پیام کلیدی
- آنتی‌بیوتیک‌ها احتمالا شانس ابتلا به عفونت لپتوسپیروز (leptospirosis) را کاهش نمی‌دهند و ممکن است عوارض جانبی غیرجدی را ایجاد کنند. شواهد بسیار محدود است، بنابراین در صورت انتشار کارآزمایی‌های با کیفیت بهتر، یافته‌ها ممکن است تغییر کنند.
لپتوسپیروز چیست؟
لپتوسپیروز یک بیماری زنوئوز (zoonotic) (یعنی عفونتی که می‌تواند به‌طور طبیعی از حیوانات دارای ستون فقرات به انسان یا از انسان به حیوانات دارای ستون فقرات منتقل شود) و منتقله از راه آب است که در سراسر جهان رخ می‌دهد. انسان در تماس با آب، خاک یا مواد غذایی آلوده به ادرار حیوانات آلوده به این بیماری مبتلا می‌شود. اکثر افراد مبتلا، دچار نشانه‌های خفیف و خود محدودشونده شبیه آنفلوآنزا می‌شوند، و به دنبال مراقبت درمانی نیستند. برخی از افراد آلوده به لپتوسپیروز دچار بیماری شدیدی می‌شوند که می‌تواند باعث توقف عملکرد صحیح اندام‌های متعدد و مرگ‌ومیر شود.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
ما خواستیم بدانیم که آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند پروفیلاکسی موثری برای لپتوسپیروز (یعنی پیشگیری از لپتوسپیروز) باشند و عوارض جانبی ناخواسته ایجاد می‌کنند؟
ما چه کاری را انجام دادیم؟
بانک‌های اطلاعاتی پزشکی را برای یافتن مطالعاتی جست‌وجو کردیم که استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها را برای پروفیلاکسی لپتوسپیروز ارزیابی کردند. مطالعات می‌توانستند آنتی‌بیوتیک‌ها را در برابر دارونما (یک درمان ظاهری) یا عدم درمان، و آنتی‌بیوتیک‌ها را در برابر آنتی‌بیوتیک‌های دیگر، یا دوز یا برنامه‌ای دیگر از همان آنتی‌بیوتیک مقایسه کرده باشند.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
پنج مطالعه را با 2593 شرکت‌کننده پیدا کردیم که در برزیل، سریلانکا، هند، پاناما، و ایران انجام شدند. شرکت‌کنندگان بیشتر در این مناطق ساکن بودند.
نتایج اصلی
سه مطالعه داکسی‌سایکلین را در برابر دارونما (placebo) یا عدم درمان مقایسه کردند. یک کارآزمایی، داکسی‌سایکلین (doxycycline) را در برابر آزیترومایسین (azithromycin) در برابر دارونما مقایسه کرد. فقط یک کارآزمایی پنی‌سیلین (penicillin) را در برابر دارونما مقایسه کرد.
آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است شانس ابتلا به عفونت لپتوسپیروز را کاهش ندهند و منجر به عوارض جانبی غیرجدی شوند (برای مثال اسهال (مدفوع شل)، تهوع (احساس بیماری) و استفراغ (بیمار بودن))، به خصوص اگر از داکسی‌سایکلین استفاده شود.
هیچ‌یک از مطالعات، عوارض جانبی جدی را گزارش نکرده یا کیفیت زندگی را ارزیابی نکردند.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
اطمینان ما به نتایج در سطح پائین یا بسیار پائین است. این نتایج بر اساس مطالعات معدودی است که طیف گسترده‌ای را از نتایج، مشکلاتی در نحوه انتخاب شرکت‌کنندگان مطالعات، تعداد کم شرکت‌کننده، مقدار زیاد اطلاعات از دست رفته، و تفاوت‌های چشمگیری میان گروه‌های شرکت‌کننده داشتند.
منابع حمایت مالی
چهار مطالعه شامل بیانیه‌هایی مبنی بر افشای منابع حمایت مالی/حمایت‌کننده‌شان بوده و یک مطالعه به منبع حمایت مالی خود اشاره نکرد. سه مورد از چهار مطالعه که منابع حمایت‌کننده خود را فاش کردند، در قالب عرضه داروی مطالعه به‌طور مستقیم از طرف همان شرکت داروسازی حمایت شدند، و کارآزمایی باقی‌مانده از یک منبع دولتی حمایت مالی خود را دریافت کرد.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
این مطالعه، در واقع مرور قبلی کاکرین را به‌روز میکند. شواهد تا 17 اپریل 2023 به‌روز است.
ما نمی‌دانیم که آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر دارونما یا آنتی‌بیوتیک دیگر تاثیری اندک یا عدم تاثیر بر مورتالیتی به هر علتی یا عفونت لپتوسپیروز داشتند، زیرا قطعیت شواهد پائین یا بسیار پائین است. به دلیل وجود شواهدی با قطعیت بسیار پائین، نمی‌دانیم که آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر دارونما ممکن است خطر کلی عوارض جانبی غیرجدی را افزایش دهند یا خیر.
داده‌های دقیق و قطعی را از کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی شده برای حمایت از استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای پروفیلاکسی از ابتلا به عفونت لپتوسپیروز در اختیار نداریم. کارآزمایی‌هایی در دست نداریم که داده‌های مربوط به پیامدهای مرتبط بالینی را گزارش کرده باشند.
لپتوسپیروز (leptospirosis) یک بیماری زنوئوز (zoonotic) و منتقل شده از راه آب است که توسط گونه‌های پاتوژنیک لپتوسپیرا ( Leptospira ) ایجاد می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها به عنوان یک استراتژی برای پیشگیری از ابتلا به لپتوسپیروز، به ویژه در مسافران و گروه‌های پُر-خطر، استفاده می‌شوند. با این حال، مزایای بالینی آنها ناشناخته است، به ویژه هنگامی که عوارض جانبی احتمالی مرتبط با درمان را در نظر بگیریم. این مرور استفاده از پروفیلاکسی آنتی‌بیوتیکی را در لپتوسپیروز ارزیابی میکند و یک نسخه به‌روز شده از مروری است که پیش از این در کتابخانه کاکرین منتشر شد (2009، شماره 3).
ارزیابی مزایا و آسیب‌های پروفیلاکسی آنتی‌بیوتیکی برای لپتوسپیروز انسانی.
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده را از طریق جست‌وجوهای الکترونیکی در پایگاه ثبت کارآزمایی‌های کنترل‌شده گروه هپاتوبیلیاری در کاکرین؛ CENTRAL؛ MEDLINE؛ Embase؛ LILACS و Science Citation Index Expanded و منابع دیگر شناسایی کردیم. همچنین برای شناسایی کارآزمایی‌های منتشرنشده یا در حال انجام، پایگاه‌های آنلاین ثبت کارآزمایی بالینی را جست‌وجو کردیم. فهرست منابع مطالعات بازیابی شده را برای یافتن کارآزمایی‌های بیشتر بررسی کردیم. تاریخ انجام آخرین جست‌وجو 17 اپریل 2023 بود.
کارآزمایی‌های بالینی تصادفی‌سازی شده را با هر طراحی کارآزمایی در این مرور گنجاندیم، که به ارزیابی تاثیر آنتی‌بیوتیک‌ها بر پیشگیری از ابتلا به لپتوسپیروز، بدون اعمال محدودیت در سن، جنسیت، شغل، یا کوموربیدیتی در شرکت‌کنندگان کارآزمایی پرداختند. به دنبال کارآزمایی‌هایی بودیم که آنتی‌بیوتیک‌ها را بدون توجه به مسیر مصرف، دوزاژ، و برنامه در برابر دارونما یا عدم انجام مداخله ارزیابی کردند. همچنین کارآزمایی‌هایی را وارد کردیم که به ارزیابی اثربخشی آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر آنتی‌بیوتیک‌های دیگر با استفاده از این معیارها، یا همان آنتی‌بیوتیک، اما با دوز یا برنامه دیگر پرداختند.
روش‌شناسی (methodology) استاندارد کاکرین را دنبال کردیم. پیامدهای اولیه عبارت بودند از مورتالیتی به هر علتی (all-cause mortality)، لپتوسپیروز با تایید آزمایشگاهی بدون در نظر گرفتن وجود یک سندرم بالینی شناسایی‌شده (شامل موارد بدون نشانه)، تشخیص بالینی لپتوسپیروز بدون تایید آزمایشگاهی، تشخیص بالینی لپتوسپیروز با تشخیص تایید شده به روش آزمایشگاهی (به استثنای موارد بدون نشانه)، و عوارض جانبی جدی. پیامدهای ثانویه شامل کیفیت زندگی و نسبتی از افراد دچار عوارض جانبی غیرجدی بودند. خطر سوگیری (bias) کارآزمایی‌های واردشده را با استفاده از ابزار RoB 2 و قطعیت شواهد را با استفاده از روش درجه‌بندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) ارزیابی کردیم. پیامدهای دو حالتی (dichotomous outcome) را در قالب خطرات نسبی (RR) و پیامدهای پیوسته (continuous outcome) را در قالب تفاوت میانگین (MD)، با 95% فواصل اطمینان (CI)، بیان کردیم. از مدل اثرات تصادفی (random-effects model) برای تمام آنالیزهای اصلی و از مدل اثر ثابت (fixed-effect model) برای آنالیز حساسیت (sensitivity) استفاده کردیم. آنالیزهای پیامد اولیه شامل داده‌های کارآزمایی در طولانی‌ترین دوره پیگیری بودند.
پنج کارآزمایی بالینی تصادفی‌سازی شده را شامل 2593 شرکت‌کننده شناسایی کردیم که آنتی‌بیوتیک‌ها (داکسی‌سایکلین (doxycycline)، آزیترومایسین (azithromycin) یا پنی‌سیلین (penicillin)) را با دارونما (placebo)، یا یک آنتی‌بیوتیک را در مقابل آنتی‌بیوتیک دیگر مقایسه کردند. چهار کارآزمایی، داکسی‌سایکلین را با مدت زمان‌های متفاوت، یک کارآزمایی آزیترومایسین، و یک کارآزمایی پنی‌سیلین را ارزیابی کردند. یک کارآزمایی دارای سه گروه مداخله بود: داکسی‌سایکلین، آزیترومایسین و دارونما. سه کارآزمایی، پروفیلاکسی پیش از مواجهه، و یک کارآزمایی پروفیلاکسی پس از مواجهه را ارزیابی کردند، یک کارآزمایی این مورد را به وضوح گزارش نکرد. چهار کارآزمایی ساکنان مناطق آندمیک را وارد کردند و یک کارآزمایی سربازانی را در نظر گرفت که مدت زمان محدودی را در معرض بیماری قرار داشتند. سن شرکت‌کنندگان در کارآزمایی‌های واردشده بین 10 و 80 سال متغیر بود. مدت زمان پیگیری از یک تا سه ماه متغیر بود.
آنتی‌بیوتیک‌ها در برابر دارونما
داکسی‌سایکلین در مقایسه با دارونما ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در مورتالیتی به هر علتی شود (RR: 0.15؛ 95% CI؛ 0.01 تا 2.83؛ 1 کارآزمایی، 782 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین). آنتی‌بیوتیک‌های پیشگیرانه ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر لپتوسپیروز با تایید آزمایشگاهی داشته باشند، اما شواهد بسیار نامطمئن است (RR: 0.56؛ 95% CI؛ 0.25 تا 1.26؛ 5 کارآزمایی، 2593 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت بسیار پائین). آنتی‌بیوتیک‌ها ممکن است موجب تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در تشخیص بالینی لپتوسپیروز بدون تایید آزمایشگاهی (RR: 0.76؛ 95% CI؛ 0.53 تا 1.08؛ 4 کارآزمایی، 1653 شرکت‌کننده، شواهد با قطعیت پائین) و تشخیص بالینی لپتوسپیروز با تایید آزمایشگاهی (RR: 0.57؛ 95% CI؛ 0.26 تا 1.26؛ 4 کارآزمایی، 1653 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت پائین) شوند. آنتی‌بیوتیک‌ها در مقایسه با دارونما ممکن است بروز عوارض جانبی غیرجدی را افزایش دهند، اما شواهد بسیار نامطمئن است (RR: 10.13؛ 95% CI؛ 2.40 تا 42.71؛ 3 کارآزمایی، 1909 شرکت‌کننده؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
یک آنتی‌بیوتیک در برابر آنتی‌بیوتیک دیگر
یک کارآزمایی داکسی‌سایکلین را در برابر آزیترومایسین ارزیابی کرد اما به مورتالیتی اشاره‌ای نداشت. داکسی‌سایکلین در مقایسه با آزیترومایسین ممکن است تاثیری اندک تا عدم تاثیر بر لپتوسپیروز با تایید آزمایشگاهی بدون در نظر گرفتن وجود یک سندرم بالینی شناسایی‌شده (RR: 1.49؛ 95% CI؛ 0.51 تا 4.32؛ 1 کارآزمایی، 137 شرکت‌کننده)، تشخیص بالینی لپتوسپیروز بدون در نظر گرفتن تایید آزمایشگاهی (RR: 4.18؛ 95% CI؛ 0.94 تا 18.66؛ 1 کارآزمایی، 137 شرکت‌کننده)، تشخیص بالینی لپتوسپیروز با تشخیص تایید شده آزمایشگاهی (RR: 4.18؛ 95% CI؛ 0.94 تا 18.66؛ 1 کارآزمایی، 137 شرکت‌کننده)، و عوارض جانبی غیرجدی (RR: 1.12؛ 95% CI؛ 0.36 تا 3.48؛ 1 کارآزمایی، 137 شرکت‌کننده) داشته باشد، اما شواهد بسیار نامطمئن است. قطعیت شواهد برای همه پیامدها بسیار پائین بود.
هیچ‌یک از پنج کارآزمایی واردشده، عوارض جانبی جدی را گزارش نداده یا کیفیت زندگی را ارزیابی نکردند.
یک مطالعه در انتظار طبقه‌بندی است.
منابع حمایت مالی
چهار مورد از پنج کارآزمایی شامل بیانیه‌هایی مبنی بر افشای منابع حمایت مالی/حمایت‌کننده‌شان بوده و کارآزمایی باقی‌مانده به منبع حمایت مالی خود اشاره نکرد. سه مورد از چهار کارآزمایی که منابع حمایت‌کننده خود را فاش کردند، در قالب عرضه داروی کارآزمایی به‌طور مستقیم از طرف همان شرکت داروسازی حمایت شدند، و کارآزمایی باقی‌مانده از یک منبع دولتی، حمایت مالی دریافت کرد.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.