پیام‌های کلیدی
- در بیماران تحت همودیالیز، مدلسازی سدیم (sodium modelling) در مقایسه با دیالیز آهسته ممکن است باعث ایجاد تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در سندرم عدم تعادل دیالیز (dialysis disequilibrium syndrome) و مرگ‌ومیر شود. شواهد در مورد تاثیر این مداخلات بر عوارض جانبی بسیار نامشخص است.
- شواهد در مورد تاثیر دیالسات با سدیم بالا و دیالسات با سدیم استاندارد بر سندرم عدم تعادل دیالیز، مرگ‌ومیر و عوارض جانبی بسیار نامشخص است.
ما به دنبال چه یافته‌ای بودیم؟
همودیالیز یک درمان طبی است که به حذف مواد زائد و مایعات اضافی از خون در زمانی که کلیه‌های فرد به درستی کار نمی‌کنند، کمک می‌کند. این روش، فرآیندی است که از دستگاهی برای فیلتر کردن خون استفاده می‌کند. سندرم عدم تعادل دیالیز وضعیتی است که در آن بیماران دچار نشانه‌های عصبی در طول یا پس از درمان دیالیز خود می‌شوند. این وضعیت اغلب برای کسانی رخ می‌دهد که تازه دیالیز شده یا چندین جلسه را پیش از شروع مجدد آن از دست داده‌اند. از آنجایی که سندرم عدم تعادل دیالیز می‌تواند جدی باشد و منجر به بروز تاثیرات مضری شود، مطالعه راه‌های مختلف برای پیشگیری از بروز آن و اطمینان از بی‌خطر و موثر بودن آنها ضروری است.
ما چه کاری را انجام دادیم؟
ما تمام کارآزمایی‌هایی را جست‌وجو کردیم که مزایا و مضرات ناشی از مداخلات اختصاص‌یافته به صورت تصادفی را برای پیشگیری از بروز سندرم عدم تعادل دیالیز در افراد مبتلا به نارسایی کلیه که تحت همودیالیز قرار داشتند، ارزیابی کردند. نتایج کارآزمایی‌ها را مقایسه و خلاصه کرده و بر اساس عواملی مانند روش‌های انجام و حجم نمونه کارآزمایی، اطمینان خود را نسبت به این اطلاعات رتبه‌بندی کردیم.
ما به چه نتایجی رسیدیم؟
دو مطالعه را شامل 32 شرکت‌کننده وارد کردیم. در این مطالعات از چهار نوع مداخله اصلی استفاده شد: مدلسازی سدیم، دیالیز آهسته، دیالسات (dialysate، ماده‌ای که از دیالیز به دست می‌آید) با سدیم استاندارد، و دیالسات با سدیم بالا.
محدودیت‌های شواهد چه هستند؟
تعداد اندک مطالعات و حجم نمونه کوچک آنها، از محدودیت‌های این مرور بودند. همه مطالعات داده‌هایی را در مورد پیامدهای مورد نظر این مرور ارائه نکردند، بنابراین در مورد نتایج مطمئن نیستیم.
این شواهد تا چه زمانی به‌روز است؟
شواهد تا می 2024 به‌روز است.
در بیماران HD، مدلسازی سدیم، در مقایسه با دیالیز آهسته، ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در بروز DDS و مرگ‌ومیر (شواهد با قطعیت پائین) شده و تاثیرات نامشخصی بر عوارض جانبی داشته باشد (شواهد با قطعیت بسیار پائین).
شواهد برای بررسی تاثیر دیالسات با سدیم بالا و دیالسات با سدیم استاندارد بر بروز DDS، مرگ‌ومیر و عوارض جانبی بسیار نامشخص است (شواهد با قطعیت بسیار پائین).
سندرم عدم تعادل دیالیز (haemodialysis dysequilibrium syndrome; DDS) به نشانه‌های عصبی اشاره دارد که معمولا در طول یا پس از آغاز جدید یا پس از شروع مجدد همودیالیز (haemodialysis; HD) پس از چند جلسه وقفه مشاهده می‌شود. DDS با مرگ و بروز عوارض مرتبط است. ما مداخلاتی را با هدف پیشگیری از بروز DDS مطالعه کردیم.
ارزیابی فواید و مضرات ناشی از انواع مختلف مداخلات برای پیشگیری از بروز DDS.
با متخصص اطلاعات در این زمینه تماس گرفتیم و با استفاده از اصطلاحات جست‌وجوی مرتبط با این مرور، به جست‌وجو در پایگاه ثبت مطالعات گروه کلیه و پیوند در کاکرین تا 8 می 2024 پرداختیم. مطالعات موجود در این پایگاه ثبت از طریق جست‌وجوهای انجام‌شده در CENTRAL؛ MEDLINE و EMBASE؛ خلاصه مقالات کنفرانس‌ها؛ پورتال جست‌وجوی پلتفرم بین‌المللی پایگاه ثبت کارآزمایی‌های بالینی (ICTRP)، و ClinicalTrials.gov شناسایی شدند.
ما کارآزمایی‌های تصادفی‌سازی و کنترل‌شده (randomised controlled trials; RCTs) را وارد کردیم که هر مداخله‌ای را با مراقبت استاندارد، از جمله افرادی که درمان HD را شروع کردند، بدون توجه به سن، مقایسه کردند.
دو نویسنده به‌طور مستقل از هم واجد شرایط بودن مطالعه را تعیین کرده، به ارزیابی کیفیت مطالعه و استخراج داده‌ها پرداختند. داده‌ها در مورد روش‌های انجام، مداخلات، شرکت‌کنندگان، و پیامدها ( بروز DDS؛ DDS شدید، مرگ، عوارض جانبی) جمع‌آوری شدند. خطرات نسبی (RR) و فواصل اطمینان (CIs) محاسبه شدند. کیفیت مطالعه با استفاده از ابزار Cochrane Risk of Bias 2 (ROB2) مورد ارزیابی قرار گرفت. سطح اطمینان به شواهد با استفاده از رویکرد درجهبندی توصیه، ارزیابی، توسعه و ارزشیابی (Grading of Recommendations Assessment, Development and Evaluation; GRADE) بررسی شد.
دو RCT (32 شرکت‌کننده بزرگسال) را وارد کردیم. مداخلات شامل دیالیز آهسته، مدلسازی سدیم (sodium modelling)، دیالسات (dialysate، ماده‌ای که از دیالیز به دست می‌آید) با سدیم استاندارد، و دیالسات با سدیم بالا بودند. خطر سوگیری (bias) در هر دو مطالعه، برخی نگرانی‌ها تا خطر بالای سوگیری بود.
دیالیز آهسته در مقایسه با مدلسازی سدیم (1 مطالعه، 15 شرکت‌کننده) ممکن است منجر به تفاوتی اندک تا عدم تفاوت در DDS؛ DDS شدید، و مرگ‌ومیر شده (شواهد با قطعیت پائین) و تاثیرات نامشخصی بر عوارض جانبی داشته باشد (RR: 1.33؛ 95% CI؛ 0.15 تا 11.64؛ شواهد با قطعیت بسیار پائین).
دیالسات با سدیم استاندارد در مقایسه با دیالسات با سدیم بالا (1 مطالعه، 17 شرکت‌کننده) تاثیرات نامشخصی بر بروز DDS (RR: 0.07؛ 95% CI؛ 0.00 تا 1.12)، DDS شدید (RR: 0.47؛ 95% CI؛ 0.02 تا 10.32)، و عوارض جانبی (RR: 0.29؛ 95% CI؛ 0.08 تا 1.02) (شواهد با قطعیت بسیار پائین) داشت.
این متن توسط مرکز کاکرین ایران به فارسی ترجمه شده است.