پیام‌های کلیدی
رهبری جمعی شامل چندین حرفه است که دیدگاه‌ها و دانش را به‌اشتراک می‌گذارند. بر اساس شواهد موجود، نمی‌توانیم مطمئن باشیم که این روش تفاوت زیادی را در اقدامات حرفه‌ای، مراقبت‌های سلامت بیمار یا بهزیستی کارکنان ایجاد می‌کند. اعتماد ما به این نتایج از سطح متوسط تا بسیار پائین متفاوت است، که به کیفیت پائین و تعداد محدود مطالعات وارد شده بازمی‌گردد.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
هدف ما این بود که بدانیم تجارب با رهبری جمعی (در مقابل سبک‌های رهبری متمرکزتر و سلسله-مراتبی) اقدامات حرفه‌ای، مراقبت‌های سلامت بیمار و بهزیستی کارکنان را بهبود می‌بخشد یا خیر. ما به دنبال مطالعاتی بودیم که در آنها پژوهشگران رهبری جمعی را با رهبری متمرکز مقایسه کردند.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
تمام مطالعات مرتبط با مداخلات رهبری جمعی را جمع‌آوری و آنالیز کردیم که با به‌اشتراک‌گذاری تصمیمات و اثر متقابل (interaction) بین حرفه‌های سلامت مشخص می‌شوند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
سه مطالعه مرتبط (955 شرکت‌کننده) را یافتیم. این مطالعات در بیمارستان‌هایی در کانادا، ایران و ایالات متحده آمریکا انجام شدند. مداخلات رهبری جمعی احتمالا رهبری را بهبود می‌بخشند (3 مطالعه، 955 شرکت‌کننده)، ممکن است کار گروهی را ارتقا داده (1 مطالعه، 164 شرکت‌کننده)، و می‌تواند استرس مرتبط با کار را تا حدودی کاهش دهند (1 مطالعه، 164 شرکت‌کننده). ما نمی‌دانیم که رهبری جمعی بر این پیامدها تاثیری دارد یا خیر: عملکرد بالینی (1 مطالعه، 60 شرکت‌کننده)، مرگ‌ومیر بیماران بستری (1 مطالعه، 60 شرکت‌کننده)، و غیبت کارکنان از محل کار (1 مطالعه، 60 شرکت‌کننده).
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
ما نسبتا مطمئن هستیم که رهبری جمعی، رهبری محیط‌های مراقبت سلامت را بهبود می‌بخشد. شواهد نشان داد که رهبری جمعی تاثیر زیادی بر استراتژی‌های رهبری دارد. به نتایج خود در مورد کار تیمی و استرس ناشی از کار اعتماد کمتری داریم. به شواهد مربوط به عملکرد بالینی، مرگ‌ومیر بیماران بستری و غیبت کارکنان اطمینان نداریم. این امر امکان‌پذیر است که افراد حاضر در این مطالعات از نوع مداخله‌ای که دریافت کردند، آگاه بودند. همه مطالعات داده‌هایی را در مورد همه موضوعاتی که به آنها علاقه‌مند بودیم، ارائه نکردند. شواهد مبتنی بر موارد کمی است.
این مرور تا چه زمانی به‌روز است؟
مطالعات منتشر شده را تا ژانویه 2021 جست‌وجو کردیم.
رهبری جمعی شامل چندین حرفه است که دیدگاه‌ها و دانش را با پتانسیل تاثیر مثبت بر کیفیت مراقبت و بهزیستی کارکنان به‌اشتراک می‌گذارند. اعتماد ما به تاثیرات مداخلات رهبری جمعی بر عملکرد حرفه‌ای، پیامدهای مراقبت سلامت و بهزیستی کارکنان در پیامدهای رهبری در سطح متوسط، عملکرد تیمی و استرس مرتبط با کار در سطح پائین، و برای عملکرد بالینی، مورتالیتی بیماران بستری و پیامدهای غیبت کارکنان از محل کار در سطح بسیار پائین است. با این حال، به دلیل وجود خطر سوگیری و عدم-دقت، شواهد از قطعیت متوسط، پائین و بسیار پائینی برخوردار بودند، به این معنی که شواهد آینده به احتمال زیاد تفسیر ما را از نتایج تغییر می‌دهند. نیاز به انجام مطالعاتی با کیفیت بالا در این زمینه، با گزارش‌دهی هم‌سو و سازگار از رهبری، عملکرد تیم، عملکرد بالینی، وضعیت سلامت و پیامدهای بهزیستی کارکنان وجود دارد.
رهبری جمعی (collective leadership) به عنوان یک رویکرد کلیدی برای ارائه خدمات سلامت، به عنوان پاسخی به اشکال پیچیده‌تر سازمانی که با تغییرات سریع در فناوری سلامت، حرفه‌ای شدن و تخصص روبه‌رشد تعریف می‌شوند، قویا از سوی ذی‌نفعان بین‌المللی حمایت می‌شود. رهبری ناکافی سیستم‌های سلامت را تضعیف کرده و می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی، از جمله ممانعت از اولویت‌بندی و اجرای هم‌سو و سازگار توصیه‌های مرتبط با بی‌خطری (safety)، و مقاومت در برابر رسیدگی به فرسودگی شغلی کارکنان شود. در سطح جهانی، افزایش امید به زندگی و تعداد افرادی که با بیماری‌های طولانی-مدت زندگی می‌کنند به پیچیدگی بیشتر سیستم‌های مراقبت سلامت کمک می‌کند. چنین محیط پیچیده‌ای مستلزم مشارکت و رهبری متخصصان متعددی است که دیدگاه‌ها و دانش خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند.
ارزیابی تاثیرات رهبری جمعی برای ارائه‌دهندگان مراقبت سلامت بر عملکرد حرفه‌ای، پیامدهای مراقبت سلامت و بهزیستی (well-being) کارکنان، در مقایسه با رویکردهای معمول رهبری متمرکز.
در 5 ژانویه 2021، CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ پنج بانک اطلاعاتی دیگر و دو پایگاه ثبت کارآزمایی‌ها را جست‌وجو کردیم. هم‌چنین به جست‌وجوی منابع علمی خاکستری پرداخته، منابع را برای یافتن استنادات بیشتر کنترل کرده، و برای شناسایی مطالعات بیشتر با نویسندگان مطالعه تماس گرفتیم. محدودیت زبانی را اعمال نکردیم.
دو گروه دو-تایی از نویسندگان به‌طور مستقل از هم مطالعات را مرور و غربالگری کرده، و برای ورود انتخاب کردند؛ نویسنده اصلی، بخشی از هر دو گروه برای اطمینان از سازگاری بود. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل شده‌ای (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که مداخلات رهبری جمعی را با رهبری متمرکز معمول یا عدم-مداخله مقایسه کردند.
سه گروه دو-تایی از نویسندگان مرور به‌طور مستقل از هم داده‌ها را از مطالعات وارد شده استخراج کرده و کیفیت مطالعه را ارزیابی کردند؛ نویسنده اصلی در همه گروه‌ها حضور داشت. از روش‌های استاندارد روش‌شناسی (methodology) مورد نظر کاکرین و گروه عملکرد موثر و سازمان‌دهی مراقبت در کاکرین (Effective Practice and Organisation of Care; EPOC) تبعیت کردیم. برای ارزیابی قطعیت شواهد از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (GRADE) استفاده کردیم.
سه کارآزمایی تصادفی‌سازی شده را برای گنجاندن در سنتز خود به دست آوردیم. همه مطالعات در مراکز بستری مراقبت‌های حاد انجام شدند؛ این مراکز در کشورهای کانادا، ایران و ایالات متحده آمریکا مستقر بودند. در مجموع 955 شرکت‌کننده در تمام مطالعات وارد شدند. تنوع قابل‌توجهی در شرکت‌کنندگان، مداخلات و معیارها برای کمّی‌سازی پیامدها وجود داشت. فقط توانستیم متاآنالیز را برای یک پیامد (رهبری (leadership)) و یک سنتز را به صورت نقل قول (narrative) برای دیگر پیامدها تکمیل کنیم. همه مطالعات را در مجموع با خطر نامشخص سوگیری (bias) ارزیابی کردیم.
مداخلات رهبری جمعی احتمالا رهبری را بهبود می‌بخشند (3 RCT؛ 955 شرکت‌کننده). آنها ممکن است عملکرد تیم را بهبود بخشند (1 RCT؛ 164 شرکت‌کننده). در مورد تاثیر آنها بر عملکرد بالینی نامطمئن هستیم (1 RCT؛ 60 شرکت‌کننده). در مورد تاثیر مداخله بر پیامدهای مراقبت سلامت، از جمله وضعیت سلامت (مورتالیتی بیماران بستری) نامطمئن هستیم (1 RCT؛ 60 شرکت‌کننده). رهبری جمعی ممکن است با کاهش استرس ناشی از کار، بهزیستی (well-being) کارکنان را اندکی بهبود بخشد (1 RCT؛ 164 شرکت‌کننده). هیچ شواهد مستقیمی را در مورد فرسودگی شغلی و نشانه‌های روان‌شناختی شناسایی نکردیم. از تاثیرات مداخله بر پیامدهای ناخواسته، به ویژه بر غیبت کارکنان از محل کار، نامطمئن هستیم (1 RCT؛ 60 شرکت‌کننده).
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.