Pytanie badawcze

Badaliśmy dane naukowe, aby ocenić, czy leki przeciwdepresyjne mogą zapobiegać wystąpieniu depresji w okresie poporodowym w porównaniu z jakąkolwiek inną terapią, leczeniem pozorowanym (placebo) lub standardową opieką kliniczną. Badania, które zidentyfikowaliśmy obejmowały tylko te kobiety, u których wcześniej rozpoznano depresję poporodową i miały wyższe ryzyko ponownego rozwoju depresji poporodowej.

Wprowadzenie

Depresja poporodowa jest powszechnym schorzeniem. Około 10 do 15 spośród 100 kobiet ma niektóre objawy depresji w okresie poporodowym, a 5 ze 100 kobiet doświadcza zaburzeń depresyjnych. Do objawów depresji zaliczamy obniżenie nastroju, brak zadowolenia, poczucie winy lub braku wartości. Depresja poporodowa wpływa na matkę, może mieć też negatywny wpływ na samopoczucie niemowląt oraz pozostałych członków rodziny.

Kobiety, u których wcześniej występowała depresja, a szczególnie te z przebytą depresją poporodową mają wyższe ryzyko ponownej depresji poporodowej. Kobiety ciężarne bez zaburzeń nastroju, ale z większym ryzykiem rozwoju depresji po porodzie mogą rozważać podjęcie kroków, aby zapobiec jej wystąpieniu.

Badaliśmy, czy przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych w okresie ciąży lub po porodzie może zapobiegać rozwojowi depresji poporodowej.

Charakterystyka badań

Zidentyfikowaliśmy dwa niewielkie, odpowiednie badania. Wszystkie kobiety w tych badaniach przebyły wcześniej depresję poporodową, ale na początku badania nie miały zaburzeń nastroju i nie stosowały leków przeciwdepresyjnych. W obu badaniach porównywano lek przeciwdepresyjny z placebo. Kobiety rozpoczęły przyjmowanie leku lub placebo w pierwszym dniu po narodzinach dziecka.

W większym badaniu (56 kobiet) stosowanym lekiem przeciwdepresyjnym była nortryptylina, która jest trójpierścieniowym lekiem przeciwdepresyjnym. W drugim badaniu (25 kobiet) zastosowano sertralinę, która jest inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny; te dwa rodzaje leków przeciwdepresyjnych działają w inny sposób. Kobiety i badacze oceniający wyniki w obu badaniach nie wiedzieli, jaki lek był przyjmowany przez uczestniczki, lek przeciwdepresyjny czy placebo (znaczy to, że w obu badaniach zastosowano próbę podwójnie ślepą). Oba badania były finansowane przez Narodowy Instytut Zdrowia Psychicznego (NIMH), organizację rządową USA.

Główne wyniki

Nie było żadnych dowodów na to, że nortryptylina zapobiega wystąpieniu depresji poporodowej. Podczas leczenia trwającego 17 tygodni u 6 z 26 kobiet przyjmujących nortryptylinę wystąpiła depresja poporodowa w porównaniu z grupą placebo, w której u 6 z 25 kobiet rozwinęła się depresja. U jednej z kobiet przyjmujących nortryptylinę doszło do wystąpienia manii (stanu nadzwyczajnego pobudzenia oraz wysokiego poziomu energii); u kobiet przyjmujących nortryptylinę częściej pojawiały się zaparcia, jednak inne, niepożądane lub szkodliwe działanie nie różniły się między grupami.

W drugim badaniu 1 z 14 kobiet przyjmujących sertralinę doświadczyła depresji poporodowej w porównaniu z 4 z grupy 8 przyjmujących placebo (podczas 17-tygodniowego okresu leczenia). Badanie to było bardzo małe, nie możemy więc być pewni, czy różnice pomiędzy sertraliną a placebo wynikały z przypadku, czy rzeczywiście sertralina zapobiega rozwojowi depresji po porodzie w grupie kobiet z przebytym wcześniej tamik stanem. U jednej kobiety przyjmującej sertralinę rozpoznano hipomanię (stan podobny do mani, jednak o mniejszym nasileniu); zawroty głowy oraz senność częściej występowały u kobiet z grupy sertraliny niż placebo.

Jakość danych naukowych

Dane naukowe są aktualne do lutego 2018 r.

Mogliśmy zidentyfikować tylko dwa odpowiednie badania, obejmujące małą liczbę uczestników, o niespójnych wynikach, prowadzone przez tą samą grupę badaczy. Dlatego uważamy, że jakość danych naukowych w tym przeglądzie jest bardzo niska. Aby dowiedzieć się, czy leki przeciwdepresyjne mogą zapobiegać wystąpieniu depresji poporodowej konieczne są dalsze badania na większej grupie pacjentów.

Warto zauważyć, że żadne nowe istotne badania nie zostały zakończone w ciągu 10 lat od naszego poprzedniego wyszukiwania danych naukowych. W dalszych badaniach należałoby ocenić, czy leki przeciwdepresyjne mogą zapobiegać depresji w ciąży, jak i w okresie poporodowym oraz czy kobiety kontynuujące przyjmowanie leków przeciwdepresyjnych w ciąży (w porównaniu z przerwaniem leczenia) są mniej narażone na nawrót depresji w tym czasie.

Konieczne jest również przeprowadzenie badań z dłuższym okresem obserwacji, które pozwolą zbadać działania niepożądane zarówno dla matki jak i płodu, wpływ na karmienie piersią i pozwolą porównać leki przeciwdepresyjne z innymi środkami zapobiegającymi (np. psychoterapią).