Pytanie badawcze
Jak zróżnicowanie objętości wstępnie podawanych płynów wpływa na ryzyko zgonu lub powikłań neurologicznych u osób z ostrym zapaleniem bakteryjnym opon mózgowo-rdzeniowych?
Wprowadzenie
Bakteryjnie zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest zakażeniem płynu znajdującego się w rdzeniu kręgowym i otaczającego mózg. Do jego leczenia używa się antybiotyków. Jako leczenie wspomagające stosuje się inne leki i reguluje przyjmowanie płynów. Nierozstrzygniętą pozostaje kwestia, czy ilość płynów powinno się ograniczać czy też nie, gdyż istnieje potencjalne ryzyko, że podawanie zbyt dużej ilości płynów może doprowadzić do obrzęku mózgu, a zbyt małej do wstrząsu.
Charakterystyka badań
Ostatnie dane naukowe pochodzą z marca 2016 roku. Nie ma wśród nich żadnych badań przeprowadzonych u dorosłych. Wzięliśmy pod uwagę trzy badania obejmujące w sumie 420 dzieci. Wszystkie zostały przeprowadzone w krajach, w których odsetki zgonów spowodowanych zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych są duże. W jednym z badań nie podano informacji na temat źródeł jego finansowania. Dwa pozostałe badania były finansowane wspólnie przez koncerny farmaceutyczne, agencje rządowe oraz organizację charytatywną.
Główne wyniki
W żadnym z badań nie podano informacji na temat takich ważnych skutków zdrowotnych, jak długość hospitalizacji, zwiększenie ciśnienia wewnątrzczaszkowego oraz stan padaczkowy. Niepożądanym efektem u dzieci, u których ograniczono przyjmowanie płynów, była większa podatność na zmniejszenie stężenia sodu we krwi, co prowadziło do większych ubytków objętości płynów ustrojowych. W przypadku nieograniczonego przyjmowania płynów, w jednym z badań odnotowano działanie niepożądane w postaci krótkotrwałego obrzęku twarzy oraz zmniejszenia stężenia sodu we krwi w 1-2 dni po rozpoczęciu podawania płynów. Jednakże w największym badaniu, nie wykazało różnic w stężeniu sodu we krwi.
Przegląd badań dostarczył pewnych danych, choć ograniczonych na poparcie stanowiska, aby nie ograniczać podawania płynów w sytuacjach, gdy zgony są częste. Nie istnieją dane, którymi lekarze mogliby kierować się w leczeniu dorosłych pacjentów z ostrym bakteryjnym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych. Potrzebne są kolejne badania w tym zakresie.
Jakość danych
Analiza dostępnych badań wykazała niskiej jakości dane wskazujące na brak zasadniczych różnic we wpływie ilości przyjmowanych płynów na zgony bądź występowanie powikłań neurologicznych. Pewne dane, choć również bardzo niskiej jakości, sugerują wyższość terapii bez ograniczania płynów w przypadkach ostrych przewlekłych nieprawidłowości neurologicznych, trzy miesiące od ich wystąpienia.
Tłumaczenie: Agnieszka Kruszyńska Redakcja: Wiktoria Leśniak