Kluczowe informacje

- Nie możemy wyciągnąć jednoznacznych wniosków na temat wyższości jednego podejścia do retencji nad drugim, ponieważ mamy niewielkie zaufanie do danych naukowych.

Potrzebne są dalsze, dobrze zaprojektowane badania. Należy w nich mierzyć stabilność zębów przez okres co najmniej 2 lat, trwałość retainerów, zadowolenie pacjenta i wszelkie niepożądane skutki stosowania retainerów, takie jak próchnica zębów i choroby dziąseł.

Na czym polega problem?

Po wyprostowaniu za pomocą aparatu ortodontycznego zęby mogą ponownie się skrzywić (nazywamy to nawrotem). Ortodonci starają się temu zapobiec, stosując różne sposoby utrzymywania zębów w odpowiedniej pozycji (tzw. procedury retencyjne). Procedury retencyjne mogą obejmować noszenie, po zdjęciu aparatu ortodontycznego, wykonanych na zamówienie stałych lub wyjmowanych retainerów, zwykle wykonanych z drutów lub przezroczystego plastiku. Zdejmowane retainery można nosić przez cały dzień lub przez określoną część dnia. Retainery zakłada się na zęby lub wokół nich, lub przykleja z tyłu zębów. Ortodonci mogą również stosować dodatkowe zabiegi (procedury wspomagające), takie jak wygładzanie kontaktów między zębami (redukcja szkliwa międzyzębowego) lub przecinanie włókien łączących dziąsło i szyjkę zęba (pericision).

Czego chcieliśmy się dowiedzieć?

Chcieliśmy dowiedzieć się, jak najlepiej utrzymać zęby w nowej pozycji po zakończeniu leczenia aparatem ortodontycznym i czy występują jakieś niepożądane efekty.

Co zrobiliśmy w tym celu?

Szukaliśmy badań, w których porównywano różne rodzaje retainerów po leczeniu aparatami ortodontycznymi i w których mierzono efekty przez co najmniej 3 miesiące po leczeniu ortodontycznym. Porównaliśmy i podsumowaliśmy ich wyniki oraz oceniliśmy nasze zaufanie do danych naukowych.

Co znaleźliśmy?

Znaleźliśmy 47 odpowiednich badań obejmujących 4377 dorosłych i dzieci. Większość badań przeprowadzono w szpitalach, na uniwersytetach lub w specjalistycznych gabinetach, klinikach NHS lub w innych miejscach. W większości badań testowano: ruchome retainery w porównaniu ze stałymi retainerami; różne typy stałych retainerów lub materiałów wiążących; lub różne typy ruchomych retainerów. W większości z nich oceniano efekty leczenia przez okres krótszy niż 1 rok. 

Głównie wyniki

Zdejmowane retainery w porównaniu ze stałymi (8 badań)

Zęby mogą powracać do swojej poprzedniej pozycji w większym stopniu po częściowym zużyciu ruchomego retainera wykonanego z przezroczystego plastiku niż w przypadku retainera stałego, ale różnica była tak niewielka, że może nie być istotna. Jeśli zdejmowany retainer jest noszony w pełnym wymiarze czasu, może nie być różnicy między retainerami pod względem zmiany pozycji zębów. Przezroczyste plastikowe retainery noszone w niepełnym wymiarze godzin mogą być mniej zawodne niż retainery stałe, ale noszone w pełnym wymiarze godzin mogą zawodzić bardziej. Lepszy stan dziąseł można osiągnąć stosując przezroczyste plastikowe aparaty ruchome niż aparaty stałe, ale nie stwierdzono różnicy pod względem narażenia na próchnicę zębów.

Różne rodzaje stałych retainerów i kleje do ich przyklejania (21 badań)

Stałe retainery nitinolowe CAD/CAM (projektowanie wspomagane komputerowo/produkcja wspomagana komputerowo) w porównaniu z konwencjonalnymi stałymi retainerami z drutu wielorowkowego mogą nie różnić się pod względem tego, jak dobrze utrzymują zęby w linii prostej, jak również pod kątem zdrowia dziąseł lub trwałości.

Retainery kompozytowe wzmacniane włóknami są mniej widoczne na zębach, dlatego uczestnicy są z nich bardziej zadowoleni ze względu na ich wygląd. Retainery kompozytowe wzmacniane włóknami mogą być nieco lepsze w utrzymywaniu prostych zębów, ale różnica jest tak niewielka, że może nie mieć znaczenia. Retainery kompozytowe wzmacniane włóknami mogą być bardziej podatne na wcześniejsze uszkodzenie i wiązać się z większą liczbą problemów z dziąsłami niż retainery stałe z wieloma włóknami.

Różne rodzaje ruchomych retainerów (16 badań)  

Wpływ stosowania ruchomych retainerów Hawley w porównaniu z przezroczystymi retainerami plastikowymi na pozycję zębów może być podobny, niezależnie od tego, czy nosi się je w pełnym czy niepełnym wymiarze godzin. Przezroczyste plastikowe retainery mogą zapewnić większą satysfakcję pacjenta, ale są mniej trwałe niż retainery Hawley.

Jakie są ograniczenia prezentowanych danych naukowych?

Nasze zaufanie do danych naukowych jest małe, ponieważ badania były niewielkie i nie wykorzystywano w nich najlepszych metod badawczych. Bardzo niewiele badań dotyczyło więcej niż jednej z interesujących nas kwestii. W większości badań wyniki oceniano przez okres krótszy niż 1 rok po leczeniu. Nie wiemy również, w jakim stopniu na wyniki badania może wpływać wiek uczestników i to, czy nadal rosną, jakie problemy z zębami mieli przed pierwszym aparatem ortodontycznym i jakie inne zabiegi (takie jak ekstrakcje) przeszli.

Jak aktualne są przedstawione dane naukowe?

Dane naukowe są aktualne do 27 kwietnia 2022 r. Niniejszy przegląd jest aktualizacją przeglądu pierwotnie opublikowanego w 2004 r. i ostatnio zaktualizowanego w 2016 r.