منابع علمی بینالمللی را برای یافتن کارآزماییهای مرتبط با درمان دارویی و محصولات طبیعی (مکملیاری غذایی) در این زمینه مرور کردهایم. در مجموع هفت کارآزمایی شناسایی شدند که با معیارهای ورود ما مطابقت داشتند. شواهد اندکی در مورد تاثیرات مفید درمانهای دارویی یا محصولات طبیعی وجود دارد. با این حال، کارآزماییهای کمی در این زمینه انجام شده و آنها هم کوچک هستند، به این معنی که تاثیرات مفید احتمالی برخی از این درمانها را نمیتوان منتفی دانست.
چرا این مرور مهم است؟
خود-آزاری (self-harm; SH)، که شامل مسموم کردن عمدی خود/مصرف بیش از حد عمدی مواد و صدمه رساندن به خود است، یک مشکل عمده در بسیاری از کشورها محسوب شده و به شدت با خطر خودکشی مرتبط است. بنابراین، توسعه درمانهای اثربخش در بیماران مبتلا به خود-آزاری، از اهمیت زیادی برخوردار است. در حالی که استفاده از مداخلات روانیاجتماعی در بزرگسالان مبتلا به خود-آزاری روبهافزایش بوده (که خود موضوع مرور جداگانهای است)، درمانهای دارویی اغلب در طبابت بالینی مورد استفاده قرار میگیرند. بنابراین، ارزیابی شواهد برای اثربخشی آنها مهم است.
چه کسانی به این مرور علاقمند خواهند بود؟
مدیران بیمارستان (مانند ارائه دهندگان خدمات)، کارشناسان حوزه سیاستگذاری سلامت و پرداختکنندگان ثالث (مانند بیمههای سلامت)، آن دسته از درمانگران درگیر با بیماران مبتلا به SH، خود بیماران و خانوادههای آنها.
هدف این مرور پاسخ به چه سوالاتی است؟
این مرور، یک بهروزرسانی از مطالعه مروری کاکرین در سال 2015 است که شواهد اندکی را درباره تاثیرات مفید درمانهای دارویی بر تکرار SH یافت. این بهروزرسانی با هدف بررسی بیشتر شواهد اثربخشی درمانهای دارویی و محصولات طبیعی در بیماران درگیر با SH با محدوده وسیعتری از پیامدها انجام شد.
کدام مطالعات وارد این مرور شدند؟
مطالعات برای ورود به این مرور، باید کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شده از درمانهای دارویی در بزرگسالانی بوده باشند که اخیرا درگیر SH بودند.
شواهد این مرور به ما چه میگویند؟
در حال حاضر، هیچ شواهد روشنی در مورد اثربخشی داروهای ضد-افسردگی، آنتیسایکوتیکها، تثبیتکنندههای خلقوخو، یا محصولات طبیعی، در پیشگیری از تکرار SH وجود ندارد.
قدم بعدی چیست؟
انجام کارآزماییهای بیشتر را روی داروها در بیماران درگیر SH، احتمالا در ترکیب با درمان روانشناختی، توصیه میکنیم.
با توجه به کیفیت پائین یا بسیار پائین شواهد موجود، و تعداد اندک کارآزماییهای شناسایی شده، فقط شواهد نامطمئنی در مورد مداخلات دارویی در بیماران درگیر با SH وجود دارد. انجام کارآزماییهای دارویی بیشتر و بزرگتری، ترجیحا با استفاده از داروهای جدیدتر، مورد نیاز است. اینها ممکن است شامل ارزیابی داروهای آنتیسایکوتیک آتیپیک جدیدتر باشند. کارهای بیشتر همچنین باید شامل ارزیابی عوارض جانبی عوامل دارویی باشند. انجام پژوهشهای دیگر میتواند شامل ارزیابی ترکیب دارودرمانی و درمان روانشناختی باشد.
خود-آزاری (self-harm; SH، مسموم کردن عمدی خود یا صدمه رساندن به خود، صرفنظر از شدت میل به خودکشی یا سایر انگیزهها)، یک مشکل روبهرشد در اغلب کشورها است، اغلب تکرار میشود، و با خودکشی مرتبط است. شواهد مربوط به ارزیابی اثربخشی درمانهای دارویی و/یا محصولات طبیعی در درمان SH در دسترس نیست، به ویژه هنگامی که با شواهد مداخلات روانیاجتماعی مقایسه شدند. بنابراین، این مرور یک بهروزرسانی از مرور قبلی کاکرین (آخرین بار در سال 2015 منتشر شد) درباره نقش مداخلات دارویی در بزرگسالان مبتلا به SH است.
ارزیابی تاثیرات درمانهای دارویی یا محصولات طبیعی در SH در مقایسه با انواع درمانهای مقایسهای (مثلا دارونما (placebo) یا درمان دارویی جایگزین) در بزرگسالانی (بالای 18 سال) که درگیر SH هستند.
پایگاه ثبت تخصصی گروه اختلالات شایع روانی در کاکرین، کتابخانه کاکرین (پایگاه ثبت کارآزماییهای کنترل شده کاکرین [CENTRAL] و بانک اطلاعاتی مرورهای نظاممند کاکرین [CDSR]) را همراه با MEDLINE جستوجو کردیم. Ovid Embase و PsycINFO (تا 4 جولای 2020) بررسی شدند.
همه کارآزماییهای تصادفیسازی و کنترل شدهای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که به مقایسه درمانهای دارویی یا محصولات طبیعی، با دارونما/درمان دارویی جایگزین در افرادی با سابقه اخیر (طی شش ماه از ورود به مطالعه) از اپیزود SH منتهی به حضور در بیمارستان یا خدمات بالینی، پرداختند. پیامد اولیه، وقوع یک اپیزود تکراری از SH در حداکثر یک دوره پیگیری دو ساله بود. پیامدهای ثانویه عبارت بودند از مقبولیت درمان، پایبندی به درمان، افسردگی، ناامیدی، عملکرد عمومی، عملکرد اجتماعی، افکار مرتبط با خودکشی، و خودکشی.
بهطور مستقل از هم، کارآزماییها را انتخاب، دادهها را استخراج، و کیفیت کارآزمایی را ارزیابی کردیم. برای پیامدهای دو-حالتی، نسبت شانس (ORs) و 95% فواصل اطمینان (CIs) را محاسبه کردیم. برای پیامدهای پیوسته، تفاوت میانگین (MD) یا تفاوت میانگین استاندارد شده (SMD) و 95% CI محاسبه شدند. قطعیت کلی شواهد برای پیامد اولیه (یعنی تکرار SH پس از مداخله) برای هر مداخله با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) ارزیابی شد.
دادهها را از هفت کارآزمایی با مجموع 574 شرکتکننده وارد کردیم. شرکتکنندگان در این کارآزماییها عمدتا زن (63.5%) با میانگین سنی 35.3 سال (انحراف معیار (SD): 3.1 سال) بودند. مشخص نیست که نسل جدید داروهای ضد-افسردگی در مقایسه با دارونما، تکرار SH را کاهش میدهند یا خیر (OR: 0.59؛ 95% CI؛ 0.29 تا 1.19؛ N = 129؛ k = 2؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). در مقایسه آنتیسایکوتیکها (21%) با دارونما (75%)، ممکن است نرخ کمتری از تکرار SH رخ دهد (OR: 0.09؛ 95% CI؛ 0.02 تا 0.50؛ N = 30؛ k = 1؛ شواهد با قطعیت پائین). با این حال، هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت بین داروهای آنتیسایکوتیک در مقایسه با دارو/دوز مقایسه کننده دیگر در تکرار SH وجود نداشت (OR: 1.51؛ 95% CI؛ 0.50 تا 4.58؛ N = 53؛ k = 1؛ شواهد با قطعیت پائین). همچنین، هیچ شواهدی مبنی بر تفاوت برای تثبیتکنندههای خلقوخو در مقایسه با دارونما برای تکرار SH (OR: 0.99؛ 95% CI؛ 0.33 تا 2.95؛ N = 167؛ k = 1؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، یا برای محصولات طبیعی در مقایسه با دارونما برای تکرار SH (OR: 1.33؛ 95% CI؛ 0.38 تا 4.62؛ N = 49؛ k = 1؛ شواهد با قطعیت پائین) به دست نیامد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.