Jaki jest cel tego przeglądu?

Celem przeglądu Cochrane było sprawdzenie, co się dzieje, gdy usługi podstawowej opieki zdrowotnej są świadczone przez pielęgniarki zamiast lekarzy. Autorzy przeglądu zebrali i przeanalizowali dostępne badania na ten temat, z których wybrali 18 najistotniejszych.

Jakie są główne przesłania tego przeglądu?

Świadczenie usług podstawowej opieki zdrowotnej przez pielęgniarki zamiast lekarzy prawdopodobnie prowadzi do podobnego lub lepszego stanu zdrowia pacjentów i wyższego poziomu ich satysfakcji. Pielęgniarki prawdopodobnie również dłużej konsultują się z pacjentami. Korzystanie z usług pielęgniarek zamiast lekarzy powoduje niewielką lub żadną różnicę w liczbie przepisywanych recept i zlecanych badań. Jednak wpływ na ilość informacji oferowanych pacjentom, na stopień przestrzegania wytycznych i na koszty opieki zdrowotnej jest niepewny.

Co analizowano w niniejszym przeglądzie?

W większości krajów populacja starzeje się i coraz więcej osób cierpi na choroby przewlekłe. Oznacza to, że zmieniają się usługi, które muszą świadczyć pracownicy podstawowej opieki zdrowotnej. Jednocześnie w wielu krajach brakuje lekarzy i innych pracowników służby zdrowia lub pacjenci mają trudności z opłaceniem usług opieki zdrowotnej. Korzystając z usług pielęgniarek zamiast lekarzy, kraje mają nadzieję zapewnić opiekę tej samej jakości za mniejsze pieniądze.

W tym przeglądzie szukano badań, w których porównywano pielęgniarki z lekarzami w zakresie świadczenia usług podstawowej opieki zdrowotnej. Sprawdzano, czy miało to jakikolwiek wpływ na stan zdrowia, zadowolenie i korzystanie z usług przez pacjentów. Dodatkowo, sprawdzono również, czy miało to wpływ na sposób świadczenia usług i ich koszt.

Jakie są główne wyniki niniejszego przeglądu?

W tym przeglądzie uwzględniono 18 badań, głównie z krajów o wysokim dochodzie. W niektórych badaniach pielęgniarki były odpowiedzialne za wszystkich pacjentów zgłaszających się do przychodni lub za wszystkich pacjentów wymagających pilnej konsultacji. W niektórych badaniach pielęgniarki były odpowiedzialne za pacjentów z określonymi chorobami przewlekłymi lub były odpowiedzialne za zapewnienie edukacji zdrowotnej lub usług profilaktycznych określonym grupom pacjentów. We włączonych badaniach porównywano te pielęgniarki z lekarzami wykonującymi te same zadania.

Nasz przegląd pokazuje, że opieka podstawowa prowadzona przez pielęgniarki może prowadzić do nieco mniejszej liczby zgonów wśród niektórych grup pacjentów, w porównaniu z opieką prowadzoną przez lekarzy. Jednak wyniki różnią się i możliwe jest, że podstawowa opieka pielęgniarska ma niewielki lub żaden wpływ na liczbę zgonów. Ponadto pacjenci prawdopodobnie osiągają podobne lub lepsze wyniki w takich obszarach zdrowia, jak choroby serca, cukrzyca, reumatyzm i wysokie ciśnienie tętnicze. Pacjenci są również prawdopodobnie nieco bardziej zadowoleni z opieki i mogą mieć nieco lepszą jakość życia, gdy są leczeni przez pielęgniarki.

Przegląd ten pokazuje również, że w porównaniu z lekarzami, pielęgniarki prawdopodobnie odbywają dłuższe konsultacje, a ich pacjenci są nieco bardziej skłonni do dotrzymywania terminów wizyt kontrolnych. Badania wykazały niewielką lub żadną różnicę w liczbie wypisywanych recept oraz niewielką lub żadną różnicę w liczbie zlecanych testów i badań diagnostycznych lub w korzystaniu przez pacjentów z innych usług. Wpływ podstawowej opieki zdrowotnej prowadzonej przez pielęgniarki na liczbę porad i ilość informacji udzielanych pacjentom oraz na to, czy przestrzegane są wytyczne, jest niepewny, ponieważ pewność/zaufanie tych ustaleń jest bardzo niska.

Nasz przegląd sugeruje, że wpływ korzystania z usług pielęgniarek zamiast lekarzy w ramach podstawowej opieki zdrowotnej na koszty opieki jest niepewny. Oceniliśmy pewność/zaufanie tego odkrycia jako bardzo niskie.

Jak aktualne są powyższe dane naukowe?

Poszukiwano badań opublikowanych do marca 2017 roku.