پیام‌های کلیدی
• ما شواهد کافی و با کیفیت خوب را در مورد بنزوئیل پراکسید (benzoyl peroxide)، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی، و رتینوئیدهای موضعی برای درمان آکنه پیدا نکردیم. ما دریافتیم که مرورهای سیستماتیک واردشده فقط مقدار کمی از شواهد را در مورد این داروهای مهم از نظر بالینی برای ما ارایه دادند.
• تحقیقات آینده باید بر زمینه‌هایی متمرکز شوند که برای بیماران، محققان، و تصمیم گیرندگان مهم هستند، مانند داروهای جدید برای درمان آکنه، آنتی‌بیوتیک‌های موضعی و رتینوئیدها، و عوارض آکنه، از جمله اسکار و مشکلات روان‌شناختی.
آکنه و عوارض آن چه هستند؟
آکنه یک بیماری التهابی پوستی شایع است که در تمام گروه‌های سنی، اما عمدتا در افراد جوان، رخ می‌دهد. افراد مبتلا به آکنه دچار ضایعات سرسیاه، سرسفید یا جوش می‌شوند. این ضایعات عمدتا در صورت ظاهر می‌شوند، اما می‌توانند در پشت و قفسه سینه نیز دیده شوند. عارضه اصلی آکنه، اسکارهای مزمن آن است. مورد دیگر، مشکلات و دیسترس روان‌شناختی است. برخی از افراد مبتلا به آکنه برای ظاهر خود ارزش قائل هستند و آکنه ممکن است بر خلق‌وخوی آنها تاثیر گذاشته، و باعث اضطراب، افسردگی و حتی خودکشی در آنها شود.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
هدف ما آن بود که بدانیم درمان موضعی (دارو به شکل کرم، فوم، ژل، لوسیون یا پماد که روی سطح پوست قرار می‌گیرد)، نور درمانی (روش درمانی با استفاده از رنگ‌های مختلف نور برای تابش به ناحیه ضایعه پوستی (آسیب‌دیده)) و درمان مکمل (یک درمان کمکی غیر از طب متداول، مانند طب سوزنی، رژیم غذایی و داروهای گیاهی)، چه تاثیری بر کاهش تعداد ضایعات، بهبودی در شدت آکنه که توسط شرکت‌کننده و محقق ارزیابی می‌شود، بهبودی در کیفیت زندگی، و کاهش عوارض جانبی جدی یا کمتر جدی (ناخواسته یا مضر)، دارند.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
ما برای یافتن مرورهای سیستماتیک جست‌وجو کردیم که مداخلات موضعی، مبتنی بر نور، و مکمل را برای درمان آکنه و اسکارهای آکنه بررسی کردند. نتایج این مرورهای سیستماتیک را خلاصه کرده و اطمینان خود را نسبت به این شواهد بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه مطالعه، رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
این بررسی اجمالی (overview) شامل شش مرور سیستماتیک، با حضور 40,910 فرد مبتلا به آکنه از 275 مطالعه و 1316 نفر با اسکارهای آکنه از 37 مطالعه است. سن شرکت‌کنندگان از 10 تا 59 سال، و میانگین سنی آنها از 9.8 تا 30 سال گزارش شد. چهار مرور، کارآزمایی‌های اصلی را شامل فقط شرکت‌کنندگان زن، و سه مرور شامل کارآزمایی‌های اصلی فقط با شرکت‌کنندگان مرد بودند.
ما نمی‌دانیم که بنزوئیل پراکسید (benzoyl peroxide)، در مقایسه با دارونما (placebo) یا عدم درمان، چه تاثیری بر تعداد ضایعات، شدت آکنه که توسط شرکت‌کننده و محقق ارزیابی شد، یا نرخ عوارض جانبی کمتر جدی می‌گذارد. برای مقایسه میان پراکسید بنزوئیل و دارونما یا عدم درمان، ما هیچ مروری را پیدا نکردیم که در پاسخ به سوال ما در مورد عوارض جانبی جدی یا کیفیت زندگی کمک کند.
ما نمی‌دانیم که بنزوئیل پراکسید در مقایسه با آداپالن (adapalene) (یک رتینوئید موضعی: یکی از رایج‌ترین داروها برای درمان آکنه)، بر تعداد ضایعات و عوارض جانبی کمتر جدی تاثیری می‌گذارد یا خیر. بنزوئیل پراکسید در مقایسه با آداپالن ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت بر شدت آکنه، بر اساس ارزیابی شرکت‌کننده (1123 نفر در چهار مطالعه) یا محقق (1965 نفر در سه مطالعه)، داشته باشد. برای مقایسه میان بنزوئیل پراکسید و آداپالن، هیچ مروری را پیدا نکردیم که در پاسخ به سوال ما در مورد عوارض جانبی جدی یا کیفیت زندگی کمک کند.
مشخص نیست که بنزوئیل پراکسید در مقایسه با کلیندامایسین (clindamycin) (یک آنتی‌بیوتیک موضعی: دارویی که باکتری‌ها و قارچ‌ها را می‌کشد، یا رشد باکتری‌ها را متوقف می‌کند)، بر تعداد ضایعات یا ارزیابی محقق از شدت آکنه، تاثیری دارد یا خیر. بنزوئیل پراکسید در مقایسه با کلیندامایسین ممکن است تفاوتی اندک تا عدم تفاوت را در ارزیابی خود شرکت‌کننده از شدت آکنه (240 نفر در یک مطالعه) یا نرخ عوارض جانبی کمتر جدی (2842 نفر در پنج مطالعه) ایجاد کند. برای مقایسه میان بنزوئیل پراکسید و کلیندامایسین، هیچ مروری را نیافتیم که در پاسخ به سوال ما در مورد عوارض جانبی جدی یا کیفیت زندگی کمک کند.
ما هیچ مروری را در مورد مقایسه‌های زیر به دست نیاوردیم: آنتی‌بیوتیک‌های موضعی در مقایسه با دارونما یا عدم درمان، رتینوئیدهای موضعی در مقایسه با دارونما یا عدم درمان، و رتینوئیدهای موضعی در مقایسه با آنتی‌بیوتیک‌های موضعی.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
ما به یافته‌های خود اعتماد اندک تا بسیار اندکی داریم، و نتایج تحقیقات بیشتر می‌توانند نتایج این بررسی اجمالی را تغییر دهند.
سه عامل اصلی باعث کاهش اطمینان به شواهد شد. نخست آنکه، ممکن است افراد حاضر در این مطالعات از نوع درمانی که دریافت کردند، آگاه بوده باشند. دوم آنکه، همه مطالعات داده‌هایی را در مورد همه موضوعاتی که به آنها علاقه‌مند بودیم، ارایه ندادند. سوم آنکه، مطالعات کافی برای اطمینان یافتن از نتایج برای پیامدهای مورد نظر ما وجود ندارند. در نهایت، مطالعات روی انواع مختلف افراد انجام شدند یا از روش‌های متفاوتی برای ارایه درمان استفاده کردند.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا دسامبر 2021 به‌روز است.
این بررسی اجمالی، شواهد مربوط به درمان موضعی، فوتوتراپی و درمان مکمل را برای آکنه و اسکارهای آکنه خلاصه می‌کند. ما هیچ شواهدی را با قطعیت بالا برای بررسی تاثیرات هرگونه درمان واردشده نیافتیم. کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده و مرورهای سیستماتیک مربوط به آکنه و اسکارهای آکنه دارای محدودیت‌هایی بودند (کیفیت پائین روش‌شناسی (methodology)). به دلیل کافی نبودن مرورهای سیستماتیک دارای کیفیت بالا، ما نتوانستیم شواهد مربوط به رتینوئیدهای موضعی و آنتی‌بیوتیک‌های موضعی را خلاصه کنیم. تحقیقات آینده باید آنالیز ترکیبی را از داده‌ها در مورد داروهای جدید در حال ظهور برای درمان آکنه (مانند کلاسکوترون (clascoterone)) در نظر بگیرند و بیشتر بر عوارض آکنه تمرکز کنند.
آکنه یک بیماری التهابی مزمن و با واسطه سیستم ایمنی در واحد پیلوسباسه (pilosebaceous unit) (ساختار پوست متشکل از فولیکول مو و غده سباسه مرتبط با آن) است. این وضعیت با ضایعات غیرالتهابی (کومدون‌های باز و بسته) و ضایعات التهابی (پاپول، پوسچول، ندول و کیست) مشخص می‌شود. ضایعات ممکن است در صورت، قفسه سینه، و پشت، با شدت متغیر وجود داشته باشند. آکنه در سراسر جهان دیده می‌شود و شیوع فزاینده‌ای دارد. آکنه ولگاریس (acne vulgaris) رایج‌ترین شکل آن است. آکنه عوارضی را مانند جای زخم (اسکار) ایجاد می‌کند و می‌تواند سلامت روان افراد را، به ویژه افراد مبتلا به آکنه شدید، به‌طور جدی تحت تاثیر قرار دهد. آکنه تاثیر زیادی بر کیفیت زندگی و عزت نفس افراد مبتلا دارد.
ترکیب شواهد موجود در مورد اثربخشی و بی‌خطری (safety) مداخلات دارویی غیرسیستمیک و مداخلات غیردارویی (درمان فیزیکی و درمان‌های مکمل) در درمان آکنه ولگاریس و عوارض پوستی مرتبط با آنها.
ما بانک اطلاعاتی مرورهای سیستماتیک کاکرین (Cochrane Database of Systematic Reviews)؛ Epistemonikos؛ MEDLINE و Embase را تا 2 دسامبر 2021 جست‌وجو کرده، و فهرست منابع مرورهای واردشده را بررسی کردیم. حداقل دو نویسنده، مسوول غربالگری، استخراج داده‌ها، و ارزیابی نقادانه آنها بودند. ما مرورهایی را با خطر سوگیری (bias) بالا که با ابزار ROBIS ارزیابی شدند، حذف کردیم. قطعیت کلی شواهد را بر اساس رویکرد درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) (که توسط نویسندگان مرورهای واردشده یا خودمان انجام شد) ارزیابی کردیم. شواهد جامعی را از داده‌های مرور ارایه می‌کنیم، از جمله جداول خلاصه‌ای از یافته‌ها، جمع‌بندی جداول نتایج، و نقشه‌های شواهد.
ما در مجموع 733 رکورد را بازیابی و ارزیابی کردیم؛ با این حال، فقط شش مورد (پنج مرور کاکرین و یک مرور غیرکاکرین) با خطر پائین سوگیری، معیارهای ورود به این بررسی اجمالی (overview) را برآورده کردند. این شش مورد شامل 40,910 فرد مبتلا به آکنه از 275 کارآزمایی، و 1316 نفر با اسکارهای آکنه از 37 کارآزمایی بودند. سن شرکت‌کنندگان از 10 تا 59 سال، و میانگین سنی آنها از 9.8 تا 30 سال متغیر بود. چهار مرور، کارآزمایی‌های اصلی را شامل فقط شرکت‌کنندگان زن، و سه مرور شامل کارآزمایی‌های اصلی فقط با شرکت‌کنندگان مرد بودند.
نتایج اصلی برای مقایسه‌های مهم از نظر بالینی:
بنزوئیل پراکسید (benzoyl peroxide) در مقابل دارونما (placebo) یا عدم درمان: در دو کارآزمایی با 1012 شرکت‌کننده طی 12 هفته، بنزوئیل پراکسید در مقایسه با دارونما (درمان طولانی‌مدت)، ممکن است تعداد کل ضایعات (تفاوت میانگین (MD): 16.14-؛ 95% CI؛ 26.51- تا 5.78-)، تعداد ضایعات التهابی (MD: -6.12؛ 95% CI؛ 11.02- تا 1.22-) و تعداد ضایعات غیرالتهابی (MD: -9.69؛ 95% CI؛ 15.08- تا 4.29-) را کاهش دهد، اما شواهد بسیار نامشخص است ( شواهد با قطعیت بسیار پائین). دو کارآزمایی شامل 1073 شرکت‌کننده (نقطه زمانی: هفته‌های 10 و 12) پیشنهاد کردند که بنزوئیل پراکسید در مقایسه با دارونما (درمان طولانی‌مدت) ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر بهبودی در خود-ارزیابی کلی شرکت‌کنندگان داشته باشد، اما شواهد بسیار نامشخص است (خطر نسبی (RR): 1.44؛ 95% CI؛ 0.94 تا 2.22؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). شواهدی با قطعیت بسیار پائین نشان داد که بنزوئیل پراکسید در مقایسه با دارونما ممکن است ارزیابی کلی محققین را بهبود بخشد (RR: 1.77؛ 95% CI؛ 1.37 تا 2.28؛ 6 کارآزمایی، 4110 شرکت‌کننده، درمان طولانی‌مدت (12 هفته)). سیزده کارآزمایی شامل 4287 شرکت‌کننده طی 10 تا 12 هفته نشان دادند که بنزوئیل پراکسید در مقایسه با دارونما (درمان طولانی‌مدت) ممکن است خطر بروز یک عارضه جانبی کمتر جدی را افزایش دهد، اما شواهد بسیار نامشخص است (RR: 1.46؛ 95% CI؛ 1.01 تا 2.11؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
بنزوئیل پراکسید در مقابل رتینوئیدهای (retinoid) موضعی: بنزوئیل پراکسید در مقایسه با آداپالن (adapalene) (درمان طولانی‌مدت) ممکن است درصد تغییر در تعداد کل ضایعه را افزایش دهد، اما شواهد بسیار نامشخص است (MD: 10.8؛ 95% CI؛ 3.38 تا 18.22؛ 1 کارآزمایی، 205 شرکت‌کننده، 12 هفته؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین). بنزوئیل پراکسید در مقایسه با آداپالن ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر پیامدهای زیر داشته باشد (درمان طولانی‌مدت): درصد تغییر در تعداد ضایعات التهابی (MD: -7.7؛ 95% CI؛ 16.46- تا 1.06؛ 1 کارآزمایی، 142 شرکت‌کننده، 11 هفته؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، درصد تغییر در تعداد ضایعات غیرالتهابی (MD: -3.9؛ 95% CI؛ 13.31- تا 5.51؛ 1 کارآزمایی، 142 شرکت‌کننده، 11 هفته؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، خود-ارزیابی کلی شرکت‌کنندگان (RR: 0.96؛ 95% CI؛ 0.86 تا 1.06؛ 4 کارآزمایی، 1123 شرکت‌کننده، 11 تا 12 هفته، شواهد با قطعیت پائین)، ارزیابی کلی محقق (RR: 1.16؛ 95% CI؛ 0.98 تا 1.37؛ 3 کارآزمایی، 1965 شرکت‌کننده؛ 12 هفته؛ شواهد با قطعیت پائین)، و بروز یک عارضه جانبی کمتر جدی (RR: 0.77؛ 95% CI؛ 0.48 تا 1.25، 1573 شرکت‌کننده، 5 کارآزمایی، 11 تا 12 هفته؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
بنزوئیل پراکسید در مقابل آنتی‌بیوتیک‌های موضعی: بنزوئیل پراکسید در مقایسه با کلیندامایسین (clindamycin)، ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر پیامدهای زیر داشته باشد (درمان طولانی‌مدت): تعداد کل ضایعات (MD: -3.50؛ 95% CI؛ 7.54- تا 0.54، 1 کارآزمایی، 641 شرکت‌کننده، 12 هفته؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، تعداد ضایعات التهابی (MD: -1.20؛ 95% CI؛ 2.99- تا 0.59؛ 1 کارآزمایی، 641 شرکت‌کننده، 12 هفته؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، تعداد ضایعات غیرالتهابی (MD: -2.4؛ 95% CI؛ 5.3- تا 0.5؛ 1 کارآزمایی، 641 شرکت‌کننده، 12 هفته، شواهد با قطعیت بسیار پائین)، خود-ارزیابی کلی شرکت‌کنندگان (RR: 0.95؛ 95% CI؛ 0.68 تا 1.34؛ 1 کارآزمایی، 240 شرکت‌کننده، 10 هفته؛ شواهد با قطعیت پائین)، ارزیابی کلی محقق (RR: 1.10؛ 95% CI؛ 0.83 تا 1.45؛ 2 کارآزمایی، 2277 شرکت‌کننده، 12 هفته؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین)، و بروز یک عارضه جانبی کمتر جدی (RR: 1.27؛ 95% CI؛ 0.98 تا 1.64؛ 5 کارآزمایی، 2842 شرکت‌کننده، 10 تا 12 هفته؛ شواهد با قطعیت پائین).
برای این مقایسه‌های مهم از نظر بالینی، هیچ مروری داده‌ای را برای پیامدهای زیر جمع‌آوری نکرد: فراوانی شرکت‌کنندگانی که دچار حداقل یک عارضه جانبی جدی شدند یا کیفیت زندگی بیماران.
هیچ مروری، اطلاعاتی را برای مقایسه‌های زیر گردآوری نکرد: آنتی‌بیوتیک‌های موضعی در مقابل دارونما یا عدم درمان، رتینوئیدهای موضعی در مقایسه با دارونما یا عدم درمان، یا رتینوئیدهای موضعی در مقابل آنتی‌بیوتیک‌های موضعی.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.