Achtergrond

De laatste jaren is er steeds meer belangstelling voor de vraag of steunkousen (of compressiekousen) het risico op diepveneuze trombose (DVT; bloedklonters in de benen) en andere problemen met de bloedsomloop bij vliegtuigpassagiers verminderen. De steunkousen worden de hele vlucht gedragen en zijn vergelijkbaar met de kousen die nuttig zijn bij patiënten die na een operatie lang in bed liggen. Door lichte druk uit te oefenen, met name op de enkel, helpen steunkousen om het bloed te laten stromen. Druk in combinatie met de benen bewegen helpt het bloed stromen in de oppervlakkige aders naar de diepe aders en terug naar het hart. Het bloed zal dan minder snel stollen in de diepe aders. Een stolsel kan dodelijk zijn als het stolsel zich naar de longen verplaatst.

Onderzoekskenmerken en belangrijkste resultaten

Dit literatuuroverzicht bevat 12 studies (2918 deelnemers) en we konden de gegevens van negen studies combineren met een totaal van 2637 deelnemers (up-to-date tot april 2020). Bijna de helft van de deelnemers werd willekeurig toegewezen aan het dragen van steunkousen tijdens een vlucht van minstens vijf uur, terwijl de andere helft geen steunkousen droeg.

Geen van de passagiers ontwikkelde een DVT met klachten (langzaam ontwikkelende pijn in de benen, zwelling en verhoogde temperatuur) en er werden geen ernstige gebeurtenissen gemeld (een bloedstolsel in de longen (longembolie) of overlijden). Passagiers werden na de vlucht zorgvuldig onderzocht om eventuele problemen met de bloedcirculatie in hun benen op te sporen, zelfs als ze zelf geen problemen hadden opgemerkt. Het dragen van steunkousen leidde tot een grote vermindering van DVT zonder klachten onder vliegtuigpassagiers vergeleken met degenen die geen steunkousen droegen. Dit risico in DVT zonder klachten daalt van enkele tientallen per 1000 passagiers zonder steunkousen naar 2 of 3 per 1000 met steunkousen. Mensen die steunkousen droegen, hadden minder zwelling in hun benen (oedeem) dan mensen die ze niet droegen. Minder passagiers ontwikkelden oppervlakkige veneuze trombose wanneer ze steunkousen droegen dan wanneer ze geen steunkousen droegen. Niet alle onderzoeken meldden mogelijke problemen met het dragen van kousen, maar in de onderzoeken die dat wel deden, zeiden de onderzoekers dat de kousen goed werden verdragen, zonder problemen.

Betrouwbaarheid van het bewijs

Het resultaat dat vliegtuigpassagiers die steunkousen dragen minder DVT zonder klachten ontwikkelen is gebaseerd op bewijs van hoge zekerheid. Het resultaat dat de zwelling in de benen afneemt in vergelijking met passagiers die geen steunkousen dragen is gebaseerd op bewijs van lage zekerheid. Onze zekerheid in het bewijs werd verminderd door de manier waarop de zwelling werd gemeten. Er is matig zeker bewijs dat oppervlakkige veneuze trombose kan worden verminderd bij passagiers die steunkousen dragen. We kunnen het effect van het dragen van steunkousen op overlijden, longembolie (bloedklonter in de longen) of DVT met klachten niet beoordelen omdat dergelijke voorvallen zich niet voordeden in deze onderzoeken. Studies om deze uitkomsten te onderzoeken zouden een zeer groot aantal mensen moeten bevatten.