Pytanie badawcze

Czy poradnictwo dietetyczne z zaleceniem lub bez zalecenia stosowania doustnych suplementów pokarmowych (ang. oral nutritional supplements, ONS) może poprawić wyniki w niedożywieniu związanym z chorobą u dorosłych?

Wprowadzenie

Chorzy często mają słaby apetyt lub czują się źle z powodu leków lub innych metod leczenia i jedzą mniej niż zwykle. Jedzenie mniejszej ilości pokarmu przez dłuższy czas może spowodować utratę masy ciała, niedożywienie, nasilenie problemów zdrowotnych oraz śmierć. Pracownicy służby zdrowia mogą udzielać porad dotyczących zmian w diecie, aby pomóc pacjentom w przywróceniu dobrych nawyków żywieniowych. Lekarze mogą zalecać pokarmy wysokobiałkowe i wysokoenergetyczne, aby osoby te mogły przybrać na wadze i poprawić swój sposób odżywiania oraz ogólny stan zdrowia. Często zdarza się, że chorym proponuje się ONS z zaleceniem lub bez zalecenia zmiany sposobu odżywiania.

Aby znaleźć najlepszą odpowiedź na nasze pytanie badawcze, poszukiwaliśmy badań, w których porównywano 5 różnych opcji leczenia: 1) poradę dietetyczną w porównaniu z niestosowaniem takiej porady; 2) poradę dietetyczną w porównaniu ze stosowaniem ONS; 3) łączne stosowanie porady dietetycznej i ONS w porównaniu z samą poradą dietetyczną; 4) łączne stosowanie porady dietetycznej i ONS w stosownych przypadkach w porównaniu z niestosowaniem porady dietetycznej; oraz 5) łączne stosowanie porady dietetycznej i ONS w porównaniu z niestosowaniem zarówno porady dietetycznej, jak i ONS. Żeby porównania te były wiarygodne, szukaliśmy badań z randomizacją (RCT), w których osoby biorące udział w badaniu miały równe szanse (jak w rzucie monetą) znalezienia się w jednej z porównywanych grup.

Data wyszukiwania

Uwzględnione dane są aktualne do 1 marca 2021 r.

Charakterystyka badań

Znaleźliśmy 94 badania (obejmujące łącznie 10 284 osoby), które mogliśmy włączyć do naszego przeglądu. Chociaż osoby starsze są bardziej narażone na niedożywienie, uczestnicy tych badań byli w wieku od 17 do ponad 80 lat i mieszkali w domu, w społeczności lub w szpitalu. Osoby te cierpiały na szereg różnych schorzeń, w tym na nowotwory, demencję i choroby nerek. W badaniach tych uczestników obserwowano przez cały okres pobytu w szpitalu, a w przypadku niektórych osób w społeczności lokalnej przez okres do 6,5 roku.

Najważniejsze wyniki

Nie ma dowodów na to, że jakakolwiek terapia wpłynęła na długość życia wielu osób biorących udział w badaniach. Odnotowano pewne pozytywne zmiany w ilości spożywanej energii (mierzonej w kaloriach), spożyciu białka, masie ciała, masie mięśniowej i jakości życia. Odnotowano pewne zmniejszenie liczby powikłań i skrócenie czasu pobytu w szpitalu. Nie ma jednak jednoznacznych dowodów na to, które leczenie jest najbardziej pomocne, ani też jaki jest czas potrzebny do osiągnięcia korzyści. W niewielu badaniach przedstawiono wyniki oddzielnie dla mężczyzn i kobiet, dlatego nie możemy wypowiedzieć się na temat tego, czy istniały jakiekolwiek ogólne różnice w zależności od płci. W żadnym z badań nie odnotowano informacji na temat działań niepożądanych (szkód), dlatego nie możemy przedstawić podsumowania w tym zakresie.

Potrzeba więcej badań, aby ustalić najlepsze sposoby pomocy osobom, które tracą na wadze z powodu choroby, w celu poprawy ich wyników klinicznych i jakości życia.

Wiarygodność danych naukowych

Ogólnie rzecz biorąc, w przypadku większości wyników wiarygodność danych oceniliśmy jako niską, co oznacza, że nie możemy być pewni przedstawionych przez nas wyników. Przyczyn tego stanu rzeczy było kilka. Niektóre z analizowanych przez nas porównań metod leczenia obejmowały tylko kilka badań, a w niektórych z nich uczestniczyła niewielka liczba osób. Stwierdzono problemy z planowaniem niektórych badań, co mogło wpłynąć na ich wyniki. Niektóre osoby wiedziały, jakie leczenie otrzymują. Sądzimy, że może to mieć wpływ na sposób, w jaki zgłaszali oni pewne zmiany dotyczące np. ilości spożytej energii i białka, masy ciała i jakości życia. Sądzimy, że sposób podejmowania decyzji o wyborze grupy, do której dana osoba trafiła na początku badania, mógł wpłynąć na wyniki niektórych wskaźników, takich jak: zmiana masy ciała, zmiana masy mięśniowej i śmiertelność.

Musieliśmy zobaczyć poszczególne wyniki, które pomogły nam zrozumieć, czy u dorosłych z niedożywieniem związanym z chorobą można poprawić przeżywalność, masę ciała i ogólną jakość życia, jeśli otrzymają oni poradę dotyczącą diety wraz z ONS lub bez nich. Żadne z badań nie dostarczyło wszystkich wyników, które były nam potrzebne. Nie byliśmy w stanie ocenić, czy uczestnicy odnoszą jakiekolwiek korzyści z leczenia, takie jak skrócenie czasu pobytu w szpitalu, zmniejszenie ryzyka ponownego przyjęcia do szpitala lub wystąpienia powikłań. Niski stopień wiarygodności danych oraz brak danych w wielu obszarach oznacza, że nie możemy wypowiadać się na temat korzyści i ewentualnych wad tych metod leczenia, mimo że są one szeroko stosowane w praktyce klinicznej. Zalecamy, aby przyszłe badania były zaplanowane tak, żeby mierzyć te ważne dla pacjenta i opieki zdrowotnej wyniki, a także wszelkie potencjalne szkody.