Wat zijn routine laboratoriumtests?
Routine laboratoriumtests zijn een reeks veelgebruikte bloedonderzoeken die informatie geven over de gezondheidstoestand van een patiënt. Deze tests dienen om aandoeningen op te sporen of om de gezondheid op te volgen.

Wat wilden we onderzoeken?
Het is belangrijk om te weten welke patiënten, die zich aanmelden bij een arts in een polikliniek of op de spoedafdeling, een groot risico lopen op ernstige covid-19 of overlijden. Deze informatie kan artsen helpen om te beslissen of ze patiënten in het ziekenhuis moeten opnemen. We wilden weten of routine laboratoriumtests nauwkeurig genoeg zijn om sterfte en achteruitgang te voorspellen bij patiënten met bevestigde SARS-CoV-2.

Wat hebben we gedaan?
We zochten naar studies die nagingen hoe goed routine laboratoriumtests sterfte en achteruitgang voorspellen bij patiënten met bevestigde SARS-CoV-2. We selecteerden studies met gelijk welke opzet van over heel de wereld. We betrokken patiënten van alle leeftijden of geslacht.

Wat hebben we gevonden?
We vonden 64 studies over 53 verschillende routine laboratoriumtests. Deze studies onderzochten hoe goed deze tests sterfte, achteruitgang of beide konden voorspellen. De studies telden in totaal 71.170 patiënten: 8.169 (11,5%) van hen overleden en de toestand van 4.031 (5,7%) van hen evolueerde naar ernstige/kritieke ziekte. In 31 studies waren volwassen patiënten opgenomen. Daarnaast rapporteerden 2 studies over patiënten ouder dan 60 jaar, hadden 2 studies betrekking op zowel kinderen als volwassenen en omvatte 1 studie alleen kinderen. De meeste studies vonden plaats in China, gevolgd door Spanje en Italië. Alle studies gebeurden in ziekenhuizen.

Om de prestaties van tests uit te drukken, gebruikt men vaak de termen 'sensitiviteit' en 'specificiteit'. De sensitiviteit is het aandeel patiënten bij wie de test de uitkomst (zoals sterfte of achteruitgang) correct opspoort. De specificiteit is het aandeel personen bij wie de test correct opspoort dat er geen sterfte of achteruitgang (de uitkomst) zal zijn. Hoe dichter de sensitiviteit en specificiteit van een test bij 100% liggen, hoe nauwkeuriger de test is. Een sensitiviteit van meer dan 90% is nodig om patiënten veilig uit te sluiten die niet zullen overlijden of achteruitgaan. Wanneer 4 of meer studies dezelfde tests onder de loep namen, hebben we de gegevens ervan samengevoegd en geanalyseerd. We hebben geen tests gevonden die voldoende nauwkeurig zijn om ernstige uitkomsten, zoals achteruitgang of sterfte, veilig uit te sluiten. We vonden 5 tests met een sensitiviteit en een specificiteit van meer dan 50%. Vier van deze laboratoriumtests wijzen op een belangrijke ontsteking bij een infectie met SARS-CoV-2. De 4 tests zijn: C-reactief proteïne, neutrofiel-lymfocytenratio, lymfocytenwaarde en lactaatdehydrogenase. De vijfde test is de D-dimeertest. Die gaat na of er meer bloedstolsels zijn bij een infectie met SARS-CoV-2.

Hoe betrouwbaar zijn de resultaten?
We hebben weinig vertrouwen in het bewijs van dit literatuuroverzicht. Er waren namelijk belangrijke verschillen tussen de geselecteerde studies. Het was daarom moeilijk om ze te vergelijken. De sensitiviteit en specificiteit hangen af van de drempelwaarde tussen positief (wijzend op ziekte) en negatief (ziektevrij). In sommige studies bepaalden de auteurs de drempelwaarde (van een test) voor ze de test uitvoerden. Dat geeft minder kans op vertekening. In andere studies kozen de auteurs een drempelwaarde pas na analyse van de test. Dat geeft meer kans op vertekening.

Op wie zijn de resultaten van dit literatuuroverzicht van toepassing?
Routine laboratoriumtests kunnen plaatsvinden tijdens een consultatie met een arts of op de spoedafdeling. De geselecteerde studies beoordeelden nochtans alleen patiënten die zich aanmeldden in het ziekenhuis. We selecteerden patiënten met een bevestigde infectie met SARS-CoV-2. Slechts één studie rapporteerde resultaten over gevaccineerde patiënten. Bovendien konden we het effect niet beoordelen van de verschillende zorgwekkende varianten van SARS-CoV-2. Onze resultaten zijn daarom mogelijk niet representatief voor gevaccineerde patiënten of verschillende zorgwekkende varianten.

Wat betekent dit?
Deze routine laboratoriumtests hebben betrekking op ontstekingen en bloedstolsels bij patiënten met covid-19. Men kan ze gebruiken om een patiënt te beoordelen en in te delen in een bepaalde risicogroep. Geen van deze tests presteerde echter goed genoeg om de evolutie naar een ernstige of dodelijke ziekte veilig te kunnen uitsluiten. Deze tests kunnen dienen om de algemene gezondheidstoestand van de patiënt te beoordelen. Men kan een uitgebreidere beoordeling overwegen om achteruitgang of sterfte te voorspellen. Daarbij kan men kijken naar klinische symptomen, resultaten van radiologisch onderzoek en de kenmerken van de patiënt.

Hoe up-to-date is dit literatuuroverzicht?
We zochten naar alle studies over covid-19 tot 25 augustus 2022.