Czy antagoniści receptora kannabinoidowego typu 1 pomagają palaczom w zaprzestaniu palenia tytoniu oraz czy mogą także zmniejszać przyrost masy ciała związany z rzucaniem palenia?

Długoterminowe stosowanie nikotyny może zakłócić pracę układu endokannabinoidowego, który kontroluje ilość spożywanego pokarmu i bilans energetyczny. Rimonabant i podobne leki mogą pomóc palaczom w zaprzestaniu palenia tytoniu poprzez przywrócenie równowagi w układzie endokannabinoidowym, w wyniku czego następuje zmniejszenie głodu nikotynowego oraz apetytu. Dokonaliśmy przeglądu specjalistycznego rejestru badań z grupą kontrolną. Skontaktowaliśmy się również z firmą Sanofi Aventis, producentami rimonabantu oraz badaczami którzy przedstawiali wczesne doniesienia na konferencjach naukowych. Odnaleziono 2 badania z randomizacją (RCT), obejmujące 1567 palaczy, dotyczące skuteczności stosowania rimonabantu w leczeniu wspomagającym zaprzestanie palenia tytoniu oraz 1 RCT, obejmujące 1661 osób które rzuciły palenie tytoniu, w którym oceniono skuteczność rimonabantu w zapobieganiu nawrotom do palenia. Dostępne dane wskazują, że stosowanie rimonabantu w dawce 20 mg zwiększa o 1,5 raza szanse na niepalenie tytoniu przez 1 rok, w porównaniu z placebo. Stosowanie rimonabantu w dawce 5 mg nie okazało się skuteczniejsze niż placebo w żadnym z analizowanych okresów. W badaniu dotyczącym oceny skuteczności rimonabantu w zapobieganiu nawrotom do palenia stwierdzono że, palacze którzy pomyślnie zerwali z nałogiem stosując rimonabant w dawce 20 mg mieli o 1,5 raza większą szansę utrzymania abstynencji podczas aktywnego leczenia (5 mg lub 20 mg przez 42 tygodnie), w porównaniu z placebo. W przypadku osób, które pomyślnie zerwały z nałogiem stosując rimonabant w dawce 5 mg, zarówno leczenie aktywne jak i placebo nie przyniosły korzyści w zakresie uniknięcia nawrotu do palenia tytoniu. Ten niespójny obraz utrudnia stwierdzenie jasnej korzyści wynikającej ze stosowania rimonabantu w zapobieganiu nawrotom do palenia tytoniu. W 1 badaniu dotyczącym taranabantu (317 palaczy) nie stwierdzono korzyści z leczenia, w porównaniu ze stosowaniem placebo, a w grupie leczonych tarabanantem stwierdzono większe ryzyko wystąpienia objawów niepożądanych. Główne objawy niepożądane związane ze stosowaniem rimonabantu obejmowały nudności i zakażenie górnych dróg oddechowych, a poważne objawy niepożądane odnotowywano rzadko. Stosowanie taranabantu wiązało się z występowaniem głównie takich objawów niepożądanych jak: zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, układu nerwowego, zaburzenia psychiczne, problemy skórne i problemy związane z krążeniem. W przypadku stosowania obu leków, liczba oraz ciężkość objawów niepożądanych zwiększały się wraz z przyjmowaną dawką leku. Pomimo tego, że dowody naukowe dotyczące zmiany masy ciała są w tych badaniach ograniczone, to odnotowano znamiennie mniejszy przyrost masy ciała u byłych palaczy przyjmujących rimobanant w dawce 20 mg, w porównaniu z grupą leczonych rimobanantem w dawce 5 mg lub z byłymi palaczami przyjmującymi placebo. W trakcie leczenia u palaczy z nadwagą lub z otyłością zaobserwowano tendencję do utraty masy ciała podczas leczenia rimobanatem w dawce 20 mg, natomiast u palaczy o masie ciała w normie nie stwierdzono takiej zależności. Stosowanie taranabantu w trakcie prób zerwania z nałogiem również wiązało się z ograniczonym przyrostem masy ciała. W 2008 roku zarówno rimonabant jak i taranabant zostały wycofane z obrotu przez producentów, ze względu na związek między stosowaniem tych leków i występowaniem zaburzeń psychicznych oraz niemożliwych do zaakceptowania objawów niepożądanych.

Uwagi do tłumaczenia: 

Tłumaczenie: Bartłomiej Matulewicz Redakcja: Karolina Moćko

Tools
Information