Pytanie badawcze

Jak skuteczne/korzystne są narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji przez pacjentów w przypadku osób dorosłych dokonujących wyborów z zakresu leczenia lub udziału w badaniach przesiewowych?

Kluczowe informacje

- Materiały pomocnicze dla pacjentów to broszury lub filmy wideo dostępne zarówno stacjonarnie, jak i online. Jednoznacznie określają one proces podejmowania decyzji w zakresie opieki zdrowotnej, dostarczają informacji na temat dostępnych opcji (korzyści i szkód) oraz pomagają ludziom wyjaśnić, co jest dla nich najważniejsze. Narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji mają na celu wzmocnienie i uzupełnienie konsultacji z lekarzem, a nie ich zastąpienie.

- Wyniki ponad 200 badań wykazały, że poradniki dla pacjentów pomogły dorosłym bardziej zaangażować się w podejmowanie decyzji dotyczących zdrowia, poprzez zwiększenie ich wiedzy i oczekiwań dotyczących korzyści i szkód oraz wyboru opcji, która odzwierciedlała to, co było dla nich najważniejsze.

- Nie odnotowano żadnych niepożądanych skutków u osób dorosłych, które skorzystały z materiałów wspomagających podejmowanie decyzji przez pacjenta.

Czym są narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji przez pacjentów?

Narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji przez pacjentów mogą być przydatne w podejmowaniu decyzji, gdy istnieje więcej niż jedna opcja, w tym status quo (niezmieniony stan rzeczy). Są to broszury, filmy lub źródła internetowe, które określają decyzję, opisują dostępne opcje i pomagają ludziom zastanowić się, które z tych opcji są dla nich najważniejsze (które cechy mają największe znaczenie). Standardową opiekę zdefiniowano jako: ogólne informacje, ocenę ryzyka, streszczenia wytycznych dotyczących praktyki klinicznej dla konsumentów, interwencję placebo (np. informacje na inny temat) lub niestosowanie interwencji.

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, czy narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji przez pacjentów stojących w obliczu decyzji o poddaniu się leczeniu lub badaniom przesiewowym są lepsze niż standardowa opieka, jeśli chodzi o wybór opcji odzwierciedlającej to, co jest dla nich najważniejsze. Chcieliśmy również dowiedzieć się, czy narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji przez pacjentów wiązały się z jakimikolwiek niepożądanymi skutkami.

Co zrobiliśmy?

Zaktualizowaliśmy poprzedni przegląd Cochrane, który został po raz pierwszy opublikowany w 2003 roku, a następnie zaktualizowany w 2017 roku. Wyszukiwanie obejmowało badania, w których porównywano narzędzia wspomagające w podejmowaniu decyzji przez pacjenta ze standardową opieką nad osobami dorosłymi, które musiały podjąć decyzje dotyczące swojego zdrowia lub zdrowia członka rodziny. Standardowa opieka mogła polegać na ogólnym informowaniu pacjentów lub nie obejmować niczego. Porównaliśmy i podsumowaliśmy wyniki badań oraz oceniliśmy nasze zaufanie do danych naukowych.

Czego się dowiedzieliśmy?

Odnaleźliśmy 209 badań obejmujących 107 698 dorosłych. Narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji przez pacjentów koncentrowały się na 71 różnych decyzjach. Najczęściej podejmowane decyzje dotyczyły: zabiegu operacyjnego, badań przesiewowych (np. w kierunku raka prostaty, raka jelita grubego lub badań prenatalnych), badań genetycznych i długoterminowego leczenia farmakologicznego (np. zastrzyki z insuliny przy cukrzycy lub statyny przy dużym stężeniu cholesterolu).

Jesteśmy umiarkowanie pewni, że osoby dorosłe, które otrzymały materiały ułatwiające podejmowanie decyzji przez pacjentów, częściej wybierały te z opcji, które odzwierciedlały te cechy opcji, które były dla nich najważniejsze. Nasze zaufanie do danych naukowych jest jedynie umiarkowane, ponieważ badania, które dostarczyły wyniki do przeglądu, stanowią jedynie niewielką część badań oceniających narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji przez pacjentów. Jesteśmy przekonani, że gdy dorośli korzystali z materiałów wspomagających podejmowanie decyzji, znacznie zwiększyła się ich wiedza, oczekiwania dotyczące korzyści i szkód oraz udział w podejmowaniu decyzji. Jesteśmy również przekonani, że czuli się lepiej poinformowani i mieli większą jasność co do tego, co jest dla nich najważniejsze. Jesteśmy przekonani, że narzędzia wspomagające podejmowanie decyzji przez pacjentów nie spowodowały żadnych niepożądanych skutków, takich jak żal z powodu podjętej decyzji.

Jakie są ograniczenia zgromadzonych danych naukowych?

Dalsze badania mogą zwiększyć zaufanie do danych dotyczących wyboru opcji, które odzwierciedlają, jakie elementy tych opcji są dla ludzi najważniejsze.

Jak aktualne są prezentowane dane naukowe?

Niniejszy przegląd stanowi aktualizację poprzedniego przeglądu opublikowanego w 2017 roku. Dane naukowe są aktualne do marca 2022 roku.