0.33 تا 1.00؛ دو RCT؛ 184 زن؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
هیچ کارآزماییای وجود نداشت که به مقایسه آنتیفیبرینولیتیکها با داروهای ضدبارداری هورمونی ترکیبی پرداخته باشد.
داروهای ضدبارداری هورمونی ترکیبی
به نظر میرسد داروهای ضدبارداری هورمونی ترکیبی نسبت به دارونما یا عدم درمان، برای خونریزی شدید قاعدگی موثرتر باشند (RR: 13.25؛ 95% CI؛ 2.94 تا 59.64؛ دو RCT؛ 363 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط). داروهای ضدبارداری هورمونی ترکیبی احتمالا مشابه با دارونما در بروز عوارض جانبی هستند (RR: 1.53؛ 95% CI؛ 0.90 تا 2.60؛ دو RCT؛ 411 زن؛ شواهد با قطعیت متوسط).
پروژستوژنها
هیچ کارآزماییای پروژستوژنها را با دارونما مقایسه نکرد.
محدودیتهای موجود در شواهد شامل خطر سوگیری در RCTهای اولیه، ناهمگونی بین RCTهای اولیه و عدم دقت در تخمین اثرگذاری بودند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.