حمیدرضا: مرور روش‌شناسی کاکرین (Cochrane Methodology Review) در مورد راهبردهایی برای افزایش میزان پاسخ‌گویی به پرسشنامه‌های پستی و الکترونیکی، به‌ عنوان یک مطالعه مروری کاکرین با بیشترین مطالعات واردشده، در نوامبر 2023 به‌روز شد. مرکز کاکرین ایران، مصاحبه «مایک کلارک»، سردبیر پادکست در کتابخانه کاکرین با نویسنده اصلی، «فیل ادواردز» (Phil Edwards) از دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن (London School of Hygiene and Tropical Medicine) در بریتانیا، در مورد اهمیت این مطالعه مروری و آخرین یافته‌های آن را ترجمه و ضبط کرده است که با صدای آرزو عزیزی و حمیدرضا فاتحی می‌شنوید.

آرزو: پرسشنامه‌های پستی و الکترونیکی مبتنی بر وب روشی نسبتا ارزان برای جمع‌آوری اطلاعات افراد، به منظور اهداف تحقیقاتی است، و تخمین زده می‌شود که یک سوم مطالعات تحقیقاتی در حوزه سلامت، با استفاده از پرسشنامه، داده‌های شرکت‌کنندگان را گردآوری می‌کنند. با این حال، اگر افراد به پرسشنامه پاسخ ندهند، نتایج تحقیق از دقت و پایایی کمتری برخوردار خواهد بود. 

این مطالعه مرور روش‌شناسی کاکرین، به دنبال یافتن راهکارهای موثر برای افزایش پاسخ‌گویی به پرسشنامه‌های پستی و الکترونیکی است. ما همچنین در حال برنامه‌ریزی دیگری برای انجام یک مطالعه مروری کاکرین به منظور یافتن روش‌های مؤثر برای افزایش مشارکت در مصاحبه‌ها هستیم.

برای مرور پرسشنامه‌های پستی و الکترونیکی، در جست‌وجوی مطالعاتی بودیم که هر روشی را برای افزایش پاسخ‌گویی به یکی از این نوع پرسشنامه‌ها در هر موضوعی بررسی کردند. این مطالعه مروری برای اولین بار در سال 2001 منتشر شد و برای این به‌روزرسانی سوم، تعداد زیادی مطالعه جدید وجود داشت،؛ به طوری که اکنون دربرگیرنده 758 کارآزمایی تصادفی‌سازی شده است: 670 مطالعه برای پرسشنامه‌های پستی و 88 مورد برای پرسشنامه‌های الکترونیکی؛ در این مطالعات از افراد زیادی خواسته شد تا یک پرسشنامه را تکمیل کنند از بیماران، پزشکان، دانشجویان دانشگاه، و اساتید گرفته تا مدیران بازاریابی، حسابداران، و مدیران فروشگاه‌های مواد غذایی.

به طور خلاصه، به این نتیجه رسیدیم که در صورتی که پیش از ارسال پرسشنامه با افراد تماس گرفته شود، میزان پاسخ‌گویی به پرسشنامه‌ها افزایش پیدا می‌کند. همچنین دریافتیم که میزان پاسخ‌گویی به پرسشنامه‌های پستی در صورت ارسال توسط دانشگاه بیشتر می‌شود. از طرف دیگر، می‌توان با دادن یک مشوق، برای مثال، مقدار کمی پول، یا یک مشوق غیرپولی مانند خودکار، میزان پاسخ‌گویی را افزایش داد. میزان پاسخ‌گویی ممکن است با استفاده از پرسشنامه پستی به جای پرسشنامه الکترونیکی یا با دادن حق انتخاب برای نحوه پاسخ‌گویی (الکترونیکی یا پستی) بیشتر شود. همچنین می‌توان با شخصی‌تر کردن پرسشنامه‌ها، نامه‌ها و ای‌میل‌ها، و ترجیحا کوتاه‌تر کردن آنها، میزان پاسخ‌گویی را افزایش داد.

در مورد هزینه‌ها باید بگم: برخی از این راه‌ها برای افزایش پاسخگویی، به موارد بیشتر یا زمان نیاز دارند، اما برخی از آنها را می‌توان با هزینه‌ای کم یا بدون هزینه اضافی اجرا کرد. به عنوان مثال، محققان ممکن است بتوانند با ارائه مقدار کمی پول برای تکمیل پرسشنامه‌ها یا با استفاده از سیستم ثبت تحویل پرسشنامه، شانس پاسخ را دو برابر کنند، اما هر دو روش می‌توانند به طور قابل توجهی به هزینه‌های مطالعات بزرگ اضافه کنند. از سوی دیگر، استفاده از مشوق‌های غیرپولی، مانند خودکار رایگان، ممکن است مقرون به صرفه‌تر باشد، اما احتمالاً در تشویق پاسخ‌دهی کمتر مؤثر است.

حمیدرضا: اگر مایل هستید این مطالعه مروری سنگین کاکرین و خلاصه‌ای از شواهد گسترده در مورد راه‌های افزایش میزان پاسخگویی به پرسشنامه‌های پستی و الکترونیکی را بخوانید، می‌توانید آن را به صورت آنلاین در Cochrane Library دات کام با یک جست‌وجوی ساده به انگلیسی «postal and electronic questionnaires» یا فارسی «پرسشنامه‌های پستی و الکترونیکی» بیابید. عنوان دقیق فارسی این مطالعه عبارت است از: «بررسی روش‌های افزایش پاسخ‌گویی به پرسشنامه‌های پستی و الکترونیکی».

Podcast translated by Nahid Ramezanghorbani
Podcast edited by Shadi Kolahdoozan
Podcast recorded by Hamidreza Fatehi  and Arezou Azizi