پیام‌های کلیدی

• برای دانستن اینکه درمان برای کاهش آسیب به پای باقی‌مانده در افراد تحت قطع عضو یا آمپوتاسیون (amputation) موثر است یا خیر، شواهد کافی وجود ندارد.

• پژوهش بیشتری در مورد درمان برای پیشگیری از آسیب به پای باقی‌مانده در این گروه مورد نیاز است.

چرا آمپوتاسیون پا انجام می‌شود؟

آمپوتاسیون پا معمولا به دلیل مشکلات خون‌رسانی به پا انجام می‌شود، که اغلب ناشی از دیابت یا مشکلات گردش خون ناشی از افزایش سن، استعمال دخانیات، فشار خون بالا و کلسترول بالا است. این وضعیت معمولا تحت عنوان «اختلال عروقی» (dysvascularity) شناخته می‌شود. تقریبا 1 نفر از هر 10 نفری که دچار قطع پا شده‌اند، در آینده پای دیگر خود را نیز از دست می‌دهند.

چرا پای باقی‌مانده در افرادی که تحت آمپوتاسیون قرار می‌گیرند، مهم است؟

مراقبت از اندام باقی‌مانده به عنوان یکی از حوزه‌های اصلی پژوهشی توسط گروه‌های متخصصان مراقبت سلامت و بیماران، به ‌ویژه پیشگیری از آسیب بیشتر به اندام، از جمله زخم‌ها، قانقاریا (مرگ‌ بافت به دلیل عفونت یا کمبود جریان خون) و آمپوتاسیون شناسایی شده است. با این حال، در مورد درمان‌هایی (آموزشی، پزشکی، روان‌شناختی، رفتاری) که خطر از دست دادن اندام باقی‌مانده را در افراد تحت آمپوتاسیون کاهش می‌دهند، اطلاعات کمی وجود دارد. این درمان‌ها ممکن است شامل کاهش فشار روی اندام برای پیشگیری از زخم، یا بهبود جریان خون در اندام باقی‌مانده با استفاده از دارو باشد، بنابراین از اپیزودهای بعدی زخم یا قانقاریا که منجر به از دست دادن اندام می‌شوند، پیشگیری می‌کند.

ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟

ما خواستیم بدانیم که درمان دیگری به جز جراحی می‌تواند به حفظ و محافظت از اندام باقی‌مانده کمک کند یا خیر. این موارد شامل داروها؛ ابزار آموزشی که ممکن است شامل کتاب‌ها، بروشورها و دوره‌های آنلاین برای مشارکت بیمار باشد؛ پانسمان‌ها، تمهیدات مراقبت از افراد در منزل؛ و تغییرات در نحوه ارایه مراقبت توسط سازمان‌ها هستند.

ما چه کاری را انجام دادیم؟

در جست‌وجوی مطالعاتی بودیم که هر نوع درمان غیرجراحی را با هر درمان غیرجراحی دیگر یا عدم درمان برای حفظ و محافظت از اندام باقی‌مانده در افراد تحت آمپوتاسیون پا مقایسه کردند. مطالعاتی را وارد کردیم که آسیب‌هایی را مانند زخم و قانقاریا یا آمپوتاسیون اندام باقی‌مانده گزارش کردند. هدف ما آن بود که نتایج آنها را مقایسه و خلاصه کرده، و سطح اعتماد خود را به شواهد، بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعه رتبه‌بندی کنیم.

ما به چه نتایجی رسیدیم؟

یک مطالعه را وارد کردیم که درمان تحریک الکتریکی را در ساق پای باقی‌مانده به ‌علاوه بازتوانی معمول در مقایسه با بازتوانی معمول به تنهایی پس از جراحی در 50 نفری که آمپوتاسیون داشتند، ارزیابی کرد. این روش یک تکنیک تجربی است که تاکنون به‌طور گسترده‌ای اجرا یا درباره آن نوشته نشده است. این مطالعه هیچ مورد جدیدی را از بروز از دست دادن بافت و هیچ تفاوتی را میان گروه‌ها از نظر بقای کلی افراد نشان نداد، اما افرادی که تحت درمان تحریک الکتریکی قرار گرفتند، سه برابر کمتر احتمال آمپوتاسیون داشتند (4% در مقایسه با 12%). این مطالعه گزارشی را در مورد زمان سپری‌شده تا از دست دادن بافت جدید، آمپوتاسیون، یا آمپوتاسیون خفیف، یا در مورد بروز آمپوتاسیون خفیف، ارایه نکرد.

محدودیت‌های شواهد چه هستند؟

فقط یک مطالعه واحد را پیدا کردیم. مشکلاتی در مورد نحوه انجام و گزارش مطالعات وجود داشت. نکته مهم آن است که هیچ تفاوتی در ظاهر زخم یا قانقاریا یا درد در اندام افرادی که در مطالعه شرکت کردند، وجود نداشت، بنابراین مشخص نیست که چرا در نرخ آمپوتاسیون، تفاوت دیده شد. بنابراین اطمینان پائینی به شواهد موجود داریم. انجام پژوهش‌های بیشتری در این زمینه مورد نیاز است.

این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟

این شواهد تا مارچ 2023 به‌روز است.