Belangrijkste boodschappen

Cognitieve revalidatie helpt mensen met dementie om dagelijkse activiteiten uit te voeren die voor hen belangrijk zijn.

Toekomstige onderzoeken kunnen bestuderen hoe cognitieve revalidatie gebruikt kan worden om ook het algemeen functioneren en welzijn te verbeteren.

Wat is dementie?

Dementie is een groep van symptomen die veroorzaakt wordt door veranderingen in de hersenen. De symptomen worden erger in de loop van de tijd. Mensen met bepaalde vormen van dementie hebben problemen om te onthouden, plannen, concentreren en communiceren. Deze en andere problemen om na te denken worden samengevat onder de overkoepelende term 'cognitieve stoornissen'. Cognitieve stoornissen maken het moeilijker om dagelijkse activiteiten uit te voeren en zo lang mogelijk onafhankelijk te blijven.

Wat is cognitieve revalidatie?

Cognitieve revalidatie is een behandeling op maat. Mensen hebben, meestal bij hen thuis, één-op-één sessies met een zorgverlener. Mensen bepalen welke alledaagse activiteiten en taken ze beter of zelfstandiger zouden willen doen. De behandelaar stelt een plan van aanpak voor en werkt met hen samen om deze verbeteringen te bereiken in de activiteiten die voor hen belangrijk zijn. Vaak zijn er ook familieleden bij betrokken.

Wat wilden we onderzoeken?

We onderzochten of cognitieve revalidatie beter was dan de standaardbehandeling om: een zelfgekozen taak of activiteit uit te voeren die voor hen belangrijk is; de dagelijkse activiteiten aan te kunnen; het vertrouwen te hebben om zaken aan te kunnen; zich depressief of angstig te voelen; een gevoel van welzijn te hebben.

We onderzochten ook of cognitieve revalidatie beter was voor het welzijn van de zorgpartner - meestal een echtgenoot, echtgenote of ander naast familielid. 

Wat hebben we gedaan? 
We zochten naar onderzoeken waarin de werking van cognitieve revalidatie grondig werd getest voor mensen met lichte tot matige dementie. In deze onderzoeken kregen sommige mensen hun gebruikelijke behandeling en kregen anderen hun gebruikelijke behandeling samen met cognitieve revalidatie. Zo konden we nagaan of cognitieve revalidatie meer hielp dan enkel de gebruikelijke behandeling. We vergeleken de resultaten van de onderzoeken en maakten er een samenvatting van. We bepaalden hoeveel vertrouwen we hadden in het bewijs op basis van de gebruikte methoden in het onderzoek en het aantal mensen dat bij de onderzoeken betrokken waren.

Wat hebben we gevonden?

We vonden zes relevante onderzoeken. Het ging om 1702 deelnemers met lichte tot matige dementie, die tussen de 8 en 14 sessies kregen met een professionele begeleider voor cognitieve revalidatie. De ziekte van Alzheimer was de meest voorkomende diagnose van dementie (59% van alle deelnemers, 82% van de deelnemers waarvoor een specifieke diagnose werd vermeld).

De belangrijkste bevindingen zijn dat mensen die cognitieve revalidatie kregen beter werden in het uitvoeren van hun gekozen taken of activiteiten in vergelijking met mensen die alleen hun gebruikelijke behandeling kregen. 

Deze verbetering werd opgemerkt door de mensen met dementie en hun zorgpartners.

De verbetering was meteen na de cognitieve revalidatie zichtbaar en was 3 tot 12 maanden later nog merkbaar.

Andere resultaten

Meteen na cognitieve revalidatie kunnen mensen met dementie zich zekerder voelen over hoe ze dingen aankunnen in vergelijking met mensen die alleen hun gebruikelijke behandeling hebben gehad.

Er zijn misschien geen verschillen op het vlak van welzijn van mensen met dementie en hun zorgpartners.

We weten niet zeker of er voor mensen met dementie verschillen zijn in het omgaan met andere taken of activiteiten of in het zich depressief voelen.

Drie tot 12 maanden na cognitieve revalidatie kunnen zorgpartners een beter psychologisch welzijn hebben in vergelijking met gebruikelijke behandeling. 

Er zijn misschien geen verschillen in hoe goed mensen met dementie andere taken of activiteiten aankunnen, in hoe zelfverzekerd of depressief ze zich voelen, of op het vlak van hun welzijn.

Wat zijn de beperkingen van het bewijs?

Onze beoordeling omvatte zes onderzoeken, maar de bevindingen zijn voornamelijk gebaseerd op informatie uit één groot onderzoek. We weten niet of de effecten van cognitieve revalidatie langer dan een jaar duren. De resultaten voor verschillende effecten van cognitieve revalidatie waren niet duidelijk.

Hoe up-to-date is dit bewijs?

Het bewijsmateriaal is up-to-date tot oktober 2022.