پیام‌های کلیدی
• پراواستاتین (pravastatin) کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پائین را کاهش می‌دهد و تاثیر آن به دوز آن در محدوده 5 میلی‌گرم تا 160 میلی‌گرم بستگی دارد.
• پراواستاتین با دوز 80 میلی‌گرم در روز حداکثر دوز مجاز است.
• از دیگر مرورهای سیستماتیک که انجام دادیم، پراواستاتین تاثیر مشابهی با فلوواستاتین بر کلسترول دارد و نسبت به دیگر استاتین‌ها تاثیر کمتری را بر کلسترول بر جای می‌گذارد.
کلسترول و لیپیدهای خون چه هستند؟
کلسترول برای ساخت و نگهداری تمام غشاهای سلولی حیوانات مورد نیاز است و برای زندگی انسان حیاتی. اجزای اصلی کلسترول عبارتند از لیپوپروتئین با چگالی پائین، لیپوپروتئین با چگالی بالا، و تری گلیسیرید. لیپوپروتئین با چگالی پائین مولکول‌های چربی را در سراسر بدن در خون حمل کرده و مولکول‌های لیپید را به سلول‌ها می‌رساند. لیپوپروتئین با چگالی بالا مولکول‌های لیپید را از سلول‌ها خارج کرده و به کبد می‌رساند. کلسترول و اجزای آن کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پائین، و کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا را می‌توان در خون اندازه‌گیری کرد. تری گلیسیرید در تمام لیپوپروتئین‌ها یافت شده و در خون نیز قابل اندازه‌گیری است. تصور می‌شود که لیپیدهای خون با عوارض جانبی که بر قلب و عروق خونی بر جای می‌گذارند، مرتبط هستند.
پراواستاتین چیست؟
پراواستاتین یکی از دسته داروها به نام استاتین است که کلسترول خون را کاهش می‌دهد. دیگر استاتین‌ها چه هستند؟ - آنها تاثیرات ناخواسته‌ای دارند یا خیر؟
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
دوزهای مختلف پراواستاتین چگونه لیپیدهای خون را تحت تاثیر قرار می‌دهند؟
ما چه کاری را انجام دادیم؟
برای یافتن مطالعاتی جست‌وجو کردیم که پراواستاتین را با یک نوع درمان غیر فعال (دارونما (placebo)) به مدت سه تا 12 هفته مقایسه کرده و کلسترول و دیگر لیپید‌ها را در خون اندازه‌گیری کردند. تاثیرات ناخواسته را با بررسی تعداد افرادی ارزیابی کردیم که مطالعات را به دلیل عوارض جانبی ترک کردند. افراد را در هر سنی، با و بدون شواهدی از بیماری قلبی‌عروقی، در نظر گرفتیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
تعداد 64 کارآزمایی را پیدا کردیم که تاثیرات دوزهای مختلف پراواستاتین را بر 9771 شرکت‌کننده بررسی کردند.
نتایج اصلی
افرادی که روزانه 5 تا 160 میلی‌گرم/روز پراواستاتین مصرف کردند، کلسترول لیپوپروتئین با چگالی پائین خود را تا 18.3% الی 35.3% کاهش دادند.
تفاوت در تاثیرات ناخواسته میان پراواستاتین و دارونما در این مطالعات کوتاه‌مدت نامشخص باقی ماند.
محدودیت‌های اصلی شواهد چه هستند؟
بسیاری از مطالعات تاثیرات ناخواسته و تعداد افرادی را که مطالعات را به دلیل عوارض جانبی ترک کردند، گزارش نکردند.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا سپتامبر 2021 به‌روز است.
پراواستاتین، کلسترول کل خون، کلسترول LDL و تری‌گلیسیرید را به شکل خطی وابسته به دوز کاهش می‌دهد. به دلیل نبود گزارش از عوارض جانبی در 48.4% از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده و کنترل شده با دارونما، این مرور برآورد خوبی را از بروز آسیب‌های ناشی از پراواستاتین ارائه نمی‌دهد.
خلاصه و متاآنالیز دقیق از تاثیر وابسته به دوز پراواستاتین (pravastatin) بر سطح لیپیدهای سرم در دسترس نیست.
هدف اولیه
ارزیابی فارماکولوژی پراواستاتین با مشخص کردن تاثیر وابسته به دوز و تنوع تاثیر پراواستاتین بر نشانگر جایگزین: لیپوپروتئین با چگالی پائین (کلسترول LDL). بررسی تاثیر پراواستاتین بر موربیدیتی و مورتالیتی هدف این مرور سیستماتیک نیست.
اهداف ثانویه
•
ارزیابی تاثیر وابسته به دوز و تنوع تاثیر پراواستاتین بر نشانگرهای جایگزین زیر: کلسترول تام؛ لیپوپروتئین با چگالی بالا (کلسترول HDL)؛ و تری‌گلیسیرید.
• ارزیابی تاثیر پراواستاتین بر خروج مطالعه ناشی از عوارض جانبی.
متخصص اطلاعات گروه هیپرتانسیون در کاکرین، بانک‌های اطلاعاتی زیر را برای یافتن کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده (randomised controlled trials; RCTs) تا سپتامبر 2021 جست‌وجو کرد: CENTRAL (2021، شماره 8)، Ovid MEDLINE؛ Ovid Embase؛ Bireme LILACS، پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی سازمان جهانی بهداشت، و ClinicalTrials.gov. هم‌چنین برای یافتن مطالعات منتشر شده و منتشر نشده بیشتر با نویسندگان مقالات مرتبط تماس گرفتیم. جست‌وجوها هیچ گونه محدودیتی را از نظر زبان نگارش مطالعه اعمال نکردند.
کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده با دارونما (placebo) که به بررسی دوز-پاسخ دوزهای مختلف ثابت پراواستاتین بر لیپیدهای خون به مدت بیش از سه تا 12 هفته در شرکت‌کنندگانی از هر گروه سنی، با و بدون داشتن شواهد مربوط به بیماری قلبی‌عروقی، پرداختند.
دو نویسنده مرور به‌طور مستقل از هم معیارهای واجد شرایط بودن را برای انتخاب مطالعات مورد بررسی قرار داده، و داده‌ها را استخراج کردند. داده‌های لیپید را از کارآزمایی‌های کنترل شده با دارونما در قالب داده‌های پیوسته (continuous data) و داده‌های خروج از مطالعه ناشی از عوارض جانبی (withdrawal due to adverse effects; WDAE) را در قالب داده‌های دو حالتی (dichotomous)، وارد Review Manager 5 کردیم. اطلاعات WDAE را از همه کارآزمایی‌ها جست‌وجو کردیم. تمام کارآزمایی‌ها را با استفاده از ابزار خطر سوگیری (bias) کاکرین تحت طبقه‌بندی‌های تولید توالی (sequence generation)، پنهانسازی تخصیص (allocation concealment)، کورسازی (blinding)، داده‌های ناقص پیامد، گزارش‌دهی انتخابی (selective reporting)، و دیگر سوگیری‌های بالقوه مورد ارزیابی قرار دادیم.
شصت و چهار RCT اثربخشی وابسته به دوز پراواستاتین را در 9771 شرکت‌کننده ارزیابی کردند. شرکت‌کنندگان در هر سن، با و بدون شواهدی از بیماری قلبی‌عروقی بوده، و تاثیرات فلوواستاتین طی یک دوره درمان از سه تا 12 هفته مورد مطالعه قرار گرفت. داده‌های لگاریتمی دوز-پاسخ در دوزهای 5 تا 160 میلی‌گرم، تاثیرات قوی خطی مرتبط با دوز را بر کلسترول کل خون و کلسترول LDL، و تاثیرات ضعیف خطی مرتبط با دوز را بر تری‌گلیسیرید خون نشان دادند. تاثیر مرتبط با دوز از پراواستاتین بر کلسترول HDL خون وجود نداشت. مصرف 10 میلی‌گرم تا 80 میلی‌گرم در روز از پراواستاتین، کلسترول LDL را تا 21.7% الی 31.9%، کلسترول کل را تا 16.1% الی 23.3% و تری‌گلیسیرید را تا 5.8% الی 20.0% کاهش داد. قطعیت شواهد برای این تاثیرات در سطح متوسط تا بالا قضاوت شد. برای هر افزایش دو برابری در دوز دارو، 3.4% (95% فاصله اطمینان (CI): 2.2 تا 4.6) کاهش در کلسترول LDL خون دیده شد. این نشان دهنده شیب دوز-پاسخ است که کمتر از دیگر استاتین‌های مورد مطالعه بود: آتورواستاتین، رزوواستاتین، فلوواستاتین، پیتاواستاتین، و سریواستاتین. از دیگر مرورهای سیستماتیک که روی استاتین‌ها برای بررسی تاثیر آنها در کاهش کلسترول LDL انجام دادیم، پراواستاتین مشابه فلوواستاتین است، اما در مقایسه با آتورواستاتین، روزوواستاتین، پیتاواستاتین و سریواستاتین تاثیر کمتری را نشان داد. تاثیر پراواستاتین در مقایسه با دارونما بر WADES، دارای خطر نسبی (RR) برابر با 0.81 (95% CI؛ 0.63 تا 1.03) است. سطح قطعیت شواهد بسیار پائین بود.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.