کودکان و نوجوانان پناهنده‌ای که ساکن کشورهای ثروتمند شده‌اند، به دلیل چالش‌های زیادی که پیش از، حین و پس از مهاجرت با آنها مواجه هستند، در معرض ابتلا به مشکلات سلامت روان قرار دارند.
پیام کلیدی
شواهد موجود از کمیّت یا کیفیت کافی برای توصیه به اینکه چه مداخلاتی باید در عمل به اجرا درآیند، برخوردار نیستند. لازم است برنامه‌ها و مداخلات حمایت از سلامت روان موجود برای پناهندگان و پناهجویان کودک مورد ارزیابی قرار گیرند تا آنها بتوانند به شواهد کنونی در مورد آنچه برای حمایت از سلامت روان در این جمعیت موثر هستند، بی‌افزایند.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
هدف ما ارزیابی شواهد مربوط به ارتقاء سلامت روان، پیشگیری، و درمان کودکان و نوجوانان پناهنده ساکن در کشورهای ثروتمند در جامعه بود. برخی از برنامه‌ها یا مداخلات ممکن است بر ارتقای سلامت روان (برای بهبود سلامت روان) از طریق ساختارهای اجتماعی و حمایت اجتماعی تمرکز کنند، در حالی که برخی دیگر بر درمان مشکلات سلامت روان با مراقبت‌های تخصصی فردی متمرکز هستند.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
در 23 فوریه 2021 به دنبال یافتن مطالعات در بانک‌های اطلاعاتی و پایگاه‌های ثبت آنلاین بودیم.
مطالعات با هر نوع طراحی تا زمانی واجد شرایط بودند، که شامل پناهندگان کودک یا نوجوان 18 سال یا کمتر بوده و مداخله سلامت روان مبتنی بر جامعه را در یک کشور ثروتمند ارزیابی کردند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
ما 38 مطالعه را با طیف وسیعی از طراحی‌های مطالعه، ویژگی‌های شرکت‌کننده، و مداخلات وارد کردیم. سه مطالعه از طرح کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده استفاده کردند که افراد برای گروه درمانی خود به‌طور تصادفی انتخاب شدند؛ اینها معمولا معتبرترین شواهد را در مورد اثرات درمان ارائه می‌دهند. از این مطالعات برای ارزیابی اثربخشی و مقبولیت مداخلات، بر اساس وقوع عوارض جانبی، استفاده کردیم.
محدودیت‌های شواهد چه بودند؟
محدودیت‌های مهمی در رابطه با کیفیت کارآزمایی‌های وارد شده وجود داشت. شواهدی مبنی بر مقبولیت مداخلات به دست نیامد. داده‌های مربوط به اثربخشی، مرتبط با نشانه‌های مشکلات سلامت روان، پریشانی روان‌شناختی، و رفتاری، شواهدی را مبنی بر تفاوت در اثربخشی بین گروه مداخله و گروه کنترل لیست انتظار (که مداخله تا اتمام پروسه درمان در گروه درمان به گروه کنترل ارائه نشد) برای هر یک از سه مطالعه نشان ندادند.
شواهد کافی برای تعیین اثربخشی و مقبولیت مداخلات سلامت روان مبتنی بر جامعه برای کودکان و نوجوانان پناهنده وجود ندارد.
تعداد بی‌سابقه‌ای از افراد در سراسر جهان با جابه‌جایی اجباری ناشی از حوادث طبیعی یا ساخته دست بشر روبه‌رو هستند. بیش از 50% از پناهندگان را در سراسر جهان کودکان یا نوجوانان تشکیل می‌دهند. علاوه بر چالش‌های اسکان در یک کشور جدید، بسیاری از افراد شاهد وقایع آسیب‌زا بوده یا با آنها مواجه شده‌اند. بنابراین، کودکان و نوجوانان پناهنده در معرض خطر ابتلا به مشکلات سلامت روان مانند اختلال استرس پس از تروما قرار داشته، و نیاز به دریافت حمایت مناسب و موثر در جوامع دارند.
ارزیابی اثربخشی و مقبولیت مداخلات مبتنی بر جامعه (فقط RCTها) در مقایسه با گروه کنترل (عدم-درمان، لیست انتظار، درمان جایگزین) در جهت پیشگیری و درمان مشکلات سلامت روان (افسردگی اساسی، اضطراب، اختلال استرس پس از تروما، پریشانی روانی) و بهبود سلامت روان در کودکان و نوجوانان پناهنده در کشورهای ثروتمند.
جست‌وجو در بانک‌های اطلاعاتی شامل پایگاه ثبت کارآزمایی‌های کنترل شده اختلالات روانی شایع در کاکرین (همه سال‌های موجود)، CENTRAL/CDSR (2021، شماره 2)، Ovid MEDLINE؛ Embase، شش بانک اطلاعاتی دیگر، و دو پایگاه‌های ثبت کارآزمایی‌ها تا 21 فوریه 2021 بود. فهرست منابع مطالعات وارد شده بررسی شدند.
مطالعات با هر نوع طراحی تا زمانی واجد شرایط بودند، که شامل پناهندگان کودک یا نوجوان بوده و مداخله سلامت روان مبتنی بر جامعه را در یک کشور ثروتمند ارزیابی کردند. در مرحله دوم، کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده را انتخاب کردیم.
داده‌های مربوط به مطالعه و ویژگی‌های شرکت‌کننده، و داده‌های پیامد مربوط به نتایج کارآزمایی را از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده استخراج کردیم. برای مطالعاتی که از روش‌های ارزیابی دیگر استفاده کردند، داده‌های مربوط به مطالعه و ویژگی‌های شرکت‌کننده استخراج شدند. شواهد مربوط به اثربخشی و در دسترس بودن مداخلات را فقط از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده به دست آوردیم. داده‌ها به صورت نقل قول (narrative) سنتز شدند.
ما 5005 رکورد را غربالگری کرده و به دنبال متن کامل مقالات از 62 رکورد مرتبط بودیم. سه کارآزمایی تصادفی‌سازی و کنترل شده در این مرور وارد شدند. نگرانی‌های کلیدی در ارزیابی‌های خطر سوگیری (bias) شامل عدم-شفافیت در مورد چگونگی انجام تصادفی‌سازی، پتانسیل سوگیری در اندازه‌گیری پیامد، و وجود خطر سوگیری در انتخاب نتایج بودند.
پیامدهای اولیه
هیچ شواهدی مبنی بر تاثیر مداخلات مبتنی بر جامعه در مقایسه با لیست انتظار برای نشانه‌های استرس پس از تروما (تفاوت میانگین (MD): 1.46-؛ 95% فاصله اطمینان (CI): 6.78- تا 3.86: 1 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین)، نشانه‌های افسردگی (MD: 0.26؛ 95% CI؛ 2.15- تا 2.67: 1 مطالعه؛ شواهد با قطعیت پائین)، و پریشانی روانی (MD: -10.5؛ 95% CI؛ 47.94- تا 26.94؛ 1 مطالعه؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین) دیده نشد.
هیچ داده‌ای از عوارض جانبی وجود نداشت.
پیامدهای ثانویه
سه کارآزمایی، با استفاده از معیارهای مختلف، تغییرات کوتاه-مدت را در رفتار کودک گزارش کرده، و شواهدی را مبنی بر تاثیر مداخله در مقابل لیست انتظار (شواهد با قطعیت پائین تا بسیار پائین) نیافت.
هیچ یک از کارآزمایی‌ها کیفیت زندگی یا بهزیستی (well-being)، میزان مشارکت و عملکرد، یا رضایت شرکت‌کنندگان را گزارش نکردند.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.